UWARUNKOWANIA JAKOŚCI INFORMACJI ZAWARTYCH W SPRAWOZDANIACH FINANSOWYCH

W opracowaniu przedstawiono problem uwarunkowań tworzenia odpowiedniej jakości
informacji finansowych generowanych przez sprawozdanie finansowe. Informacje finansowe
pochodzące ze sprawozdania finansowego stają się uŜyteczne dla ich odbiorców pod
warunkiem, Ŝe spełniają określone przez prawo bilansowe wymogi i posiadają odpowiednie
cechy jakościowe.
Na tle poszczególnych elementów sprawozdania finansowego dokonano prezentacji
i analizy cech jakościowych (technicznych, uŜytkowych, estetycznych, ekonomicznych)
prawidłowego sprawozdania finansowego. Szczególną uwagę zwrócono na porównywalność
danych prezentowanych w sprawozdaniach finansowych ze względów metodologicznych,
czasowych, podmiotowych, przedmiotowych i związanych z wyceną.
Niewłaściwa jakość informacji ze sprawozdań finansowych moŜe być pochodną niezachowania
przez osoby sporządzające te sprawozdania prawidłowych zasad rachunkowości
(błędy nieumyślne), ale w praktyce gospodarczej są to często działania zamierzone, sprowadzające
się do fałszowania sprawozdań finansowych. Problem ten często w ostatnich latach
wiązany jest z kreatywną rachunkowością, rozumianą jako innowacyjne podejście do
sposobów ustalania wielkości prezentowanych w sprawozdaniach finansowych przedsiębiorstw,
mieszczących się w granicach wyznaczonych przez obowiązujące zasady pomiaru
lub wykraczające poza nie.
NiezaleŜnie od kreatywnego podejścia do sporządzania sprawozdań finansowych występują
równieŜ naduŜycia (oszustwa) gospodarcze, sprowadzające się przede wszystkim do
sprzeniewierzeń (zawłaszczeń), korupcji i podawania nieprawdziwych danych. Sprawcami
oszustw finansowych mogą być zarząd, kierownictwo średniego szczebla, pracownicy niŜszego
szczebla, zorganizowane grupy przestępcze, księgowi oraz inne osoby spoza firmy.
Zapewnienie odpowiedniej jakości informacji ze sprawozdań finansowych wymaga
wielu działań kontrolnych wynikających z rewizji finansowej, a takŜe działań etycznych w
zawodach księgowego i biegłego rewidenta. W opracowaniu jako przykład działań w obszarach
etycznych zaprezentowano opracowany przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce
Kodeks Zawodowej Etyki w Rachunkowości.

Pełny tekst (pdf)

[1] Ambroziak M., Analiza sprawozdań finansowych, C.H. Beck, Warszawa 2010.
[2] Bartyzel I., Cel, zakres i metody fałszowania sprawozdań finansowych, [w:] Sprawozdawczość
i rewizja finansowa w kształtowaniu wiarygodności informacji ekonomicznej, red. B. Micherda,
Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2007.
[3] Ćwiąkała-Małys A., Nowak W., Zarys metodologiczny analizy finansowej, Wydawnictwo
Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2005.
[4] Gabrusewicz W., Sprawozdawczość finansowa, WyŜsza Szkoła Handlu i Rachunkowości
w Poznaniu, Poznań 2005.
[5] Gorczyńska M., Znaniecka K., Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, Stowarzyszenie Księgowych
w Polsce, Warszawa 2008.
[6] Hulicka M., Oszukańcza sprawozdawczość finansowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Kraków 2008.
[7] Kurek B., Cechy jakościowe sprawozdania finansowego w świetle Międzynarodowych Standardów
Sprawozdawczości Finansowej, [w:] Sprawozdawczość i rewizja finansowa w kształtowaniu
wiarygodności informacji ekonomicznej, red. B. Micherda, Wydawnictwo Uniwersytetu
Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2007.
[8] Kutera M., Rola audytu finansowego w wykrywaniu przestępstw gospodarczych, Difin, Warszawa
2008.
[9] Micherda B., Perspektywy rachunkowości w Polsce po akcesji do Unii Europejskiej, Difin,
Warszawa 2007.
[10] Micherda B., Współczesna rachunkowość w kreowaniu wiarygodnego obrazu działalności
jednostki gospodarczej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2004.
[11] Nowak E., Analiza sprawozdań finansowych, PWE, Warszawa 2005.
[12] Nowak E., Analiza sprawozdań finansowych, PWE, Warszawa 2008.
[13] Schneider K., Błędy i oszustwa w dokumentach finansowo-księgowych, PWE, Warszawa
2007.
[14] Skórzewski A., Sprawozdania finansowe i ich analiza, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce
Oddział Okręgowy w Warszawie, Warszawa 2011.
[15] Turyna J., Rachunkowość finansowa, C.H. Beck, Warszawa 2005.
[16] Walińska E., ZałoŜenia fundamentalne i nadrzędne zasady rachunkowości, [w:] Rachunkowość.
Rachunkowość i sprawozdawczość finansowa, red. E. Walińska, Wolters Kluwer business,
Warszawa 2008.
[17] Wąsowski W., Fałszowanie sprawozdań finansowych, Difin, Warszawa 2010.
[18] Wędzki D., Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego, t. 1, Wolters Kluwer business,
Kraków 2009.
[19] Wędzki D., Sprawozdania finansowe przedsiębiorstw – kto, jakie, gdzie i kiedy składa, „Rachunkowość”
2007/1.