EFEKTY SYSTEMU ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO ISO 14001 W ORGANIZACJACH W ŚWIETLE WYNIKÓW BADAŃ

Artykuł podejmuje problematykę efektów systemu zarządzania środowiskowego (SZŚ) ISO 14001 w przedsiębiorstwach. Na wstępie dokonano przeglądu literatury o tematyce ekoinnowacyjnej, w tym wdrażania SZŚ oraz wskazano główne czynniki motywujące organizacje do stosowania rozwiązań przyjaznych środowisku. Następnie przedstawiono główne korzyści uzyskiwane w przedsiębiorstwach w efekcie stosowania systemu ISO 14001 przytaczane w publikacjach zagranicznych, jak i krajowych. Do najczęściej wskazywanych profitów należą: dostosowanie działalności do obowiązujących przepisów i prawa środowiskowego, wzrost zaangażowania kadry kierowniczej, pracowników czy dostawców w kwestie środowiskowe oraz redukcja wytwarzanych zanieczyszczeń. W drugiej części artykułu przedstawiono wyniki badań własnych przeprowadzonych w drugiej połowie 2014 r. wśród przedsiębiorstw z województwa podkarpackiego mających wdrożony SZŚ ISO 14001. Badania przeprowadzono za pośrednictwem internetu, a dane empiryczne pozyskano z 66 przedsiębiorstw. Celem badania było m.in. poznanie opinii przedsiębiorstw odnośnie do korzyści uzyskiwanych ze stosowania SZŚ ISO 14001. Przedsiębiorcy pozytywnie ocenili wpływ SZŚ na działalność poszczególnych obszarów przedsiębiorstwa. W opinii przedsiębiorstw stosowanie systemu przyczyniło się w największym stopniu do usprawnienia procesu dostawy, za najważniejszą korzyść organizacje uznały poprawę swojego wizerunku. W artykule zweryfikowano hipotezę badawczą głoszącą, że wydłużanie okresu stosowania systemu ISO 14001 przez organizacje pozytywnie wpływa na poziom korzyści generowanych przez ten systemem zarządzania. Przedsiębiorstwa, które stosowały system przez dłuższy czas, korzystniej oceniały jego wpływ na poszczególne aspekty swojej działalności.

Pełny tekst (pdf)

1. Ang C.T., Morad N., Pertanika J.,Motivating Factors in the Implementation of ISO 14001 in the Packaging Industries in Northern Region of Peninsular Malaysia, „Social Sciences & Humanities”22/2 (2014), s. 395–407.
2. Brueckner M., Padhy P.K., Singh M.,Environmental management system ISO 14001: effective waste minimisation in small and medium enterprises in India,„Journal of Cleaner Production” 2015/102, s. 285–301.
3. Comoglio C., Botta S.,The use of indicators and the role of environmental management systems for environmental performances improvement: a survey on ISO 14001 certified companies in the automotive sector,„Journal of Cleaner Production” 2012/20, s. 92–102.
4. Deming W.E.,Nowa ekonomia dla przemysłu, rządu, edukacji, OpexBooks.pl, Wrocław 2012.
5. Diaz-Garrido E., Sanchez-Lopez J.M., Martin-Pena M.L.,Analysis of benefits and difficulties associated with firms’ Environmental Management Systems: the case of the Spanish automotive industry, „Journal of Cleaner Production” 2014/70, s. 220–230.
6. Fura B., System zarządzania środowiskowego a efektywność przedsiębiorstw. Zagadnienia teoretyczne i praktyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2011.
7. Fura B., Improving ISO 14001 environmental management systems, „Polish Journal of Environmental Studies”22/6 (2013), s. 1711–1721.
8. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Stan Środowiska w Polsce Raport 2014, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2014.
9. Grodkiewicz P.,CER – środowiskowa odpowiedzialność biznesu, „Logistyka Odzysku”15/2 (2015), s.16–19.
10. Hens L., Nguyen Q.A.,Environmental performance of the cement industry in Vietnam: the influence of ISO 14001 certification, „Journal of Cleaner Production” 2015/96, s. 362–378.
11. ISO: ISO 14001 Continual Improvement Survey 2013, http://www.iso.org/iso/iso_14001_survey_2013_-_summary_report.pdf(dostęp: 20.07.2015).
12. ISO: The ISO Survey of Management System Standard Certifications – 2013 Executive summary, http://www.iso.org/iso/iso-survey (dostęp: 20.07.2015).
13. Jabbour C.J.C.,. De Silva E.M,. Paiva E.L,. Santos F.C.A.,Environmental management in Brazil: is it a completely competitive priority?,„Journal of Cleaner Production” 2012/21, s. 11–22.
14. Jain S., Sharma P., Singh N.,Motivations for implementing environmental management practices in Indian industries, „Ecological Economics” 2015/109, s. 1–8.
15. KPMG, Dojrzałość innowacyjna przedsiębiorstw w Polsce, KPMG w Polsce, 2014, http://kpmglegal.pl/wp-content/uploads/2014/07/Dojrzalosc-innowacyjna-przedsiebiorstw-w-Polsce-KPMG-2014.pdf (dostęp: 20.07.2015).
16. Lisiecka K.,Znormalizowane systemy zarządzania, ich certyfikacja a rozwój przedsiębiorstwa, Rola znormalizowanych systemów zarządzania w zrównoważonym rozwoju, „Zeszyty naukoweUniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu”2011/166.
17. Marciniuk-Kluska A., Zarządzanie środowiskowe w aspekcie zrównoważonego rozwoju gospodarczego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach” 2013/96,s. 129–140.
18. Phan T.N., Baird K., The comprehensiveness of environmental management systems: The influence of institutional pressures and the impact on environmental performance, „Journal of Cleaner Production”2015/160, s. 45–56.
19. Ryszko A.,Motywacje i bariery działalności ekoinnowacyjnej przedsiębiorstw w Polsce, „Modern Management Review” 21/1 (2014), s. 127–138.
20. Zadworny W.,Ocena efektywności systemu zarządzania środowiskowego według normy ISO 14001 w przedsiębiorstwach województwa lubelskiego „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 315/2 (2013), s. 413–424.
21. Ziółkowski B., „Europa 2020” w zarządzaniu zrównoważonym rozwojem Unii Europejskiej, „Humanities and Social Sciences”20/1 (2013), s. 117–125.
22. Zuzek D. K.,Społeczna odpowiedzialność biznesu a zrównoważony rozwój przedsiębiorstw, „Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie”21/2 (2012), s. 197–207.