ZABYKOWA STOLARKA DRZWIOWA W JAROSŁAWSKICH OBIEKTACH SAKRALNYCH

Drzwi w obiektach sakralnych posiadają szczególne znaczenie, pełnią funkcję zabezpieczenia
wnętrza, są ozdobą, wyznaczają granicę pomiędzy sacrum i profanum, urastają
do rangi symbolu i znaku pamięci. Celem pracy jest zidentyfikowanie i rozpoznanie historycznej
stolarki w obiektach sakralnych Jarosławia, jej analiza pod względem materiałoznawstwa,
budowy konstrukcyjnej i technik zdobniczych, stylu i ikonografii, a także
stanu zachowania. W jarosławskich obiektach sakralnych zachowały się jednostkowe
drzwi barokowe z końca XVII i XVIII wieku, a także historyzujące drzwi z 2 poł. XIX
i pocz. XX wieku. Barokową stolarkę wraz z oryginalnymi okuciami (zawiasami, hakami,
klamkami, szyldami, zamkami, kłódkami, a nawet zachowanymi kluczami) reprezentują
drzwi w kościółku pw. Świętego Ducha oraz kościele pw. Matki Bożej Bolesnej.
Szczególną uwagę zwracają ażurowe drzwi w motywem IHS w snycerskiej oprawie
znajdujące się w klasztorze dominikańskim. Duży zespół oryginalnej stolarki
z ostatniej ćwierci XIX wieku zachował się w klasztorze Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego
Poczęcia NMP. Natomiast 1 poł. XX wieku reprezentują drzwi historyzujące,
z motywami neobarokowej i rokokowej snycerki, znajdujące się w założeniu kościelnoklasztornym
OO. Franciszkanów (OFM) oraz kolegiacie pw. Bożego Ciała. W skali
wysokiej rangi obiektów sakralnych, jakie występują w Jarosławiu, zachowane oryginalne
drzwi stanowią małą, aczkolwiek znamienną grupę, dlatego zasługują one na
ochronę i podjęcie dalszych badań.

Pełny tekst (pdf)

[1] Forstner D. OSB, hasło: drzwi (w:) Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990, s. 383-386.
[2] Gotfried K., Kościół i klasztor ojców Reformatów w Jarosławiu, Jarosław, 1934.
[3] Lurker M., Słownik obrazów i symboli biblijnych, Poznań 1989, s. 50-52.
[4] Makara J. ks., Parafia Łacińska w Jarosławiu, t. II, Jarosława 1950, mszps w zb. Archiwum
Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu.
[5] Orłowicz M., Jarosław. Jego przeszłość i zabytki, Lwów 1921.
[6] Miazek J. ks., Otwarcie drzwi świętych w Roku Jubileuszowym, Warszawskie Studia Teologiczne,
T. XIII, 2000, s. 7-16.
[7] Turczak Ł., Stalle, Karta ewidencyjna zabytku ruchomego, zb. Archiwum Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków w Przemyślu.
[8] Zięba Z., Dawni aptekarze jarosławscy (w:) Biuletyn Informacyjny Miasta Jarosławia, nr 10,
Jarosław 2008.
[9] Zubrzycki J.S., Miasto Jarosław i jego zabytki., Kraków 1903.