ZAGROŻENIA NATURALNE I TECHNICZNE WPŁYWAJĄCE NA STAN BEZPIECZEŃSTWA PRACY W POLSKICH KOPALNIACH ODKRYWKOWYCH

Górnictwo odkrywkowe jest najstarszym sposobem wydobywania kopalin użytecznych, które wykorzystywane są przez człowieka od tysięcy lat. W dzisiejszych czasach eksploatacja odkrywkowa jest podstawową gałęzią gospodarek wielu krajów, w tym również krajów wysoko rozwiniętych. Pozwala pozyskiwać surowce energetyczne, metaliczne, chemiczne i skalne.
W Polsce w ostatnich latach obserwowany jest dynamiczny rozwój branży górnictwa odkrywkowego. W ostatnich 15 latach nastąpiło podwojenie liczby odkrywkowych zakładów górniczych.

Od początku istnienia górnictwa, praca górników związana była z licznymi niebezpieczeństwami, które zagrażały ich życiu i zdrowiu. Do podstawowych zagrożeń wpływających na stan bezpieczeństwa pracy w kopalniach odkrywkowych należą zagrożenia naturalne o charakterze geologicznym, geotechnicznym i hydrogeologicznym oraz zagrożenia o charakterze technicznym związane z zastosowaniem określonych technologii wydobycia i przerobu surowca, maszyn, urządzeń i środków transportu.

W artykule przedstawiono definicję kopalni odkrywkowej, podział kopalń ze względu na przeznaczenie gospodarcze kopalin oraz stan zatrudnienia w kopalniach. Opisano podstawowe zagrożenia występujące na stanowiskach pracy w górnictwie odkrywkowym. Na podstawie danych Wyższego Urzędu Górniczego dotyczących sektora górnictwa odkrywkowego, przeprowadzono analizę wypadków, ze szczególnym uwzględnieniem zdarzeń związanych
z zagrożeniami naturalnymi i technicznymi. Scharakteryzowano i opisano skalę występujących zagrożeń osuwiskowych, wywołanych obrywaniem się skał, wodnych, sejsmicznych, gazowych, wywołanych pożarami endogenicznymi oraz technicznych związanych ze stosowaniem środków strzałowych i pochodzących od maszyn i urządzeń.

Pełny tekst (pdf)

1. Bezpieczeństwo pracy w kopalniach odkrywkowych i otworowych, WUG, Katowice 2014.
2. Ciechowski E., Szczurowski A., Seminarium z bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie, Politechnika Śląska, Gliwice 1996.
3. Ocena stanu bezpieczeństwa pracy, ratownictwa górniczego oraz bezpieczeństwa powszech-nego w związku z działalnością górniczo-geologiczną w 2013 roku, WUG, Katowice 2014.
4. Ocena stanu bezpieczeństwa pracy, ratownictwa górniczego oraz bezpieczeństwa powszech-nego w związku z działalnością górniczo-geologiczną w 2014 roku, WUG, Katowice 2015.
5. Ocena stanu bezpieczeństwa pracy, ratownictwa górniczego oraz bezpieczeństwa powszech-nego w związku z działalnością górniczo-geologiczną w 2015 roku, WUG, Katowice 2016.
6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 1702).
7. Stan bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie w 2002 roku, WUG, Katowice 2003.
8. Stan bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie w 2003roku, WUG, Katowice 2004.
9. Stan bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie w 2004 roku, WUG, Katowice 2005.
10. Stan bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie w 2005 roku, WUG, Katowice 2006.
11. Stan bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie w 2006 roku, WUG, Katowice 2007.
12. Stan bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie w 2007 roku, WUG, Katowice 2008.
13. Stan bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie w 2008 roku, WUG, Katowice 2009.
14. Stan bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie w 2009 roku, WUG, Katowice 2010.
15. Stan bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie w 2010 roku, WUG, Katowice 2011.
16. Stan bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie w 2011 roku, WUG, Katowice 2012.
17. Stan bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie w 2012 roku, WUG, Katowice 2013.
18. J. Szlązak J., Szlązak N., Bezpieczeństwo i higiena pracy, Wydawnictwo AGH, Kraków 2005.
19. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 1131).
20. Zagrożenia naturalne w odkrywkowych zakładach górniczych, WUG, Katowice 2007.