STOSOWANIE ZASADY POMOCNICZOŚCI NA GRUNCIE TRAKTATU Z LIZBONY

Artykuł prezentuje problemy związane z zagadnieniem stosowania jednej z najwaŜniejszych
zasad zjednoczonej Europy – zasady pomocniczości (subsydiarności) przez państwa
członkowskie Unii Europejskiej na podstawie Traktatu z Lizbony oraz dwóch protokołów
dodatkowych dołączonych do Traktatu. W omawianej tematyce autor zwraca uwagę na tło
historyczne uregulowania omawianej zasady (przede wszystkim stanowiska co do podejmowania
decyzji jak najbliŜej mieszkańców wskazane w Traktacie z Maastricht i Traktacie
Amsterdamskim). Teoretyczne aspekty jej obecnego zastosowania odnoszą się głównie do
szeroko pojętego informowania i monitorowania ścieŜki procedury legislacyjnej poprzez
podmioty wysuwające projekty aktów prawnych w Unii Europejskiej. Wreszcie wymiar
praktyczny przedstawionej zasady dotyczy dotychczasowych doświadczeń odnośnie wskazania
zastrzeŜeń w zakresie zasady pomocniczości a takŜe aktywności parlamentów narodowych.
Cele i załoŜenia unijnych dokumentów zostały wsparte informacjami w zakresie
zastosowania procedur Ŝółtej i pomarańczowej kartki. Pierwsza z wymienionych została
bowiem wykorzystana jeden raz w przypadku rozporządzenia Monti II. Z kolei procedury
pomarańczowej kartki jeszcze nie stosowano. Dzięki mechanizmowi nadzoru nad przestrzeganiem
zasady wdroŜonemu w protokole dodatkowym do Traktatu z Lizbony, parlamenty
narodowe zyskują mocny argument w pracach legislacyjnych w Unii Europejskiej.
Konkluzje i wnioski pozwalają wskazać na przyszłe moŜliwości płynące z wykorzystania
instrumentu nadzoru wobec omawianej zasady oraz zwiększenie zaangaŜowania parlamentów
narodowych a tym samym na wzroście uprawnień do podejmowania decyzji na szczeblu
jak najbliŜszym obywatelom Unii Europejskiej.

Pełny tekst (pdf)

[1] Adamiec D., Pierwszy wypadek zastosowania mechanizmu Ŝółtej kartki – opinie parlamentów
dotyczące rozporządzenia Monti II, „Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii
Sejmu” nr 3 (35)/2012, s. 23–40,
http://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/CD14582FB4612F05C1257ACD004D7B77/ $File/
Strony%20odZP_35-2.pdf (dostęp 12.08.2013).
[2] Arnold R., Barcz J., Michałowska-Gorywoda K., Tschäpe P., Parlament Europejski oraz
parlamenty Polski i Niemiec w nowej architekturze europejskiej, Szkoła Główna Handlowa
w Warszawie – Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2005, s. 153–156.
[3] Balicki R., Parlament narodowy w systemie decyzyjnym Unii Europejskiej (po wejściu
w Ŝycie postanowień Traktatu z Lizbony), [w:] Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji
europejskiej. Księga jubileuszowa dedykowana prof. Marii Kruk-Jarosz, red.
J. Wawrzyniak, M. Laskowska, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2009, s. 341.
[4] Barcz J., Górka M., Wyrozumska A., Instytucje i prawo Unii Europejskiej, Wydawnictwo
LexisNexis, Warszawa 2011, s. 340–351.
[5] Barcz J., Unia Europejska na rozstajach. Traktat z Lizbony. Dynamika i główne kierunki
reformy ustrojowej, Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Warszawa 2010, s. 125–128.
[6] Europejski Kodeks Praktyk Statystycznych,
http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/POZ_EKPS_2011-PL.PDF (dostęp: 27.07.2013).
[7] Grzeszczak R., Parlamenty państw członkowskich w Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2004, s. 89.
[8] Kołodziejska A., Pojęcie subsydiarności i jej rola jako zasady prawa, [w:] Zasada pomocniczości.
Wymiar europejski, narodowy, regionalny i lokalny, red. A. Pawłowska, S. Grabowska,
Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2011, s. 126.
[9] Kumaniecki K., Słownik łacińsko-polski, PWN, Warszawa 1977, s. 479.
[10] Lepsze stanowienie prawa, pomocniczość i proporcjonalność oraz inteligentne regulacje,
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z 14 września 2011 r. w sprawie lepszego stanowienia
prawa, pomocniczości, proporcjonalności i inteligentnych regulacji,
http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2013:051E:0087:0094:PL:PDF
(dostęp 14.08.2013).
[11] Opinia dotycząca sprawozdania Komisji w sprawie pomocniczości i proporcjonalności (19.
sprawozdanie w sprawie lepszego stanowienia prawa za 2011r.) (COM(2012) 375 final),
www.sejm.gov.pl (dostęp 14.08.2013).
[12] Projekt rozporządzenia Rady Unii Europejskiej w sprawie wykonywania prawa do podejmowania
działań zbiorowych w kontekście swobody przedsiębiorczości i swobody świadczenia
usług (tzw. rozporządzenie Monti II),
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2012:0130:FIN:EN:PDF (dostęp
10.08.2013).
[13] Pudło A., Rola drugich izb parlamentów państw członkowskich w sprawach Unii Europejskiej
w świetle regulacji krajowych i unijnych, Wydawnictwo Akademii Leona Koźmińskiego
i Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Warszawa 2011, s. 71–73.
[14] Sprawozdanie ze spotkania przedstawicieli parlamentów narodowych na temat wycofania
projektu rozporządzenia „Monti II” (nr 70/2012),
http://www.senat.gov.pl/download/gfx/senat/pl/defaultopisy/296/4/1/070.pdf (dostęp
12.08.2013).
[15] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2010:083:0047:0200:pl:pdf
(dostęp 25.07.2013).
[16] Traktat o Unii Europejskiej (Traktat z Maastricht),
http://eur-lex.europa.eu/pl/treaties/dat/11992M/htm/11992M.html (dostęp: 20.07.2013).
[17] Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy,
http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ:C:2004:310:SOM:pl:HTML
(dostęp: 27.07.2013).
[18] Traktat z Amsterdamu, http://eur-lex.europa.eu/pl/treaties/index-old.htm#other
(dostęp 25.07.2013).
[19] Traktat z Lizbony (zmieniający TUE i TWE),
http://europa.eu/lisbon_treaty/full_text/index_pl.htm (dostęp: 27.07.2013).
[20] Zasada pomocniczości i parlamenty narodowe w Traktacie z Lizbony, Ośrodek Informacji i
Dokumentacji Europejskiej,
http://oide.sejm.gov.pl/oide/index.php?option=com_content&view=article&id=14771&Itemi
d=824 (dostęp: 9.08.2013).