Przeciwdziałanie unikaniu i uchylaniu się od opodatkowania w Unii Europejskiej

Unikanie i uchylanie się od obowiązku podatkowego jest naturalną konsekwencją ingerencji władz publicznych w stosunki majątkowe. Jest to zjawisko tak stare jak sama instytucja podatku. Od początku istnienia daniny uczestnicy rynku szukali sposobów pomniejszenia należności podatkowej, a władze publiczne sposobów na ograniczenia tego zjawiska. Unikanie i uchylanie się od obowiązku podatkowego to problemy globalne, z którymi żaden kraj członkowski nie jest w stanie sobie sam poradzić. Stąd Komisja Europejska zaplanowała działania mające na względzie wzmocnienie walki przeciwko unikaniu i uchylaniu się od podatków. W ramach planowanych działań założono poprawienie skuteczności instrumentów ograniczających oszustwa podatkowe oraz wprowadzenie nowych narzędzi. Podzielono je na krótkookresowe (założenia na 2013 rok), średniookresowe (rok 2014) oraz do zastosowania w długim horyzoncie czasowym.

W publikacji zaprezentowano istotę unikania i uchylania się od podatku, wyniki badań własnych dotyczących oceny skuteczności administracji skarbowej w Polsce oraz planowane działania Komisji Europejskiej zmierzające do wzmocnienia  skuteczności w walce przeciwko przestępstwom skarbowym. W opracowaniu skoncentrowano się na rozwiązaniach  doraźnych oraz średniookresowych zmierzających do ograniczenia skali obejścia prawa podatkowego. Celem publikacji jest zaprezentowanie problematyki unikania i uchylania się od podatku w kontekście planowanych działań Komisji Europejskiej mających na celu ograniczenie tego procederu.

Pełny tekst (pdf)

1. An Action Plan to strengthen the fight against tax fraud and tax evasion, Communication from the commission to the European parliament and the council, European Commission, COM (2012) 722 final, Bruksela, 6 grudnia 2012.
2. Bernal A., Zjawisko uchylania się od podatków dochodowych i metody jego ograniczania, Difin, Warszawa 2008.
3. Bogacka-Kisiel E., Finanse osobiste. Zachowania – produkty – strategie, PWN, Warszawa 2012.
4. Council Directive 2011/16/EU of 15 February 2011 on administrative cooperation in the field of taxation and repealing Directive 77/799/EEC (OJ L 64, 11.3.2011).
5. Council Directive 2011/96/EU of 30 November 2011 on the common system of taxation applicable in the case of parent companies and subsidiaries of different Member States, OJ L 345, 29.12.2011.
6. Dolata S., Podstawy wiedzy o polskim systemie podatkowym, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
7. Dyrektywa nr 77/799/EWG z 19 grudnia 1977 r. w sprawie wzajemnej pomocy prawnej pomiędzy właściwymi władzami państwa członkowskich w obszarze podatków bezpośrednich i pośrednich.
8. Gaudemet P.M., Molier J., Finanse publiczne, PWE, Warszawa 2000.
9. Głuchowski J., Polskie prawo podatkowe, LexisNexis, Warszawa 2006.
10. Gomułowicz A., Małecki J., Podatki i prawo podatkowe, LexisNexis, Warszawa 2004.
11. Grzywacz J., Pranie pieniędzy. Metody. Raje podatkowe. Zwalczanie, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2011.
12. http://www.hmrc.gov.uk/stats/tax_receipts/tax-nic-receipts-info-analysis.pdf
13. http://www.irs.gov/pub/newsroom/summary_of_methods_tax_gap_2006.pdf.
14. Joint statement by the UK and Germany of 05.11.2012 calling for international action to strengthen tax standards, http://www.hm-treasury.gov.uk/chx_ statement_051112.htm.
15. Karwat P., Obejście prawa podatkowego, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2003.
16. Lipowski T., Raje podatkowe a unikanie opodatkowania, C.H. Beck, Warszawa 2004.
17. Murphy R., FCA, Tax Research UK, A report for Group of the progressive Alliance of Socialists & Democrats in the European Parliament; 3842_EN_ richard_murphy_eu_tax_gap_en_120229.
18. Murphy R., The Missing Billions, http://www.tuc.org.uk/touchstone/ Missingbillions/ 1missing billions.pdf.
19. Opinie Polaków o podatkach, Komunikat z badań, Ośrodek Badania Opinii Publicznej, Warszawa, listopad 1994.
20. Oręziak L., Konkurencja podatkowa i harmonizacja podatków w ramach Unii Europejskiej, Implikacje dla Polski, WSHiP, Warszawa 2007.
21. Podatki a uczciwość, Komunikat z badań, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa, sierpień 1993.
22. Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council on the fight against fraud to the Union’s financial interests by means of criminal law – COM (2012) 363/2 of 11.07.2012.
23. Schneider K., Błędy i oszustwa w dokumentach finansowo-księgowych, PWE, Warszawa 2007.
24. The Tax Gap Map for Sweeden. http://www.skatteverket.se/download/18.225c 96e811ae 46c823 f800014872/ Report_ 2008 _1B.pdf.
25. We reiterate the need to prevent base erosion and profit shifting and will follow with attention the on-going work of the OECD in this area, Los Cabos, G20 Leaders Declaration of 19 June 2012.