ROLA STANDARDÓW O CHARAKTERZE SOFT LAW W ZAKRESIE KREOWANIA ZOBOWIĄZAŃ W PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH

Autor pokazuje, że podstawowe cechy prawa miękkiego mają niewiążący i niesankcjonowany charakter. Pojęcie to wywodzi się z międzynarodowego prawa publicznego, dość specyficznej dyscypliny, opartej całkowicie na faktycznym wpływie podmiotów, a nie na sformalizowanych sankcjach. Jest także źródłem typowych instytucji prawa miękkiego: rezolucji międzynarodowych, międzynarodowych deklaracji, podpisanych, ale nieratyfikowanych umów międzynarodowych itp.Prawo miękkie jest rodzajem normy społecznej, a nie prawnej. Chociaż nie ma akceptowanej definicji „miękkiego prawa", zwykle odnosi się ona do każdego pisemnego instrumentu międzynarodowego, innego niż traktat, zawierającego zasady, normy, standardy lub inne deklaracje oczekiwanego zachowania. Miękkie prawo wyraża preferencję, a nie zobowiązanie, które państwo powinno wdrażać lub powinno powstrzymać się od działania w określony sposób. Ta wyrażona preferencja dla pewnych zachowań ma na celu osiągnięcie funkcjonalnej współpracy między państwami w celu osiągnięcia międzynarodowych celów. Niektórzy uczeni alternatywnie używają terminu „miękkie prawo”, aby odnieść się do słabych lub nieokreślonych postanowień w wiążącym traktacie. Praktyka państw wskazuje, że użycie terminu „miękkie prawo", odnoszącego się do promocyjnego języka niektórych postanowień traktatowych, jest bardziej odpowiednie. Traktaty są wiążące i zawierają zobowiązania prawne, nawet konkretne zobowiązania są sformułowane ogólnie. Mało prawdopodobne jest odwoływanie się do niewiążących instrumentów jako do „prawa”, miękkich lub twardych, chociaż wielu uczonych zwykle to robi, a dla wygody i prostoty termin ten jest tu używany jako synonim normatywnych stwierdzeń zawartych w instrumentach, które nie są prawnie wiążące.

Pełny tekst (pdf)

