DEMOGRAFICZNE I EKONOMICZNE KONSEKWENCJE DRENAŻU KAPITAŁU LUDZKIEGO NA PRZYKŁADZIE PODKARPACIA

W artykule przedstawiono zagadnienie drenażu kapitału ludzkiego oraz skutków ekonomicznych i demograficznych tego zjawiska. Przepływ ludzi oraz kapitału inwestycyjnego pomiędzy systemami gospodarczymi należy do bardzo istotnych czynników determinujących rozwój współczesnych krajów i regionów. Malejące bariery zmiany lokalizacji oraz zmieniające się uwarunkowania kulturowe powodują coraz większą elastyczność społeczeństw w doborze optymalnego miejsca zamieszkania. Również przedsiębiorstwa, zwłaszcza duże, mogą korzystać z nowoczesnych narzędzi komunikacyjnych czy metod zarządzania, które pozwalają na inwestowanie w niemal dowolnym miejscu na świecie.
Przepływy kapitału mobilnego można analizować w różnym kontekście – krajowym, regionalnym, a nawet lokalnym. W niniejszym artykule przedstawiono sytuację województwa podkarpackiego, skupiając się na procesach odnoszących się do kapitału ludzkiego. Zmiany obserwowane w tym wymiarze są w dużej mierze konsekwencją mechanizmów koncentracji kapitału inwestycyjnego w centrach rozwoju, a więc większych aglomeracjach, których oddziaływanie często wykracza poza jeden region, a niekiedy ma nawet wymiar krajowy (np. Warszawa) czy międzynarodowy (np. Londyn). Tego typu systemy gospodarcze drenują kapitał ludzki innych, słabiej rozwiniętych systemów gospodarczych, powodując stopniowe pogorszanie się ich konkurencyjności.
Ze względu na konsekwencje ilościowe w artykule skupiono się na procesie migracji międzywojewódzkiej, która aktualnie stanowi najbardziej istotny mechanizm drenażu. Zjawisko to poddano analizie z perspektywy strategicznej, traktując jako jedną z istotnych determinant rozwoju Podkarpacia w długim okresie. Zidentyfikowano także główne konkurencyjne systemy gospodarcze, oceniając siłę ich oddziaływania na sytuację w omawianym regionie.

Pełny tekst (pdf)

[1] Diagnoza społeczna 2011, red. J. Czapiński, T. Panek, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2011.
[2] Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć, red. K.B. Matusiak, PARP, Warszawa 2011.
[3] Keeley B., Human capital. How what you know shapes your life, OECD 2007.
[4] Makulec A., Konsekwencje migracji wysokowykwalifikowanego kapitału ludzkiego dla krajów wysyłających i migrantów na przykładzie personelu medycznego, „CMR Working Papers” 61/119 (2013).
[5] Ustawa z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, DzU 2003 nr 203, poz. 196.
[6] Dane GUS, www.stat.gov.pl.