WYNIKI BADAŃ PRZEPROWADZONYCH NA WYBRANYCH PLANACH ŁEMKOWSKICH CHYŻ

Artykuł stanowi kontynuację poprzedniej części, w której zostało omówione łemkowskie budownictwo ludowe. W tej części artykułu opisane zostały wyniki badań przeprowadzonych na wybranych planach łemkowskich chyż. Jako przykłady wybrano obiekty pochodzące z dwóch historycznych, łemkowskich miejscowości- Komańczy i Bartnego. Badania przeprowadzono na chałupach pochodzących z końca XIX i początku XX wieku. Porównano w ten sposób rozplanowanie i gabaryty chałup reprezentujących Łemkowszczyznę wschodnią i środkową. Przeanalizowanie lokalnych odmian chyż pozwoliło wysunąć wnioski dotyczące rozplanowania pomieszczeń mieszkalnych i gospodarczych, a szczególnie ich usytuowania ze względów funkcjonalnych. Porównano szerokości i długości budynków, a także proporcje dachu do wysokości całego budynku. Znaczna część budynków udokumentowanych w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku jest już nieistniejąca. Zachowane do czasów obecnych chałupy, zazwyczaj są mocno przebudowane lub niszczeją, popadając w ruinę.

Pełny tekst (pdf)

[1]  Czajkowski J., Budownictwo Ludowe Podkarpacia, Krajowa Agencja Wydawnicza, Sanok 1997.

[2]  Czajkowski J., Łemkowie w historii i kulturze Karpat. Cz. I, Muzeum Budownictwa Ludowego, Sanok 1995.

[3]  Czajkowski J., Zagroda i dom w Beskidzie Niskim, Bieszczadach i na Pogórzu, [w:] Łemkowie-Kultura-Sztuka-Język, Wyd. PTTK KRAJ, Sanok 1983.

[4]  Czajkowski J., Studia nad Łemkowszczyzną, Muzeum Budownictwa Ludowego, Sanok 1999.

[5]  Czajkowski J., Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, Sanok 1966, nr 4.

[6]   Gajur J., Od Magury po Osławę. Podróż sentymentalna po Łemkowszczyźnie, Wyd. Arete II, Krosno 2007.

[7]  Karczmarzewski A., Świat Łemków. Etnograficzna podróż po Łemkowszyźnie., Wyd. Libra, Rzeszów 2014.

[8]  Lew S., Budownictwo ludowe dorzecza Sanu w XIX i XX wieku, Wyd. Mitel, Rzeszów 2003.

[9]  Reinfuss R. Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, Sanok 1998, nr 34.

[10]  Reinfuss R. Śladami Łemków, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa 1990.

[11]  Smoczkiewicz L. Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, Sanok 1968, nr 7.