1. Abbott K., Sindal D., Hard and Soft Law in International Governance [w:] International Law: Classic and Contemporary Readings, red. C. KU, P.F. Dietl, Boulder 2009.
2. Ackermann A., The OSCE and Transnational Security Challenges, “Security and Human Rights” 2009, Vol. 20, No. 3.
3. Aust A., Modern Treaty Law and Practice, Cambridge 2000.
4. Bańczyk W., „Miękkie prawo, ale prawo”, czyli o obowiązku przestrzegania soft law, „Internetowy Przegląd Prawniczy TBŚP UJ” 2016, nr 1, s. 63, www.tbsp.wpia.uj.edu.pl/documents/4137545/127722957/1_bańczyk (dostęp: 26.11.2016 r.).
5. Bierzanek R., Symonides J., Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2000.
6. Bonnor P.G., The European Ombudsman: A Novel Source of Soft Law in the European Union, “European Law Review” 2000, nr 1.
7. Cameron I., The Swedish Experience of the Convention on Human Rights Since Incorporation, “International and Comparative Law Quartely” 1999, No. 1.
8. Chinkin C.M., The Challenge of Soft Law: Development and Change in International Law, “International and Comparative Law Quarterly” 1989, nr 4.
9. Czapliński W., Wyrozumska A., Prawo międzynarodowe publiczne. Zagadnienia systemowe, wyd. 2, Warszawa 2004. 
10. Dereń A.M., Kudłaszyk A., Zarys europejskiej konwencji wolności radiofonii i telewizji
    w prawie międzynarodowym [w:] Mass media w systemie komunikacji społecznej, red.
    A. Kudłaszyk, A. Markiewicz, Wrocław 1995.
11. Dimitrijevic V., State Report [w:] International Human Rights Monitoring Mechanisms: Essays in Honour of Jakob Th. Moller, The Hague 2001.
12. Dominguez R., The OSCE as a Regional Security Actor: a Security Governance Perspective [w:] The Security Governance of Regional Organizations, red. E.J. Kirchner,
    R. Dominguez, London–New York 2011.
13. Dragoneva R., Is „Soft” Beautiful? Another Perspective on Law, Institutions, and Integration in the CIS, “Review of Central and East European Law” 2004, nr 3.
14. Galbreath D.J., Brosig M., OSCE [w:] Routledge Handbook on the European Union and International Institutions: Performance, Policy, Power, red. K.E. Jørgensen, K.V. Laati-
    kainen, Abingdon 2013.
15. Galbreath D.J., Gebhard C., Cooperation or Conflict?: Problematizing Organizational Overlap in Europe, Farnham 2010.
16. Góralczyk W., Sawicki S., Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, Warszawa 2015.
17. Hilson C., Legitimacy and Rights in the EU, “Journal of European Public Policy” 2007,
    nr 4.
18. Jamróz A., Wprowadzenie do prawoznawstwa, Warszawa 2008.
19. Jaskiernia A., Media masowe w demokratycznych procesach wyborczych: Standardy europejskie i uwarunkowania ich realizacji, Warszawa 2008.
20. Jaskiernia J., Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej, „Państwo i Prawo” 2008,
    z. 4.
21. Jaskiernia J., Komisarz Praw Człowieka Rady Europy: dorobek i perspektywy, „Humanistyczne Zeszyty Naukowe – Prawa Człowieka” 2008, nr 11.
22. Jaskiernia J., Konstrukcja normy prawnej o charakterze „miękkiego prawa”, [w:] Wielowymiarowość prawa. Księga jubileuszowa z okazji 40-lecia pracy naukowej Prof. Krzysztofa Pałeckiego, red. J. Czapska, M. Dudek, M. Stępień, Toruń 2014.
23. Jaskiernia J., Rada Europy jako „organizacja wartości” [w:] Wyjaśnianie polityki, red.
    J. Błuszkowski, J. Zaleśny, „Studia Politologiczne” 2010, Vol. 17.
24. Jaskiernia J., Standardy Rady Europy a ustrój polityczny Polski [w:] Polska w Radzie Europy. 10 lat członkostwa. Wybrane zagadnienia, red. nauk. H. Machińska, Warszawa 2002.
25. Jaskiernia J., Znaczenie standardów Rady Europy o charakterze „miękkiego prawa” [w:] Ius est ars boni et equi. Księga pamiątkowa z okazji 5-lecia Wydziału Prawa Wyższej Szkoły Menedżerskiej w Legnicy, red. N. Szczęch, Legnica 2010.
26. Jurewicz A., Rola „miękkiego” prawa w praktyce instytucjonalnej Wspólnoty Europejskiej [w:] Implementacja prawa integracji europejskiej w krajowych porządkach prawnych, red. C. Mik, Toruń 1998.
27. Klebes H., Rola Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w upowszechnianiu standardów demokratycznych w Europie [w:] Polska w Radzie Europy. 10 lat członkostwa. Wybrane zagadnienia, red. H. Machińska, Warszawa 2002.
28. Kondratiewa-Bryzik J., Początek prawnej ochrony życia ludzkiego w świetle standardów międzynarodowych, Warszawa 2009.
29. Lavranos L., Jurisdictional Competition: Selected Cases in International and European Law, Europa Law, Groningen 2009.
30. Mik C., Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, t. 1, Warszawa 2000.
31. Mik C., Standardy Rady Europy dotyczące prasy, „Palestra” 1993, nr 9–10.
32. Møller B., European Security: the Roles of Regional Organisations, Farnham 2012.
33. Palermo F., Domestic Enforcement and Direct Effect of the Framework Convention for the Protection of National Minorities on the Judical Implementation of the (soft?) law of integration [w:] The Framework Convention for the Protection of National Minorities: a Useful Pan-European Instrument?, red. A. Vertischel et. al., Antwerpen 2008.
34. Paunov D., Assessing the Success of EU-OSCE Cooperation: a Case of Mutualism?,
    “Security and Human Rights” 2013, Vol. 24, No. 3–4.
35. Pergantis V., Soft Law, Diplomatic Assurance and the Instrumentalisation of Normativity: Wither as Liberal Promise, “Netherlands Law Review” 2009, nr 2.
36. Scheinin M., International Mechanisms and Procedures for Implementation [w:] An Introduction to the International Protection of Human Rights: A Textbook, red. R. Hanski,
    M. Suksi, Turku Abo 1997.
37. Skuczyński P., Soft law w perspektywie teorii prawa [w:] System prawny, red. O. Bogucki, S. Czepita, Szczecin 2008.
38. Slowmason W., Fundamental perspectives on international law, Boston 2011.
39. Sozański J., Prawo traktatów. Zarys współczesny (wydanie trzecie rozszerzone i zmienione), Warszawa–Poznań 2009.
40. Spryszak K., Obserwowanie wyborów jako instrument implementacji międzynarodowych standardów prawnych w dziedzinie demokracji, Toruń 2015.
41. Thürer D., Soft law [w:] Encyclopedia of Public International Law, Vol. IV, 2000.
42. Watson G., Durrant K., Liberal Democracy and Globalisation, Langport 2005.
43. Wyrozumska A., Umocnienie ochrony praw podstawowych, „Prawo Europejskie w Praktyce” 2007, nr 7–8.