STRAŻ GRANICZNA I JEJ ZADANIA W ZAKRESIE OCHRONY BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RZECZYPOSPOLITEJ POLSKEJ – ZARYS PROBLEMATYKI

Prezentowany artykuł poświęcony jest Straży Granicznej będącej jedną z wyspecjalizowanych jednostek zajmujących się ochroną bezpieczeństwa narodowego. W pierwszej części przybliżono znaczenie pojęć: bezpieczeństwo (utożsamiane zazwyczaj ze stanem spokoju, brakiem zagrożeń) oraz bezpieczeństwo państwa (oznaczające zdolność władz i narodu do ochrony ich wartości). W dalszej kolejności przedstawiono genezę Straży Granicznej, jej organizację oraz zadania. Uwagi dotyczące genezy Straży Granicznej mają na celu zaprezentowanie działających w okresie II Rzeczypospolitej Korpusu Ochrony Pogranicza oraz Straży Granicznej, a także powołanych w 1945 roku Wojsk Ochrony Pogranicza. Do głównych zadań tych formacji należało zapobieganie i zwalczanie przestępczości granicznej, a także zapewnienie w pasie granicznym bezpieczeństwa i porządku publicznego. W części opracowania dotyczącej organizacji Straży Granicznej przedstawiono jej strukturę organizacyjną z uwzględnieniem modyfikacji wynikających z realizacji postanowień przyjętych w Założeniach wieloletniej koncepcji funkcjonowania Straży Granicznej na lata 2009 – 2015. Rozważania poświęcone zadaniom koncentrują się na zadaniach wskazanych w ustawie o Straży Granicznej. Straż Graniczna jako jednolita umundurowana i uzbrojona formacja o charakterze policyjnym powołana została przede wszystkim do ochrony granicy państwowej na lądzie i morzu oraz do organizowania i dokonywania kontroli ruchu granicznego. Ochrona granicy państwowej polega na eliminowaniu przypadków bezprawnego jej przekraczania przez osoby i środki transportu oraz przemieszczania towarów. Z kolei kontrola ruchu granicznego związana jest z przeprowadzaniem czynności ustalania legalności przekraczania granicy państwowej. W katalogu obowiązków Straży Granicznej te zadania wysuwają się na pierwszy plan. Ich realizacja jest główną misją tej formacji, a jednocześnie wykonywanie tych kluczowych zadań odgrywa istotną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa narodowego.

Pełny tekst (pdf)

[1] http://www.bieszczadzki.strazgraniczna.pl.
[2] http://www.strazgraniczna.pl.
[3] Banaszkiewicz A., Bochenek W., Przeszłość i teraźniejszość Straży Granicznej, Poznań 2011
[4] Franczyk T., Pojęcie bezpieczeństwa i jego rozumienie, Biuletyn Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej 2006, nr 4.
[5] Franczyk T. , Nielegalna migracja i przemyt ludzi, Biuletyn Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej 2006, nr 3.
[6] Ilnicki M., Służby graniczne w walce z terroryzmem. Polskie warunki ustrojowo-prawne, Toruń 2011.
[7] Korcz A., Bezpieczeństwo wewnętrzne RP, www.adamkorcz.w.interia.pl/wewn.pdf, s. 12.
[8] Korzeniowski L.F., Podstawy nauk o bezpieczeństwie, Warszawa 2012.
[9] Magierek D., Rola Straży Granicznej w zapewnieniu bezpieczeństwa Polski (1990 – 2004), Toruń 2011,
[10] Majewski J., Straż Graniczna, [w:] Instytucje bezpieczeństwa narodowego, red. M. Paździor, B. Szmulik, Warszawa 2012.
[11] Maksimczuk A., Granice państwowe, relacje z sąsiedztwem gospodarczym i wschodnie pogranicze Polski w dobie transformacji, integracji i globalizacji, T. I, Białystok 2013.
[12] Pyrkosz A., Tokarczyk D., Pierwsze formacje graniczne Polski niepodległej, Biuletyn Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej 2008, nr 2.
[13] Serafin S., Szmulik B., Organy ochrony prawnej RP, Warszawa 2007.
[14] Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022, www.mon.gov.pl.
[15] Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej z 2007 r., www.mon.gov.pl.
[16] Wawrzusiszyn A., Wybrane problemy transgranicznego bezpieczeństwa Polski, Warszawa 2012.
[17] Sudoł R., Usytuowanie Straży Granicznej w prawie polskim, [w:] Zadania administracji rządowej i organów samorządu terytorialnego w zakresie bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego, red. W. S. Kucharski, Lublin 2009.
[18] Zając J., Bezpieczeństwo państwa, [w:], Bezpieczeństwo państwa. Wybrane problemy, red. K. A. Wojtaszczyk, A. Materska-Sosnowska, Warszawa 2009.
[19] Zubek J., Doktryny bezpieczeństwa, Studium, Warszawa 1991.