Wykorzystanie urządzeń noktowizyjnych w okresie II wojny światowej przez niemieckie jednostki pancerne

Lotnictwo, które w Wielkiej Wojnie po raz pierwszy zastosowano do wykrywania wojsk przeciwnika oraz do ich obezwładniania, wymusiło nowe sposoby prowadzenia działań bojowych. Marsz dużych kolumn wojsk, który poza rubieżą styczności wojsk był wykonywany swobodnie, został narażony na obserwację i uderzenia lotnictwa. Wojsko rozpoczynało przemieszczanie się w strefie wojennej z reguły w nocy. O ile piechota w nocnych marszach radziła sobie w miarę swobodnie, o tyle czołgi i samochody ze względu na ciemność miały duże utrudniania. Aby zapewnić swobodne przemieszczanie się pojazdów mechanicznych w nocy opracowano urządzenia do obserwacji w nocy, zwane noktowizorami. Noktowizor to przyrząd elektroniczny umożliwiający widzenie obiektów w ciemności. Pierwsi badaniami i opracowaniem urządzeń do obserwacji w nocy zajęli się naukowcy niemieccy. Pierwsze urządzenia zastosowano w lotnictwie i artylerii przeciwlotniczej na przełomie 1941/42 roku. Kolejne urządzeni opracowano i zamontowano na czołgach typu Panthera. Badaniami i rozwojem urządzeń noktowizyjnych zajmuje się równolegle kilka zakładów produkcyjnych. Zamontowane urządzenia noktowizyjne na czołgach, wytypowanych jednostek, wykorzystane były w walkach wojsk niemieckich z aliantami. Niezależnie w tym samym okresie badaniami nad noktowizją zajmowali się naukowcy amerykańscy. Ich celem było opracowanie celownika noktowizyjnego dla karabinków. Pierwsze noktowizory zamontowano w USA na karabinkach M1, których w toku drugiej wojny światowej wyprodukowano i zamontowano 1700 sztuk. Podlegały one szczególnej ochronie.

Pełny tekst (pdf)

1.  Anderson T., Wal V., Panther, Concord Published, Hongkong 1996.
2.  Berger U., Wunsche W., Jugend Lexikon Militarwesen, MilitarVerlag, Berlin 1984.
3.  Borkowski S., Noktowizja [w:] Encyklopedia techniki wojskowej, red. Z. Mendygrał, Wydawnictwo MON, Warszawa 1978.
4.  Borkowski S., Noktowizor [w:] Encyklopedia techniki wojskowej, red. Z. Mendygrał, Wydawnictwo MON, Warszawa 1978.
5.  Forster G., Paulus N., Abriss der Geschichte der Panzerwaffe, MilitarVerlag, Berlin 1982.
6.  Herrmann G-U., Klr U., Der Schlüssel für Berlin: Hintergründe, Vorbereitung und Verlauf der Schlacht um die Seelower Höhen, Verlag Helios, Aachen 2010.
7.  Jarmoła T., Za wschodnią granicą Rzeszy… Działania amerykańskiej 3 Armii w Czechosłowacji w 1945 roku, „Militaria. Ilustrowany Magazyn Historyczny” – wydanie specjalne 2014, nr 2.
8.  Krukowski P., Panzer Division Muncheberg. Bój o twierdzę Kostrzyn, „Militaria” 2016, nr 3(49).
9.  Langenfeld P., Przyczółek na Łabie. US Army podchodzi pod Berlin, „Militaria. Ilustrowany Magazyn Historyczny” – wydanie specjalne 2013, nr 6.
10. Ledwoch J., PzKpfw. V Panther, Wydawnictwo Militaria, Warszawa 1992.
11. Ledwoch J., PzKpfw. V Panther, Wydawnictwo Militaria, Warszawa–Hannower–Speyer 1993.
12. Ledwoch J., PzKpfw. V Sd.Kfz 171 Panther, Wydawnictwo Militaria, Warszawa 1998.
13. Lenz T.J., Doyle H.L., Panzerkampfwagen Panther II and Panther Ausfuchrung F, Publisher Darlington Productions Inc., Darlington 2006.
14. Lenz T.J., Doyle H.L., Schwere Panzerkampfwagen Maus and E-100, Publisher Darlington Productions Inc., Darlington 2008.
15. Lewandowski M., Pancerny kolos Hitlera – czołg superciężki E-100, „Militaria. Ilustrowany Magazyn Historyczny” – wydanie specjalne 2014, nr 4.
16. Noktowizor [w:] Mała encyklopedia wojskowa, red. M. Odlewany, t. 2, Wydawnictwo MON, Warszawa 1978.
17. Piątkowski T., Rozwój broni strzeleckiej w czasie II wojny światowej – karabinki na nabój pośredni, „Militaria. Ilustrowany Magazyn Historyczny” – wydanie specjalne 2009, nr 4.
18. Rogowski W., Transporter opancerzony Sdkfz. 251, cz. III, „Małe Monografie” nr 6, GPM, Łódź 1993.
19. Rush R.S., U.S. Infantryman In World War II. Pacific Area of Operations 1941–1945, Osprey Publishing, Oxford 2002.
20. Słownik podstawowych terminów wojskowych, MON, Sztab Generalny WP, Warszawa 1977.
21. Szulc T., Nowy polski czołg PT-91 Twardy, „Nowa Technika Wojskowa” 1993, nr 5.
22. Trojca W., German Secret Panzer Projects, Wydawnictwo PP Model Hobby, Katowice–Speyer 2005.
23. Trojca W., PzKpfw. V Panther, Vol. 2, TankPower, AJ-Press, Gdańsk 1999.
24. Użycki D., Begier T., Sobala S., Współczesne gąsienicowe wozy bojowe, Wydawnictwo Lampart, Warszawa 1996.
25. Witkowski I., Czołgi świata, Wydawnictwo WIS, Warszawa 1992.