REGIONALNE ZRÓŻNICOWANIE POZIOMU PKB W NIEMCZECH

Celem artykułu jest identyfikacja regionalnego zróżnicowania PKB w Niemczech, a także wskazanie tendencji zmian, jakim to zróżnicowanie podlegało w latach 2000–2015. Do realizacji tego celu wykorzystano analizę literatury przedmiotu, elementarne metody statystyki opisowej, modele β i σ konwergencji oraz elementy analizy matematycznej.

Badanie wykazało, że Niemcy Wschodnie nie tylko zajmują mniejszą część powierzchni kraju (ok. 31%), liczą mniej mieszkańców (20% ogółu ludności Niemiec), ale także charakteryzują się niskim poziomem rozwoju, co znajduje odzwierciedlenie w ponad pięciokrotnie niższym udziale niż Niemcy Zachodnie w tworzeniu niemieckiego PKB. Relacje te wprawdzie ulegają zmianie na korzyść landów wschodnich, jednak tempo tych zmian jest niewielkie. Z tego względu nawet przy niezmienionych warunkach politycznych i gospodarczych, co jest bardzo ryzykownym założeniem, likwidacja dysproporcji w poziomie PKB między wschodnią a zachodnią częścią Niemiec zajmie co najmniej pół wieku. Wyraźnie wskazują na to wnioski płynące zarówno z analizy średniookresowego tempa zmian PKB per capita, jak i analizy σ konwergencji. Zjawisko to w długiej perspektywie czasu może w istotnym stopniu stanowić barierę dla rozwoju gospodarki wschodniej części Niemiec oraz ograniczać ich możliwości rozwiązywania problemów społecznych. Brak wyraźnych tendencji do konwergowania niemieckich landów w obszarze PKB per capita przekłada się na niemożność oszacowania dobrej jakości parametrów β konwergencji, a co za tym idzie, uniemożliwia prognozowanie długoterminowych relacji PKB.

Pełny tekst (pdf)

1. 25 Jahre Deutsche Einheit, Statistisches Bundesamt, Wiesbaden 2015.
2. Abreu M., de Groot H.L.F., Florax R., A meta-analysis of β-convergance: the Legendary 2%, “Journal of Economic Surveys” 2005, 19/3.
3. Autor, Spatial differentiation of demographic processes in Germany and Poland, „Barometr Regionalny” artykuł po pozytywnej recenzji został przyjęty do druku w numerze 2018, t. 16, nr 1.
4. Autor, Zmiany w spójności społecznej i gospodarczej niemieckich landów w latach 2000–2015, „Studia Prawno-Ekonomiczne”, artykuł po pozytywnej recenzji został przyjęty do druku w numerze 107/2018.
5. Bal-Domańska B., Ekonometryczna identyfikacja β konwergencji region szczebla NUTS-2 państw Unii Europejskiej, „Folia Oeconomica” 2011, 253.
6. Bevölkerung und Erwerbstätigkeit. Bevölkerung mit Migrationshintergrund – Ergebnissedes Mikrozensus, Statistisches Bundesamt, Wiesbaden 2015.
7. Bruttinlandsprodukt, Bruttowertsschöpfung in den Ländern der Bundesrepublik Deutschland 1991 bis 2016. Berechnungsstand: November 2016/Februar 2017.
8. Burda M., Factor Reallocation in Eastern Germany after Reunification, „The American Economic Review” 2006, Vol. 96, No. 2.
9. Ciołek D., Badanie konwergencji krajów Europy Środkowo-Wschodniej z wykorzystaniem danych panelowych [w:] Dynamiczne modele ekonometryczne, VIII Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, Toruń 2003.
10. Dańska-Borsiak B., Dynamiczne modele panelowe w badaniach ekonomicznych, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2011.
11. Eckey H-F., Kosfeld R., Türck M., Regional Convergence in Germany: a Geographically Weighted Regression Approach, “Spatial Economic Analysis” 2007, Vol. 2/1.
12. Funke M., Strulik H., Growth and convergence in a Two-Region Model of Unified Germany, “German Economic Review” 2000, Vol. 1.
13. Götz M., Konwergencja dochodów w Niemczech w latach 1991–2007, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2010, R. 72, z. 1.
14. Hackelman J.C., Cross-country Convergence of Financial Reforms, “European Economics Letters” 2013, 2/1.
15. Judson R.A., Owen A.L., Estimating dynamic panel data models: A practical guide for macroeconomists, “Economics letters” 1999, 65/1.
16. M. Vella, Economic Convergence in the European Union: How does Malta Fit in?, “Review of European Studies” 2015, 7/3.
17. Marques A., Soukizis E., Per Capita Income Convergence Across Countries and Across Regions in the European Union: Some New Evidence, “Journal of Economic Surveys” 19/3 (1998), s. 389–420.
18. Misiak T., Convergence or Divergence of Basic Macroeconomic Variables in the Districts of Podkarpackie Province, “Humanities and Social Sciences” 2014, 19/4.
19. Misiak T., Tokarski T., Włodarczyk R.W., Konwergencja czy dywergencja polskich rynków pracy?, „Gospodarka Narodowa” 2011, 239/240.
20. Pastuszka S., Długookresowe przemiany w rozwoju społeczno-gospodarczym wschodnich Niemiec, „Samorząd Terytorialny” 2017, nr 3.
21. Pastuszka S., Polityka rozwoju wschodnich Niemiec – cele, narzędzia, efekty, „Optimum. Studia Ekonomiczne” 2016, 6(84).
22. Pastuszka S., Skrzypek J., Konwergencja czy dywergencja regionów włoskich?,„Gospodarka Narodowa” 2017, 288/2.
23. Siebern F., Growth and Convergence in Two-Region Model of Unified Germany, “German Economic Review” 2000, Vol. 1, Issue 3.
24. Statistische Ämter des Bundes und der Länder, 25 Jahre Deutsche Einheit, Bundesamt, Wiesbaden 2015.
25. Statistisches Jahrbuch. Deutschland und Internationale, Wiesbaden 2016.
26. Weddige-Haaf K., Kool C., Determinants of regional growth and convergence in Germany, U.S.E. Discussion Paper Series nr 17-12, august 2017.