CENY SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH A CENY PRODUKTÓW ROLNO-ŻYWNOŚCIOWYCH – BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE A BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCIOWE

Ostatnie lata charakteryzują się znaczącym wzrostem poziomu cen surowców rolnych i żywności, czemu towarzyszy ich podwyższona zmienność. Za przyczynę takiego stanu rzeczy często wskazuje się wzrost powiązań rynków rolnych z rynkiem energii. Dzieje się tak w wyniku coraz powszechniejszego wykorzystywania surowców rolnych do produkcji energii odnawialnej, co uzasadnia się między innymi kwestiami środowiskowymi oraz bezpieczeństwem energetycznym.

W tym kontekście pierwszym celem badań była ocena powiązań między cenami surowców energetycznych a cenami surowców rolnych i żywności. Na tym tle podjęto próbę oceny zależności między bezpieczeństwem energetycznym a bezpieczeństwem żywnościowym. W badaniach skoncentrowano się na perspektywie globalnej.

W badaniach potwierdzono wzrost powiązań między cenami nośników energii a cenami surowców rolnych i żywności. Wyraża się to między innymi poprzez wzrost korelacji między indeksem cen surowców rolnych a cenami ropy Brent, jak również widocznym skorelowaniem ich zmienności. Wzrost powiązań cenowych wynikał z wielu przyczyn, w tym z aktywnej polityki państw rozwiniętych promującej produkcję i zużycie biopaliw.

Efektem wzrostu cen żywności było obniżenie bezpieczeństwa żywnościowego, głównie w krajach rozwijających się, czemu towarzyszyły niepokoje społeczne. Równocześnie w krajach będących producentami biopaliw nastąpiła poprawa bezpieczeństwa energetycznego. Wydaje się jednak, że wraz z odbudową stanu zapasów żywności, obniżeniem cen ropy oraz stabilizacją zaangażowania sektora rolnego negatywne konsekwencje dla bezpieczeństwa żywnościowego będą coraz słabsze.

Pełny tekst (pdf)

1. Baffes J., Dennis A., Long-term drivers of food prices, „Policy Research Working Paper” 2013/6455, World Bank, Washington, D.C..
2. Cheng I.-W., Xiong W., The Financialization of Commodity Markets, „NBR Working Paper” 2013/19642.
3. de Gorter H., Drabik D., Just D.R., Biofuel Policies and Food Grain Commodity Prices 2006–2012: All Boom and No Bust? „AgBioForum” 16/1 (2013), s. 1–13.
4. EuropAfrica, (Bio)Fueling Injustice? Europe’s responsibility to counter climate change without provoking land grabbing and compounding food insecurity in Africa, 2011.
5. FAO, IFAD, WFP, The State of Food Insecurity in the World 2014. Strengthening the enabling environment for food security and nutrition, FAO, Rome 2014.
6. Figiel S., Hamulczuk M., The effects of increase in production of biofuels on world agricultural prices and food security, „European Scientific Journal” 2013/1, s. 7–17.
7. GFSI 2014: Global food security index 2014. An annual measure of the state of global food security, „The Economist Intelligence Unit Limited” 2014.
8. Hamulczuk M., Polityka biopaliwowa a ceny surowców rolnych – wybrane problemy, „Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu” 16/2 (2014), s. 82–87.
9. Headey D., Fan S., How Did It Happen? How Has It Hurt? and How Can We Prevent the Next One?, „Research Monographs” 2010/165, IFPRI.
10. HLPE. Biofuels and food security. A report by the High Level Panel of Experts on Food Security and Nutrition of the Committee on World Food Security, Rome 2013.
11. Institute for 21st Century Energy, U.S. Chamber of Commerce, International Energy Security Risk Index Report 2015, Assessing Risk in a Global Energy Market, 2015, www.energyxxi.org.
12. Lagi M., Bertrand K.Z., Bar-Yam Y., The Food Crises and Political Instability in North Africa and the Middle East, NECSI, Cambridge, 2011.
13. McPhail L.L., Babcock B.A., Impact of US biofuel policy on US corn and gasoline price variability, „Energy” 37/1 (2012), s. 505–513.
14. Merkusheva N., Rapsomanikis G., Nonlinear cointegration in the food-ethanol-oil system: evidence from smooth threshold vector error correction models, „ESA Working Paper” 2014/14-01, FAO, Rome.
15. Michalczyk J., Bezpieczeństwo żywnościowe w obliczu globalizacji, „Ekonomia (Economics)” 18/1 (2012), s. 9–23
16. Nazlioglu S., Soytas U., Oil price, agricultural commodity prices and the dollar: A panel cointegration and causality analysis, „Energy Economics” 2012/34, s. 1098–1104.
17. Robles M., Torero M., von Braun J., When speculation matters, „Issue Brief” 2009/57, International Food Policy Research Institute, Washington.
18. Sovacool B.K., An international assessment of energy security performance, „Ecological Economics” 2013/88, s. 148–158.
19. Serra T., Zilberman D., Biofuel-related price transmission literature: a review. „Energy Economics” 2013/37, s. 141–151.
20. Serra T., Zilberman D., Gil J.M., Goodwin B.K., Nonlinearities in the U.S. corn-ethanoloil-gasoline price system, „Agricultural Economics” 2011/42, s. 35–45.
21. Sharma R., Food Export Restrictions: Review of the 2007–2010 Experience and Considerations for Disciplining Restrictive Measures, “FAO Commodity and Trade Policy Research Working Paper” 2011/32.
22. Timmer C.P., Causes of High Food Prices, „ADB Economics Working Papers” 2008/128.
23. Troester B., The determinants of the recent food price surges – a basic supply and demand model, „Berlin Working Papers on Money, Finance, Trade and Development” 2012/6.
24. Trostle R., Global Agricultural Supply and Demand: Factors Contributing to the Recent Increase in Food Commodity Prices, WRS-0801, ERS-USDA 2008.
25. Trostle R., Marti D., Rosen S., Westcott P., Why Have Food Commodity Prices Risen Again?, WRS-1103, ERS-USDA 2011.
26. Tyner W.E., Taheripour F., Hurt Ch., Potential Impacts of a Partial Waiver of the Ethanol Blending Rules, Farm Foundation, Oak Brook 2012, s. 1–13.
27. von Lampe M., Kavallari A., Bartelings H., v. Meijl H., Banse M., Ilicic-Komorowska J., Junker F., van Tongeren F., Fertiliser and Biofuel Policies in the Global Agricultural Supply Chain: Implications for Agricultural Markets and Farm Incomes, „OECD Food, Agriculture and Fisheries Papers” 2014/69.
28. Will M.G., Prehn S., Pies I., Glauben T., Is financial speculation with agricultural commodities harmful or helpful? A literature review of current empirical research, „Diskussionspapier” 2012/26, des Lehrstuhls für Wirtschaftsethik an der Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg, Halle.
29. Wright B.D., Global Biofuels: Key to the Puzzle of Grain Behavior, „Journal of Economic Perspectives” 28/1 (2014), s. 73–98.