Bezpieczeństwo jako pojęcie psychologiczne

Artykuł wychodzi naprzeciw potrzebie pełniejszego rozumienia kategorii bezpieczeństwa jako pojęcia stosowanego w różnych obszarach wiedzy – pojęcia interdyscyplinarnego. Ma na celu charakterystykę bezpieczeństwa w perspektywie psychologicznej. Analizuje je w trzech aspektach: potrzeb, wartości i poczucia. Wskazuje także na relacje istniejące pomiędzy wskazanymi aspektami. Zawiera także zaproponowaną nową definicję bezpieczeństwa uwzględniającą dotąd nie opisywany aspekt refleksji i troski o bezpieczeństwo indywidualne, społeczne i globalne.

Pełny tekst (pdf)

[1] Bańka A., Społeczna psychologia środowiskowa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002.

[2] Brzozowski P., Skala Wartości – polska adaptacja testu Miltona Rokeacha, [w:] Techniki kwestionariuszowe w diagnostyce psychologicznej, red. Drwal R.Ł., Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1989.

[3] Brzozowski P., Uniwersalność struktury wartości: Koncepcja Shaloma H. Schwartza, „Roczniki psychologiczne” 2002/5.

[4] Carnelley K.B., Rowe A.C., Priming a sense of security: What goes through people’s minds?, „Journal of Social & Personal Relationships” 27/2 (2010).

[5] Cieciuch J., Nadzieja jako moderator związku poczucia koherencji z preferencjami wartości, „Fides et ratio” 2010/2.

[6] Fagerström L. i in., Sense of security among people aged 65 and 75: External and inner sources of security, „Journal of Advanced Nursing” 67/6 (2011).

[7] Franken R.E., Psychologia motywacji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005. [8] Hall C.S., Lindzey G., Teorie osobowości, PWN, Warszawa 1990. [9] Klamut R., Cel-czas-sens życia, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 2002.

[10] Klamut R., Sommer H., Michalski K., Aktywność obywatelska we współczesnym społeczeństwie demokratycznym. Wybrane zagadnienia, SEITON, Kraków 2010.

[11] Korzeniowski L., Zarządzanie bezpieczeństwem. Rynek, ryzyko, zagrożenie, ochrona, [w:] Zarządzanie bezpieczeństwem, red. P. Tyrała, PSB, Kraków 2000.

[12] Korzeniowski L., Potrzeby i wartości a poczucie bezpieczeństwa menedżerów, „Acta Universitas Wratislaviensis. Socjologia” 2006.

[13] Mały słownik języka polskiego, red. E. Sobol, PWN, Warszawa 1995.

[14] Maslow A., Motywacja i osobowość, IW PAX, Warszawa 1990.

[15] Mądrzycki T., Osobowość jako system tworzący i realizujący plany, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1996.

[16] Mikulincer M. i in., Attachment Theory and Concern for Others’Welfare: Evidence That Activation of the Sense of Secure Base Promotes Endorsement of Self-Transcendence Values, „Basic And Applied Social Psychology” 25/4 (2003), s. 299–312.

[17] Montoya R.M., Pittinsky T.L., When Increased Group Identification Leads to Outgroup Liking and Cooperation: The Role of Trust, „Journal of Social Psychology” 151/6 (2011).

[18] Nuttin J., Motivation, planning and action, Leuven Universitaires Press, Leuven 1984.

[19] Obuchowski K., Psychologia dążeń ludzkich, PWN, Warszawa 1967.

[20] Obuchowski K., Człowiek intencjonalny, PWN, Warszawa 1993.

[21] Oleś P.K., Z badań nad wartościami i wartościowaniem: niektóre kwestie metodologiczne. „Roczniki Psychologiczne” 2002/5.

[22] Oleś P.K., Wprowadzenie do psychologii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2003.

[23] Pervin L.A., Psychologia osobowości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.

[24] Pomykała M., Bezpieczeństwo – w poszukiwaniu definicji, „Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej: Zarządzanie i Marketing” 2010/17.

[25] Prężyna W., Społeczno-religijne odniesienia poczucia sensu życia i psychoterapii, [w]: Człowiek – wartości – sens. Studia z psychologii egzystencji, red. Popielski K., Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin, 1996.

[26] Nęcka E., Orzechowski J., Szymura B., Psychologia poznawcza, PWN, Warszawa 2006.

[27] Ratajczak Z., Temperament a koszty psychologiczne zachowania się w sytuacji zagrożenia, [w]: Psychologia różnic indywidualnych. Wybrane zagadnienia, red. Marszał-Wiśniewska M., Klonowicz T., Fajkowska-Stanik M., Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003.

[28] Schönpflug W., Różnice indywidualne i lęk. Czy lęk jest cechą biologiczną czy stanem społecznym?, [w:] Psychologia różnic indywidualnych. Wybrane zagadnienia, red. Marszał-Wiśniewska M., Klonowicz T., Fajkowska-Stanik M., Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003.

[29] Schwartz S.H., Basic Human Values: An Overview, s. 1 (dostęp on-line: http://segr-did2.fmag.unict.it/Allegati/convegno%207-8-10-05/Schwartzpaper.pdf).

[30] Schwartz S.H., A Proposal for Measuring Value Orientations across Nations. Chapter 7 in the Questionnaire Development Package of the European Social Survey, 2003; s. 268 (dostęp on-line: www.Europeansocialsurvey.org).

[31] Siek S., Struktura osobowości, ATK, Warszawa 1986.

[32] Underlid K., Poverty and experiences of insecurity. A qualitative interview study of 25 long-standing recipients of social security, „International Journal of Social Welfare” 2007/16, s. 65–74.

[33] Veenstra K., Haslam S.A., Reynolds K.J., The psychology of casualization: Evidence for the mediating roles of security, status and social identification, „British Journal of Social Psychology” 2004/43, s. 499–514.

[34] Zimbardo Ph.G., Leippe M.R., Psychologia zmiany postaw i wpływu społecznego, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2004.