ROŚLINY ENERGETYCZNE JAKO KREATORZY KRAJOBRAZU

W warunkach klimatycznych Polski istnieje realna szansa włączenia do systemu energetycznego różnych gatunków roślin, które obecnie mają niewielkie znaczenie w kreowaniu krajobrazu. Wzrost powierzchni ich upraw może być przyczyną zmiany wizerunku obszarów wiejskich. Dlatego też w pracy dokonano analizy znaczenia plantacji energetycznych jako wartości dodanej wykorzystywanej w architekturze krajobrazu i turystyce. Rośliny energetyczne przyczynią się do zwiększenia atrakcyjności krajobrazowej poprzez bezpośrednie zaspokojenie potrzeb człowieka w zakresie piękna estetyki i harmonii, bowiem wnoszą w przestrzeń pozytywny akcent kolorystyczny. Rośliny tj. rzepak ozimy, topinambur, róża bezkolcowa dzięki jednolitej strukturze kompozycji tworzą duże płaty kolorystyczne, które dają niezamierzony efekt przekazu artystycznego. Ponadto uprawa roślin energetycznych na dużych powierzchniach umożliwia wykorzystanie ich w turystyce poprzez tworzenie różnego typu labiryntów. Za atrakcyjne uważane się przede wszystkim labirynty wykonane z roślin jednorocznych: kukurydza zwyczajna, konopie siewne, bowiem corocznie umożliwiają one tworzenie nowych schematów ścieżek. Niektóre gatunki, jak rdest Sachalińskiego mogą przyczynić się do trwałego zaburzenia składu florystycznych zbiorowisk łąkowych i pól uprawnych, podobnie jak to miało miejsce w przypadku introdukcji barszczu Sosnowskiego na terenie Bieszczad. Wpływ na wizerunek przestrzeni mogą mieć nie tylko rośliny energetyczne uprawiane wielkopowierzchniowo, ale również gatunki o mniejszym znaczeniu ekonomicznym, często wykorzystywane do tworzenia ogrodów tematycznych.

Pełny tekst (pdf)

    [1]   Badora K.: Farmy wiatrowe jako elementy determinujące strukturę i funkcjonowanie krajobrazu wiejskiego, Architektura Krajobrazu, nr 2, 2013, s. 58-77.

    [2]   Banak M.J.: Lokalizacja elektrowni wiatrowych – uwarunkowania środowiskowe i prawne, Człowiek i Środowisko, nr 34(3-4), 2010, 117-128.

    [3]   Bożętka B.: Pozyskiwanie energii wietrznej a zmiany krajobrazu. Konsekwencje dla funkcji rekreacyjnej, Problemy Ekologii Krajobrazu, Tom XXVII, 2010, s. 49-58.

    [4]   Bryś K., Ojrzyńska H.: Przemiany krajobrazu wsi górskich w Sudetach Wschodnich, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 14 Krajobraz a turystyka, 2010, s. 159-173.

    [5]   Chomiak A., Rolnicze uprawy krajobrazowe na trasie Wrocław-Kłodzko. Paca magisterska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, 2008, s. 77-81.

    [6]   Chyliński K.W., Fornal-Pieniak B.: Walory wizualne roślinności spontanicznej na dachach poprzemysłowych budynków w Warszawie, Problemy Ekologii Krajobrazu, Tom XX, 2008, s. 379-384.

    [7]   Czapiewska G.: Energia odnawialna i jej wpływ na rozwój obszarów wiejskich pomorza środkowego, [w:] Jasiulewicz M. (red.), Wykorzystanie biomasy w energetyce aspekty ekonomiczne i ekologiczne, Wyd. Polskie Tow. Ekonomiczne, Warszawa 2011.

    [8]   Czarnecki A., Lewandowska-Czarnecka A.: Cechy kluczowe a pojemność krajobrazu na zmiany, [w:] Łach J., Zaręba A. Krajobrazy zdefiniowane – znaki i symbole w krajobrazie, Wyd. Inst. Geografii i Rozwoju Regionalnego UW, Wrocław, 2012, s. 65-84.

    [9]   Fiutowska G., Dąbrowski L.: Rozwój energetyki wiatrowej w aspekcie planistycznym i krajobrazowym na przykładach gmin Puck i Gniewino oraz miasta Gdynia, Problemy Ekologii Krajobrazu, Tom XXXV, 2013, s. 65-74.

