W artykule przedstawiono przyczyny najczęściej występujących uszkodzeń sieci wodociągowych i związanych z tym strat wody. Przyczynami uszkodzeń są błędy na etapie projektowania, wykonania, jak i eksploatacji systemów wodociągowych. Szczegółowa analiza wartości intensywności uszkodzeń sieci wodociągowych przedstawiona w licznych pracach wskazuje, że intensywność uszkodzeń przewodów zależy przede wszystkim od wysokości i wahań ciśnienia wody w sieciach, uderzeń hydraulicznych, materiału i średnicy przewodów, czasu eksploatacji i okresu budowy przewodów, ich ułożenia oraz pory roku. W wielu wypadkach przyczyny nakładają się na siebie jak np. wady materiału i wysokie ciśnienie w sieci wodociągowej. 

W dalszej części pracy scharakteryzowano metody poszukiwania przecieków przewodów związane z obserwacją terenu wzdłuż trasy sieci, oparte na pomiarach ciśnienia i przepływów oraz metody akustyczne. Podkreślono, że prawidłowe wykonanie bilansu wody wprowadzonej do sieci i sprzedanej oraz obliczenie wskaźników strat wody są podstawą do podjęcia decyzji o konieczności poszukiwań przecieków. Wstępna lokalizacja wycieku może nastąpić na podstawie pomiarów przepływu i ciśnień w sieci. Nagły i intensywny przeciek sprawia, że pobór wody rośnie, a ciśnienie wody natychmiastowo spada. Metody akustyczne wykorzystujące takie urządzenia jak loggery, korelatory czy geofony pozwalają precyzyjne wskazać miejsce wycieku. Przedstawione metody wykorzystywane są w nowoczesnym zarządzaniu siecią wodociągową.

Pełny tekst (pdf)

[1] Bergel T., Pawełek J., Straty wody w systemach wodociągowych-charakterystyka, wielkość, wykrywanie i ograniczanie, III Konferencja Naukowo-Techniczna „Błękitny San”, Dubiecko, 21–22 kwietnia 2006, s. 125–137.

[2] Berger M., Ways M., Poszukiwania przecieków sieci wodociągowych, Wyd. Seidel-
-Przywecki, Warszawa 2003. 

[3] Borkowski T., Gajuk-Kaczor D., Detekcja wycieków w sieci wodociągowej w MPGK Sp.
z o.o. w Chełmie, „Technologia Wody” 2011, nr 6, s. 53–54.

[4] Clarke M., Boden P., Mcdonald A., DEBTOR: debt evaluation, bench-marking and track-ing – a water debt management tool to address UK water debt, “Water and Environment Journal” 2012, Vol. 26, pp. 292–300.

[5] Dohnalik P., Jędrzejewski A., Efektywna eksploatacja wodociągów, Wyd. LEMtech Konsulting Sp. z o.o., Kraków 2004.

[6] Hotloś H., Ilościowa ocena wpływu wybranych czynników na parametry i koszty eksploatacji sieci wodociągowych, Monografia 49, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2007. 

[7] Hotloś H. Reliability level of municipal water-pipe network, “Environment Protection Engineering” 2003, Vol. 2, pp. 141–151.

[8] Hug O., Rödiger A., Schaffert R., Tippmann S., Prozess -Benchmarking Rohrnetz betreiben und Kundenorientierung: Modernisierungspotenziale aufdecken und erschließen, “Energie Wasser Praxis” 2002, Vol. 7/8, pp. 2–7.

[9]  Kang D., Lansey K., Novel approach to detecting pipe bursts in water distribution networks, “J Water Resour Plan Manag” 2014, 140(1), pp. 121–127.

[10] Kusak M., Kwietniewski M., Sudoł M., Wpływ różnych czynników na uszkadzalność przewodów sieci wodociągowych w świetle eksploatacyjnych badań niezawodności, „Gaz, Woda i Technika Sanitarna” 2002, nr 10, s. 366–371.    

[11] Kwietniewski M., Awaryjność infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej w Polsce
w świetle badań eksploatacyjnych, Mat. XXV Konf. Nauk. Tech. Awarie Budowlane 2011, t. 1, Międzyzdroje 2011, s. 127–140.

