PROBLEMATYKA REWALORYZACJI ZABYTKOWYCH WILLI W MIEJSCOWOŚCIACH UZDROWISKOWYCH NA PRZYKŁADZIE WILLI: PRIMAVERA, JAWORZYNA ORAZ WAWEL W RABCE ZDRÓJ

Rabka Zdrój jest XIX-wiecznym uzdrowiskiem, położonym na pograniczu Gorców
i Beskidu Wyspowego, na południu województwa małopolskiego. Jej korzenie
jako osady sięgają jednak jeszcze okresu Średniowiecza, kiedy to w 1254 roku
Bolesław Wstydliwy zatwierdził uposażenie klasztoru Cystersów w Szczyrzycu,
które obejmowało źródła solne na terenie ludźmierskim, które można utożsamiać
z późniejszą Rabką. Miejscowość stała się oficjalnie uzdrowiskiem w 1864 roku,
a inicjatorem tego przedsięwzięcia był Julian Zubrzycki. Na jego terenie działały
wówczas cztery źródła solanki jodowo-bromowej: „Rafaela”, „Maria”, „Krakus”
oraz „Kazimierz”. W ich bliskim sąsiedztwie zlokalizowano centrum uzdrowiska,
gdzie powstał m.in. Dom Zdrojowy, deptak, apteka oraz restauracja. Tutaj także
zaczęto budować pierwsze pensjonaty, początkowo przeważnie drewniane, z czasem
także murowane. Budynki te nosiły cechy tradycyjnej architektury Podhala,
a przy tym nawiązywały do obowiązujących wówczas wzorców europejskich.
Obecnie, przeważająca większość tych obiektów znajduje się w złym stanie technicznym,
a sposób ich użytkowania jest przypadkowy. Istnieje więc pilna ich rewaloryzacji
i adaptacji do nowych funkcji, które pozwolą na ich bieżące utrzymanie.
Niniejszy artykuł prezentuje trzy projekty rewaloryzacji rabczańskich willi.

Pełny tekst (pdf)

[1] Beiersdorf Z., Krasnowolski B.: Rabka. Studialne materiały konserwatorskie dla
zespołu uzdrowiska i dawnej wsi, mpis, Kraków 1977, [w:] Archiwum NID O. Kraków,
sygn. 495, s. 4-6.
[2] Kowalczyk K., Moskal G., Rapta M., Szlaga J.: Rabka Juliana Zubrzyckiego, Wyd.
Zachylina, Rabka 2012, s. 139.
[3] Beiersdorf Z., Krasnowolski B.: Rozwój przestrzenny i architektura Rabki, „Teka
Komisji Urbanistyki i Architektur”, t. XVI, 1982, Wyd. PAN, O. Kraków, s. 127-128.
[4] Ibidem, s. 131-132 oraz Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów
słowiańskich, B. Chlebowski (red.), Wyd. Nakł. W. Walewskiego, Warszawa 1892,
t. IX, s. 343-347.
[5] Projekt architektoniczno-budowlany rewaloryzacji willi „Primavera”, opr. Grupa
Projektowa ZERIBA, D. Kuśnierz-Krupa, M. Krupa, Ł. Wesołowski, 2008.
[6] Projekt architektoniczno-budowlany modernizacji willi „Jaworzyna” - budynku L.O.
im. E. Romera, opr. Grupa Projektowa ZERIBA, D. Kuśnierz-Krupa, M. Krupa,
Ł. Wesołowski, 2007.
[7] Projekt architektoniczno rewaloryzacji i adaptacji willi „Wawel”, opr. Grupa Projektowa
ZERIBA, D. Kuśnierz-Krupa, M. Krupa, Ł. Wesołowski, 2013-2014.