 [10]   Gargała M., Trąba C.: Chwasty segetalne we współczesnym krajobrazie otwartym gminy Markowa, Architektura Krajobrazu, 2014 (w druku).

 [11]   Hernik J.: Potrzeba uwzględniania walorów krajobrazu kulturowego w zarządzaniu gmina wiejską, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 10 Zarządzanie krajobrazem kulturowym, 2008, s. 61-68.

 [12]   http://sibg.org.pl/ [dostęp: 2 czerwca 2014 r.].

 [13]   http://www.kurozweki. com/pl/wycieczki atrakcje/labirynt [dostęp: 2 czerwca 2014 r.].

 [14]   http://www.ure.gov.pl [dostęp: 2 czerwca 2014 r.].

 [15]   Janecki J.: Możliwości kształtowania układów naturalnych i półnaturalnych w krajobrazach otwartych, Nauka Przyroda Technika, Tom 2, nr 4, http://www.npt.up-poznan.net/tom2/zeszyt4/art_46.pdf [dostęp: 2 czerwca 2014 r.].

 [16]   Koreleski K.: Ochrona i kształtowanie terenów rolniczych w systemie kreowania krajobrazu wiejskiego, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, nr 4, 2009, s. 5-20.

 [17]   Lipińska B.: Kultura użytkowania przestrzeni – degradacja krajobrazu wiejskiego, [w:] Liżewska I., Knercera W., Wyd. Stowarzyszenie WK „Borussia”, Olsztyn 2003.

 [18]   Lisowska A.: Technologie zbioru roślin energetycznych, Wyd. SGGW, Warszawa, 2010.

 [19]   Malinowska E.: Wpływ atrakcyjności wizualnej krajobrazu na potencjał turystyczny Nadwiślańskiego Parku Narodowego i jego otuliny, [w:] Richling A. Problemy ekologii krajobrazu t. XXVII, s. 277-285.

 [20]   Miklaszewska K.: Barszcz Sosnowskiego – obcy gatunek inwazyjny: biologia, zagrożenia, zwalczanie, Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin, nr 48(1), 2008, s. 297-300

 [21]   Niedziółka I., Zuchniarz A.: Analiza energetyczna wybranych rodzajów biomasy pochodzenie roślinnego, Matrol, Motoryzacja i Energetyka Rolnictwa, nr 8A, 2006, s. 232-237.

 [22]   Polska A.: Oceny estetyczne krajobrazu, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 15 Niematerialne wartości krajobrazów kulturowych, 2011, s. 185-192.

 [23]   Sobczak K., Trzaskowska E.: Miedze, samotniki, czyżnie – wyznaczniki tożsamości krajobrazu rolniczego Polski, [w:] Janecki J. Borkowski Z. (red.), Krajobraz i ogród wiejski, nr 4 Dziś i jutro wsi, s. 15-35.

 [24]   Sobolewski M.: Perspektywy wykorzystania odnawialnych źródeł energii w Polsce, Studia BAS, nr 1(21), 2010, s. 267-290.

 [25]   Sowińska-Świerkosz B., Chmielewski T.J., Pawlas A., Prognoza presji projektowanych siłowni wiatrowych na fizjonomię krajobrazu Wyżyny Lubelskiej. Problemy Ekologii Krajobrazu, Tom XXXV, 2013, s. 55-63

 [26]   Staszek W., Niecikowski K.: Problemy zmian krajobrazu w dobie intensywnego rozwoju energetyki wiatrowej, [w:] Chylińska D., Łach J. Studia krajobrazowe a ginące krajobrazy, Wyd. Inst. Geografii i Rozwoju Regionalnego UW, Wrocław, 2010, s. 329-338.

 [27]   Wiklent G., Kistowski M.: Wpływ przedsięwzięć elektroenergetycznych na wybrane elementy środowiska przyrodniczego i krajobraz gminy Pelpin. Problemy Ekologii Krajobrazu, Tom XXXV, 2013, s. 19-44.

 [28]   www.ihar.edu.pl [dostęp: 2 czerwca 2014 r.].

 [29]   Zabłocki M.: Determinanty wykorzystania odnawialnych źródeł energii w Polsce, Technika Poszukiwań Geologicznych Geotermia, Zrównoważony Rozwój, nr 2, 2013, s. 29-44.

 [30]   Zaliwski A.S., Hołaj J.: Modele gospodarstwa jako źródło danych do optymalizacji produkcji roślin energetycznych w gminie, Inżynieria Rolnicza, nr 2(137), 2012, s. 347-355.