WSCHODNI SĄSIEDZI POLSKI A BEZPIECZEŃSTWO EUROPY W MYŚLI POLITYCZNEJ JULIUSZA MIEROSZEWSKIEGO

Artykuł ten jest próbą ujęcia poglądów Juliusza Mieroszewskiego, jednego z najbardziej
wpływowych publicystów paryskiej „Kultury”, na rolę Ukrainy, Litwy, Białorusi i Rosji w
kwestii bezpieczeństwa Polski i Europy. Publicysta ten wielokrotnie odnosił się do tego
tematu na łamach paryskiej „Kultury” przedstawiając różne koncepcje działań, które jego
zdaniem przyniosłyby najlepsze rezultaty. Mieroszewski uwzględniał rolę narodów
ukraińskiego, litewskiego i białoruskiego w kształtowaniu przyszłości Polski, pomimo
znajdowania się zamieszkiwanych przez nie terenów w granicach Związku Radzieckiego.
Ważnym elementem publicystyki Mieroszewskiego było postulowanie konieczności
współpracy pomiędzy Polską, Ukrainą, Litwą i Białorusią w budowaniu partnerskich relacji
z Rosją. Publicysta „Kultury” podkreślał konieczność wielostronnej współpracy, tak na
niwie realnej polityki, jak i kultury. Godne podkreślenia są przemyślenia dotyczące działań
umożliwiających pojednanie między narodem polskim, a litewskim, ukraińskim i
białoruskim. Autor artykułu próbuje uwypuklić innowacyjność i pragmatyzm w
publicystyce Juliusza Mieroszewskiego opartej na realistycznej wizji polityki i stosunków
międzypaństwowych przy uwzględnieniu zmienności w realiach środowiska
międzynarodowego. Innym celem autora było pokazanie ewolucji koncepcji, w
szczególności tych, które dotyczyły Związku Radzieckiego, gdyż zmienność układu sił i
wewnętrzne napięcia w bloku wschodnim wymuszało niejednokrotnie rewizję uprzednich
stwierdzeń. Autor próbował ukazać kompleksowość myśli politycznej paryskiej „Kultury”
w wyżej wymienionych kwestiach, oraz pokazać oparcie prognoz i twierdzeń na
kompleksowej znajomości realiów i społeczeństw, których predykcje te dotyczyły. Autor
chciał pokazać, że Mieroszewski potrafił także przyznać się do popełnionych błędów i
przewartościować koncepcje zgodnie z aktualnym zapotrzebowaniem. Ponadto uwypuklona
została ponadczasowość niektórych spostrzeżeń Juliusza Mieroszewskiego, znajdujących
zastosowanie nawet dzisiaj, szczególnie w kontekście ostatnich wydarzeń na Ukrainie.

Pełny tekst (pdf)

[1] Korek J., Paradoksy paryskiej „Kultury”, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2000.
[2] Mieroszewski J., Wstęp, [w:] idem, Dialog polsko-niemiecki w świetle
dokumentów kościelnych, Paryż 1966.
[3] Paprocki S., Kwestia ukraińska, Londyn 1949.
[4] Pomian K., Aktualność Mieroszewskiego, [w:] J. Giedroyc, J. Mieroszewski,
Listy 1949–1956, , oprac. K. Pomian, J. Krawczyk, Czytelnik, Warszawa 1999.
[5] „Kultura” 1951–1967.
[6] „Wiadomości” 1950–1952.
[7] „Wiadomości Polskie” 1942.