UNDE MALUM? W POSZUKIWANIU PIERWSZEJ PRZYCZYNY ZŁA – FILOZOFIA MARIANA ZDZIECHOWSKIEGO (CZĘŚĆ 2)

Marian Zdziechowski wydaje się dzisiaj myślicielem nie tylko niedocenionym, ale i niestety zapomnianym. Motywem przewodnim jego filozoficznej refleksji była analiza problematyki zła oraz katastroficzne wizje, które wspomagane były postawą pesymizmu charakterystyczną dla wileńskiego myśliciela.
W pierwszej części rozważań dotyczących zła w myśli Mariana Zdziechowskiego (W poszukiwaniu pierwszej przyczyny zła – filozofia Mariana Zdziechowskiego3) starałam się przybliżyć dwa ujęcia problematyki zła w myśli chrześcijańskiej (optymistyczne i pesymistyczne) ze szczególnym uwzględnieniem inspiracji świętym Augustynem. Marian Zdziechowski interpretuje myśl świętego Augustyna jako prekursorską próbę teodycei, która miała nie tylko oswoić ludzki strach przed złem, ale także stać się w koncepcji dziejów jednym z niezbędnych elementów budowania harmonii wszechświata. Takie rozwiązanie zdaniem wileńskiego filozofa staje się oburzające z punktu widzenia etyki. Zdziechowski, nie znajdując satysfakcjonującej odpowiedzi w augustyńskiej koncepcji, poszukuje inspiracji w pismach europejskich oraz rosyjskich myślicieli. Celem drugiej części rozważań [Unde malum? W poszukiwaniu pierwszej przyczyny zła – filozofia Mariana Zdziechowskiego (część 2)] jest analiza poglądów Zdziechowskiego w kontekście rozważań takich myślicieli, jak: Schelling, Secretan oraz Sołowjew. Warto zauważyć, że Zdziechowski nie był typowym filozofem, jego analiza dzieł miała charakter notatek na marginesie, a poszukiwania inspirowane rzeczywistą obawą o przyszłość ludzkości oraz autentyczną trwogą przed napływającym złem. Zdziechowski nieuchronny koniec cywilizacji widzi w ontycznej strukturze rzeczywistości, której immanentnym komponentem jest zło. Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na jedną z najważniejszych kwestii, jakie pojawiają się w myśli Zdziechowskiego – na pytanie unde malum?

Pełny tekst (pdf)

[1] Krasicki J., Eschatologia i mesjanizm. Studium światopoglądu Mariana Zdziechowskiego, Kraków 1994.
[2] Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Biblia Tysiąclecia, Wydanie IV, Poznań 1991.
[3] Skoczyński J., Pesymizm filozoficzny Mariana Zdziechowskiego, Wrocław 1983.
[4] Stecko J., W poszukiwaniu pierwszej przyczyny zła – filozofia Mariana Zdziechowskiego (część 1), „Humanities and Social Sciences” 3/20 (2013), s. 187–192.
[5] Zdziechowski M., Pesymizm, romantyzm a podstawy chrześcijaństwa, t. I, Warszawa 1993.