[12] Kwietniewski M., Miszta-Kruk K., Piotrowska A., Wpływ temperatury wody w sieci wodociągowej na jej awaryjność w świetle eksploracyjnych badań niezawodności, „Czasopismo Techniczne Środowisko” 2011, t. 108, z. 1-Ś, s. 113–127.

[13] Kwietniewski M., Tłoczek M., Wysocki L. (red.), Zasady doboru rozwiązań materiałowo-konstrukcyjnych do budowy przewodów wodociągowych, Wyd. Izba Gospodarcza Wodociągi Polskie, Bydgoszcz 2011.

[14] Kwietniewski M., Zastosowanie wskaźników strat wody do oceny efektywności jej dystrybucji w systemach wodociągowych, „Ochrona Środowiska” 2013, nr 35(4), s. 9–16.

[15] Lambert A., McKenzie R., Practical Experience in using the Infrastructure Leakage Index, Paper to IWA Conference Leakage Management – A Practical Approach, Cyprus November 2002, pp. 320–338.

[16] Matt T., Bracken M., Looking for leaks: Innovations to help water utilities address to water-energy nexus, Water World, http://www.waterworld.com/articles/print/volume-29/issue-10/editorial.html (dostęp: kwiecień 2016 r.).

[17] Mutikanga H., Sharma S., Vairavamoorthy K., Methods and Tools for Managing Losses in Water Distribution Systems, “Journal of Water Resources Planning and Management” 2012, 139(2), pp. 166–174.

[18] Ociepa E., Kędzia W., Analiza strat wody w wybranych wodociągach województwa śląskiego, „Inżynieria i Ochrona Środowiska” 2015, nr 18 (3), s. 277–288.

[19] Ogiołda E., Dębicki B., Straty wody w systemie wodociągowym w Nowej Soli, Uniwersytet Zielonogórski, Zeszyty Naukowe nr 144, „Inżynieria Środowiska” 2011, nr 24, s. 92–102.

[20] Okeya I., Kapelan Z., Hutton C., Naga D., Online Burst Detection in a Water Distribution System Using the Kalman Filter and Hydraulic Modelling, “Procedia Engineering” 2014, No. 89, pp. 418–427.

[21] Piechurski F., Awarie w systemie dystrybucji wody, cz. I, „Inżynier Budownictwa” 2014, nr 1, s. 81–86.

[22] Piechurski F., Działania zmierzające do ograniczania strat wody w systemach jej dystrybucji, „Napędy i Sterowanie” 2014, nr 1, s. 68–79.

[23] Siwoń Z., Cieżak J., Cieżak W., Praktyczne aspekty badań strat wody w sieciach wodociągowych, „Ochrona Środowiska” 2004, nr 4, s. 25–30.

[24] Speruda S., Optymalny poziom strat z wycieków w sieci wodociągowej, Akademia Strat Wody WaterKEY, Warszawa 2011. 

[25] Szymura E., Zimoch I., Kwantyfikacja stref systemu dystrybucji wody w ujęciu wskaźników strat wody i awaryjności sieci [w:] Aktualne zagadnienia w uzdatnianiu i dystrybucji wody, red. I. Zimoch, W. Sawiniak, Zakład Graficzny Błękitne Studio, Gliwice 2013.

[26] www.testometr.pl (dostęp: kwiecień 2016 r.).

[27] www.wateronline.com/doc/mit-develops-innovative-leak-detection-robot-0001 (dostęp: kwiecień 2016 r.).

[28] Ye G., Fenner R., Weighted Least Squares with Expectation-Maximization Algorithm for Burst Detection in U.K. Water Distribution Systems, “Journal of Water Resources Planning and Management” 2014, no. 140, pp. 417–424.

[29] Zambrano J.A., Gil-Martinez M., Garcia-Sanz M., Irizar I., Benchmarking of control strategies for ATAD technology: a first approach to the automatic control of sludge treatment systems, “Water Science and Technology” 2009, Vol. 60, No. 2, pp. 409–417.