OCENA EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ WYBRANYCH SYSTEMÓW KANALIZACJI SANITARNEJ

Poziom sanitacji obszarów wiejskich ulega w ostatnich latach znacznej poprawie. Związane jest to ze wzrostem inwestycji w zbiorcze systemy kanalizacyjne. Jednakże, w warunkach polskich, tereny wiejskie charakteryzują się nizinnym ukształtowaniem i rozproszoną zabudową. Warunki takie nie sprzyjają budowie tradycyjnej kanalizacji grawitacyjnej, co powoduje konieczność stosowania systemów niekonwencjonalnych. Przed realizacją wybranego systemu, każda inwestycja powinna być poddana ocenie efektywności ekonomicznej celem określenia jej opłacalności finansowej. Ponadto, w ocenie należy uwzględnić także czynniki nieekonomiczne, jak podniesienie standardu życia. Do metod oceny projektów inwestycyjnych zalicza się metody statyczne i dynamiczne. W niniejszym artykule przedstawiono przykład analizy ekonomicznej inwestycyjno-eksploatacyjnej wybranych rodzajów kanalizacji sanitarnej dla wiejskiej jednostki osadniczej. Przeanalizowano rozwiązania grawitacyjnego, ciśnieniowego oraz podciśnieniowego odprowadzania ścieków bytowych. Trasy poszczególnych projektowanych sieci kanalizacyjnych były analogiczne, z uwzględnieniem rozwiązań charakterystycznych dla danych systemów. W ocenie pominięto budowę przykanalików od budynków, jako odcinków jednakowych we wszystkich analizowanych rozwiązaniach. Ocenę efektywności ekonomicznej przeprowadzono w oparciu o dyskontowe (dynamiczne) metody oceny projektów inwestycyjnych: dynamiczny koszt jednostkowy DGC, wskaźnik zaktualizowanej wartości netto NPV oraz współczynnik korzyści i kosztów BCR. Zastosowane wskaźniki oceny projektów uwzględniały koszty inwestycyjne oraz, często pomijane, koszty eksploatacyjne. Na podstawie przeprowadzonej analizy ekonomicznej określono opłacalność realizacji każdego z rozpatrywanych systemów kanalizacyjnych, zasugerowano alternatywne do proponowanych rozwiązania oraz wskazano dalsze kierunki oceny projektów inwestycyjnych.

Pełny tekst (pdf)

1. Blank L.T., Tarquin J.A.: Engineering Economy (3rd Ed.), McGraw-Hill, Singapore 1989.
2. Błażejewski R.: Kanalizacja wsi, Wyd. Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych Oddział Wielkopolski, Poznań 2003.
3. Boardman A., Greenberg D., Vining A., Weimer D.: Cost-Benefit Analysis: Concepts and Practice, Prentice Hall, Upper Saddle River 1996.
4. Budzik-Nowodzińska I., Nowodziński P.: Ocena efektywności inwestycji w odnawialne źródła energii w kontekście uwarunkowań strategicznych: studium przypadku małej elektrowni wodnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki finansowe. Ubezpieczenia 59/2013, 423-434.
5. Dolecki J.: Analiza ekonomicznej efektywności układów kanalizacji podciśnieniowej, Ochrona Środowiska, 1984r., Nr 434/3-4, 78-81.
6. Gostkowska-Drzewiecka T.: Projekty inwestycyjne, ODDK, Gdańsk 1996.
7. GUS Główny Urząd Statystyczny, Infrastruktura komunalna w 2013 r., Informacje i opracowania statystyczne, Warszawa 2014.
8. Heidrich Z., Stańko G., Warężak T., Goleń M., Zawadzki A.: Leksykon przydomowych oczyszczalni ścieków. Wydanie II. Poradnik inwestora, Wyd. Seidel-Przywecki, Warszawa 2013.
9. Kaca E.: Zagrożenia wynikające ze stanu sanitacyjnego wsi, Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2010, 5-15.
10. Kalenik M: Hydrauliczne warunki przepływu w rurociągach kanalizacji podciśnieniowej, Wyd. SGGW, Warszawa 2014.
11. Kalenik M., Siwiec T., Wichowski P.: Kanalizacja ciśnieniowa i podciśnieniowa obszarów wiejskich, Rynek Instalacyjny 11/2012.
12. Kłos L.: Wpływ infrastruktury technicznej na atrakcyjność obszarów wiejskich, Studia i prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania nr 25, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2012, s. 179-192.
13. Matz R.: Sieci kanalizacji podciśnieniowej, ciśnieniowej, i grawitacyjnej oraz ich efektywność w danym terenie, Wodociągi-Kanalizacja, Nr 11/2007, s. 194.
14. Michalski M. Ł.: Analiza metod oceny efektywności inwestycji rzeczowych, Ekonomia Menedżerska 6/2009, 119–128.
15. Molo M.: Zasady oceny efektywności ekonomicznej przedsięwzięć, ekspertyza przygotowana na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Warszawa 2006.
16. Noworudzki G.: Metody oceny projektów inwestycyjnych, www.4business4you.com, 2012.
17. Pearce D., Atkinson G., Mourato S.: Cost-Benefit Analysis and the Environment. Recent Developments, OECD Publishing, Paris 2006.
18. Prusak B.: Metody oceny projektów inwestycyjnych, Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej, Red. Różańska H., Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2001, Nr 573/2001, s. 121-130.
19. Rączka J.: Analiza efektywności kosztowej w oparciu o wskaźniki dynamicznego kosztu jednostkowego. Transform advice programme – Investment in environmental infrastructure in Poland, Warszawa 2002.
20. Staroń J.: Analiza ekonomiczna. Program Regionalny Narodowa Strategia Spójności. Województwo Podkarpackie, Rzeszów 2009.
21. Suligowski Z.: Generowanie kosztów w kanalizacji sanitarnej, Przegląd Komunalny, Nr 2/2011.
22. Szpindor A.: Zaopatrzenie w wodę i kanalizacja wsi, Wyd. Arkady, Warszawa 1998.
23. Tarapata Z.: Materiały dydaktyczne – Metody oceny projektów inwestycyjnych, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa 2003.
24. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 o zbiorowym zaopatrzeniu wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, Dz.U. 2001 nr 72 poz. 747, tekst jednolity.
25. Widomski M., Iwanek M., Musz A., Ścibior A.: Metody oceny efektywności ekonomicznej inwestycji w projektowaniu gminnej sieci kanalizacji sanitarnej, Polska Inżynieria Środowiska: prace. T. 1, [Red:] Dudzińska Marzenna, Pawłowski Artur – Lublin: Politechnika Lubelska, 2012, s 289-298.