ZDOLNOŚĆ GOSPODARSTW ROLNYCH DO ROZWOJU W ZALEŻNOŚCI OD KIERUNKU PRODUKCJI

Celem badań była ocena możliwości rozwoju gospodarstw rolnych o różnych kierunkach produkcji. Badaniem objęto gospodarstwa rolne znajdujące się w systemie FADN w 2010
i w 2013 r. Analizy prowadzono z uwzględnieniem następujących typów produkcyjnych gospodarstw rolnych: uprawy polowe, krowy mleczne, trzoda chlewna i mieszane. Zdolność gospodarstw rolnych do rozwoju oceniono na podstawie: dochodu z rodzinnego gospodarstwa rolnego, wartości nadwyżki na samofinansowanie. Zastosowano również wybrane metody analizy finansowej. O procesach odnowy majątku trwałego informuje wartość inwestycji netto. W celu określenia perspektyw funkcjonowania gospodarstw w dłuższej perspektywie, obliczono stopę reprodukcji majątku trwałego. Oceniono również zdolność gospodarstw do regulowania bieżących zobowiązań. Wyniki badań wskazują, że zdolnością do reprodukcji majątku trwałego i rozwoju charakteryzują się głównie gospodarstwa specjalistyczne, chociaż w badanym okresie te możliwości były zmienne. Dysponowały one dochodem pozwalającym na wygospodarowanie nadwyżki na samofinansowanie, wartość inwestycji netto i stopa reprodukcji środków trwałych były dodatnie. Nadwyżka na samofinansowanie rozwoju gospodarstw ma charakter potencjalny, o ostatecznym jej rozdysponowaniu decydują sami rolnicy. W najtrudniejszej sytuacji były gospodarstwa o niesprecyzowanych kierunkach produkcji. Nadwyżka na samofinansowanie rozwoju w tych gospodarstwach przyjęła wartość ujemną, nie posiadały one środków na rozwój. W obu okresach badawczych wartość inwestycji netto była ujemna, co oznacza dekapitalizację majątku trwałego i proces ten ma charakter trwały.

Pełny tekst (pdf)

Czubak W., Mikołajczak M., Znaczenie inwestycji współfinansowanych środkami Unii Europejskiej w modernizacji rolnictwa w Polsce, „Roczniki Naukowe SERiA” 2012/14(3).3.

[2] Hertz T., The effect of nonfarm income on investment in Bulgarian family farming, “Agricultural Economics” 2009/40(2)2. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1574-0862.2009.00367.x/full (dostęp: 25.05.2016 r.).

[3] Józwiak W., Strategie postępowania posiadaczy gospodarstw rolnych i ich pozarolnicze formy aktywności gospodarczej w latach 1996–2002, „Roczniki Naukowe SERiA” 2004/ 6(3).

[4] Józwiak W., Przedsiębiorstwo i gospodarstwo rolne wobec zmian klimatu i polityki rolnej, Program Wieloletni 2015–2019, Wyd. IERiGŻ-PIB, Warszawa 2016.

[5] Gabrusewicz W., Podstawy analizy finansowej, wyd. II, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007.

[6] Grzelak A., Ocena procesów reprodukcji majątku gospodarstw rolnych prowadzących rachunkowość rolną (FADN), „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej” 2014/340(3).

[7] Kobus P., Zmiany w dynamice składowych dochodu rolniczego w krajach członkowskich Unii Europejskiej po rozszerzeniu w 2004 r., „Roczniki Naukowe SERiA” 2009/11(2).

[8] Kusz D., Egzogeniczne i endogeniczne uwarunkowania procesu modernizacji rolnictwa, „Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich” 2012/99(2).

[9] Pietrzykowski R., Wicki L., Regionalne zróżnicowanie wykorzystania środków z programów Wspólnej Polityki Rolnej na modernizację rolnictwa, „Roczniki Nauk Rolniczych G” 2011/98(4).

[10]        Sobczyński T., Wpływ wielkości ekonomicznej gospodarstw rolniczych UE na ich możliwości rozwojowe, „Zeszyty Naukowe SGGW Problemy Rolnictwa Światowego” 2009/9. 

[11]        Zegar J.S., Dochody w rolnictwie w okresie transformacji i integracji europejskiej, Wyd. IERiGŻ-PIB, Warszawa 2008.