RYZYKO I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W JEDNOSTKACH SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Od setek lat niepewność i ryzyko są nieodłącznym elementem każdej działalności człowieka
zarówno w sferze prywatnej, jak i w sferze gospodarczej. Zagadnienia te od ponad stu
lat stanowią przedmiot szczegółowych badań w różnych dyscyplinach naukowych. W naukach
ekonomicznych pierwotnie główne kierunki badań związane były z występowaniem
ryzyka w działalności podmiotów gospodarczych. Do dziś znaczny odsetek społeczeństwa
właśnie tam upatruje możliwości występowania tego zjawiska.
W literaturze przedmiotu można odnaleźć wiele różnych definicji tego zjawiska w zależności
od obszaru sytuacji decyzyjnej i sposobu jego analizy. Tak więc w teorii zarządzania
przyjęto, że ryzyko stanowi możliwość nieosiągnięcia założonego celu. W XX wieku
w Stanach Zjednoczonych pojawiła się nowa dyscyplina naukowa określana mianem zarządzania
ryzykiem. Pierwotnie miała ona stanowić jedynie element zarządzania ubezpieczeniami.
Aktualnie zarządzanie ryzykiem, zorientowane na ograniczanie niepewności, jest
procesem, który na trwałe został powiązany z prawie wszystkimi sferami działalności człowieka.
Kolejną taką sfera, która jeszcze na początku XXI wieku nie była analizowana pod
kątem związanego z jej działalnością ryzyka, jest działalność jednostek samorządu terytorialnego.
W artykule zaprezentowano zagadnienia związane z problematyką ryzyka
w jednostkach samorządu terytorialnego. Zagadnienia te w polskich warunkach stały się
przedmiotem szczegółowych badań w ostatnim okresie w związku z wprowadzeniem przepisów
nakładających na jednostki samorządu terytorialnego podjęcia działań w zakresie zarządzania
ryzykiem. Wcześniej jednostki samorządowe miały jedynie obowiązek podjęcia
działań związanych zminimalizowaniem ryzyka finansowego poprzez wdrożenie standardów
i systemowego podejścia do kontroli zarządczej. W pierwszej części artykułu przedstawiono
definicję i klasyfikację ryzyka występującego w jednostkach samorządu terytorialnego.
W dalszej części omówiono zagadnienia związane z zarządzaniem ryzykiem w tych
podmiotach.

Pełny tekst (pdf)

[1] Ehrlich A., Ryzyko gospodarcze, [w:] Encyklopedia organizacji i zarządzania, PWE, Warszawa
1981.
[2] Jedynak P., Polityka ubezpieczeń w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Kraków 1999.
[3] Jędralska K., Zachowania przedsiębiorstw w sytuacjach niepewnych i ryzykownych, Wydawnictwo
AE w Katowicach, Katowice 1992.
[4] Knight F.H., Risk, Uncertainty and Profit, University on London, London 1921.
[5] Koźminski A.K., Piotrkowski W., Zarządzanie. Teoria i Praktyka, PWN, Warszawa 1998.
[6] Landy F., Quick J.C., Kasl S., Work, Stress, and Well-Being, „International Journal of Stress
Management” 1994/1.
[7] Ocena sytuacji samorządów lokalnych, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji,
http://m.mac.gov.pl/files/ocena-sytuacji-samorzadow-lokalnych.pdf.
[8] Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DzU nr 157, poz. 1240, ze zm.
[9] Komunikat nr 6 Ministra Finansów z 6 grudnia 2012 r. w sprawie szczegółowych wytycznych
dla sektora finansów publicznych w zakresie planowania i zarządzania ryzykiem. Dziennik
Urzędowy Ministra Finansów 2012, poz. 56.
[10] Międzynarodowe Standardy Profesjonalnej Praktyki Zawodowej Audytu Wewnętrznego,
Załącznik do komunikatu nr 1 Ministra Finansów z 19 lutego 2009 r., Dziennik Urzędowy
Min. Fin. z 2009 r., nr 2, poz. 12.
[11] Międzynarodowe Standardy Profesjonalnej Praktyki Zawodowej Audytu Wewnętrznego,
Załącznik do komunikatu nr 8 Ministra Finansów z 20 kwietnia 2010 r. w sprawie standardów
audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych, Dziennik Urzędowy Min.
Fin. z 2010 r., nr 5, poz. 24.
[12] Pfeffer J., Insurance and Economic Theory, Irvin Inc., Homewood, Illinois 1956.
[13] Pritchard C.L., Zarządzanie ryzykiem w projektach. Teoria i praktyka, WIG-Press, Warszawa
2001.
[14] Podręcznik audytu wewnętrznego w administracji publicznej, Ministerstwo Finansów, Warszawa
2003, www.mf.gov.pl.
[15] Schmoll A., Risikomanagement in Kreditgeschäft, Wien 1993.