CONTRA VERITATEM – WIZERUNEK POLITYCZNY WOJCIECHA JARUZELSKIEGO W III RZECZPOSPOLITEJ

Wojciech Jaruzelski, swoisty fenomen, pełniący liczne funkcje i posiadający w Polsce Ludowej najwięcej realnej władzy, był z jednej strony politykiem odpowiedzialnym za liczne czyny hańbiące i zbrodnie: antysemityzm w Wojsku Polskim skutkujący eliminacją ze służby oficerów o korzeniach żydowskich, interwencję Wojska Polskiego w Czechosłowacji w 1968 r., masakrę na Wybrzeżu w 1970 r., wprowadzenie stanu wojennego, likwidację Solidarności, represje wobec tysięcy ludzi w latach osiemdziesiątych XX w., a z drugiej strony pierwszym prezydentem III RP, postrzeganym jako reformator, wspierany przez część elity politycznej i dobrze odbierany przez co najmniej połowę społeczeństwa polskiego.

„Przeciw prawdzie” – ta część tytułu niniejszego artykułu odnosi się do kilku ważnych wątków biografii Jaruzelskiego sprzecznych z przekazem docierającym do szerokiego odbiorcy. Można sądzić, że pozytywny efekt wizerunkowy, a zamiast odpowiedzialności politycznej i karnej możliwość prowadzenia czynnego życia na emeryturze były skutkiem zarówno świadomej autokreacji, jak i sprzyjających okoliczności: bardzo ostrej rywalizacji politycznej w III RP i wsparcia udzielonego przez część zwalczających się środowisk politycznych. Jaruzelskiemu służyły media, wydawnictwa, politycy: miał możliwość prowadzenia polemik z adwersarzami politycznymi, publikował książki, pisał listy do instytucji publicznych, wygłaszał wykłady, udzielał wywiadów, wydawał oświadczenia, uczestniczył nawet w posiedzeniu Biura Bezpieczeństwa Narodowego.

Pełny tekst (pdf)

1. AAN, KC PZPR, sygn. XIA/1435, Raport z ogólnopolskich badań ankietowych przeprowadzonych wśród członków PZPR w listopadzie 1988 r. przeprowadzonych przez ANS, k. 144.
2. Dechnel-Szyc M., Stachura J., Gry polityczne – orientacje na dziś, Warszawa 1991.
3. Debata w 20. rocznicę okrągłego stołu, www.tvp.pl/historia/aktualności.
4. „Dziennik” 2007.
5. Feliksiak M., Wojciech Jaruzelski w opinii publicznej, Komunikat z badań CBOS BS/101/2009, Warszawa 2009.
6. Frasyniuk postawiłby Jaruzelskiemu pomnik, www. newsweek.pl.
7. „Gazeta Wyborcza” 1999.
8. Kurski J., Semka P., Lewy czerwcowy. Mówią Kaczyński, Macierewicz, Parys, Glapiński, Kostrzewa-Zorbas, Warszawa [b.d.].
9. Kwiatkowski W., Grudzień 70 – kalendarium śledztwa i procesu, „Biuletyn IPN” 2006/11‒12.
10. Paczkowski A., Od sfałszowanego zwycięstwa do prawdziwej klęski. Szkice do portretu PRL, Kraków 1999.
11. Pleskot P., Zachód ratuje generała?! Paradoksy zachodniej dyplomacji w czasie przemian w Polsce (czerwiec–lipiec 1989 r.), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2010/2.
12. „Polityka” 2008.
13. Polska 1986‒1989: koniec systemu, Materiały międzynarodowej konferencji, Miedzieszyn, 21‒23 października 1999, t. 3: Dokumenty, red. A. Dudek, A. Friszke, Warszawa 2002.
14. Proces Jaruzelskiego za stan wojenny zawieszony, www.rp.pl.
15. Rok 1989: Geremek odpowiada, Żakowski pyta, Warszawa 1990.
16. Sprawozdanie Stenograficzne obrad Komisji Kultury i Środków Przekazu (nr 121) z dnia 20 lutego 2014 r., Warszawa 2014.
17. Sprawozdanie Stenograficzne z 63 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 14 marca 2014 r., Warszawa 2014.
18. Tajne dokumenty Biura Politycznego i Sekretariatu KC. Ostatni rok władzy 1988‒1989, oprac. S. Perzkowski [A. Paczkowski], Londyn 1994.
19. Trembicka K., Okrągły Stół w Polsce – mity i stereotypy, „Studia Polityczne” 2005/15.
20. Trembicka K., Okrągły Stół w Polsce. Studium o porozumieniu politycznym, Lublin 2003.
21. „Trybuna” 1999.
22. „Trybuna Ludu” 1989.
23. Wojciech Jaruzelski tego nigdy nie powie. Mówi były szef wywiadu i kontrwywiadu, pierwszy zastępca ministra spraw wewnętrznych, generał dywizji Władysław Pożoga, napisał Henryk Piecuch, Warszawa 1992.
24. „Wprost” 1999.
25. Wystąpienia, oświadczenia, listy, www.wojciech-jaruzelski.pl.
26. „Życie” 1999.