FORMUŁOWANIE STRATEGII W ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ

W Polsce w grudniu 2015 r. było zarejestrowanych około 106 tys. stowarzyszeń oraz 20 tys. fundacji[1]. Duża liczba organizacji pozarządowych, a w związku z tym trudności w pozyskiwaniu zasobów finansowych i pozafinansowych, sprawiają, że podmioty te poszukują nowych możliwości i rozwiązań także w obszarze zarządzania strategicznego. Organizacje pozarządowe (NGOs) stają zatem wobec wyzwań związanych z zarządzaniem strategicznym. Okazuje się, że organizacje non-profit są zainteresowanie zarządzaniem strategicznym, jednak są również świadome braku wiedzy i doświadczenia w tym zakresie. Co więcej, wykorzystują one tylko nieliczne metody formułowania strategii. Natomiast dzięki odpowiednio sformułowanej strategii organizacja pozarządowa mogłaby wyróżnić się spośród innych podmiotów trzeciego sektora. Zapewnić sobie przewagę konkurencyjną, poprawić i ustabilizować swoją sytuację finansową oraz stworzyć warunki do dalszego rozwoju. W polskiej literaturze brakuje również badań związanych z formułowaniem strategii przez polskie organizacje pozarządowe. Tylko w nielicznych badaniach polskiego sektora pozarządowego zwraca się uwagę na zarządzanie strategiczne oraz zagadnienia związane
z formułowaniem strategii przez te organizacje. Celem artykułu jest przedstawienie sposobów formułowania strategii z uwzględnieniem specyfiki organizacji pozarządowych. Podjęto próbę ustalenia, w jaki sposób organizacje trzeciego sektora formułują strategie.
W pierwszej części przedstawiono podstawy teoretyczne dotyczące strategii oraz formułowania strategii. Następnie przedstawiono wyniki badań pierwotnych i wtórnych dotyczących formułowania strategii przez organizacje pozarządowe. W artykule przybliżono również koncepcję strategii synoptycznych oraz inkrementalnych. Następnie na podstawie badań własnych podjęto również próbę ustalenia, czy organizacje pozarządowe stosują strategie zamierzone, czy też niezamierzone. Wskazano również poszczególne etapy formułowania strategii przez organizacje pozarządowe.

Pełny tekst (pdf)

1. Banaszyk P., Fimińska-Banaszyk R., Stańda A., Zasady zarządzania w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1997.
2. Bogacz-Wojtanowska E., Zarządzanie organizacjami pozarządowymi na przykładzie stowarzyszeń krakowskich, Wydawnictwo UJ, Kraków 2007.
3. Bratt R.G., Challenges for Nonprofit Housing Organizations Created by the Private Housing Market, “Journal of Urban Affairs” 2009 31 (1), s. 67–96.
4. Bryson J.M., Gibbons M.J., Enterprise Scheme for Nonprofit Surviwal, Growth and Effectiveness, “Nonprofit Management and Leadership” 2001, Vol. 11, No. 3, s. 271–288.
5. Domański J., Podstawowe założenia i przesłanki modelu zarządzania strategicznego w polskim trzecim sektorze [w:] Wiedza w gospodarce i gospodarka oparta na wiedzy: zarządzanie w gospodarce opartej na wiedzy, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2010, s. 89–98.
6. Domański J., Zarządzanie strategiczne oraz jego modele dla organizacji non profit [w:] Komputerowo zintegrowane zarządzanie, red. R. Knosala, Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją, Opole 2010.
7. Domański J., Zarządzanie strategiczne organizacjami non profit w Polsce, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2010.
8. Drucker P.F., Zarządzanie organizacją pozarządową, Fundusz Współpracy, Program Phare Dialog Społeczny – NGOs, Warszawa 1995.
9. Dziwulski J., Strategie zarządzania organizacjami non-profit [w:] Organizacje pozarządowe w społeczeństwie obywatelskim – wyzwanie dla środowisk akademickich, red. A. Juros, Lubelski Ośrodek Samopomocy, 2002.
10. Fudaliński J., Koncepcja zarządzania strategicznego w organizacjach non-profit – zarys problematyki, „Przegląd Organizacji” 2006, 12, s. 22–25.
11. Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa 1998.
12. Griggs H.E., Corporatisation of the Not-for-Profit Sector: Strategic Planning and Organisational Performance in Disability-Based Organisations, “International Journal of Disability, Development & Education” 2003, 50 (2), s. 197–220.
13. Greatbanks R. (red.), Third Sector Performance: Management and Finance in Not-for-profit and Social Enterprices, Graham Manville, New York 2013.
14. Huczek M., Zarządzanie strategiczne organizacjami pozarządowymi, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu. Zarządzanie” 2012, 1, s. 24–36.
15. Huczek M., Zarządzanie organizacjami pozarządowymi, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, seria Administracja i Zarządzanie” 2014, 101 (28), s. 45–56.
16. Janasz K., Janasz W., Kozioł K., Szopik K., Zarządzanie strategiczne. Koncepcja. Metody, strategie, Difin, Warszawa 2008.
17. Katsioloudes M.I., Tymon W.G., Strategic Planning Practices: Are they what they should be?, “Human System Managment” 2003, 22 (4), s. 177–183.
18. Liczba NGO w Polsce, http://fakty.ngo.pl/liczba-ngo (dostęp: 7.07.2016 r.).
19. Lisiński M., Możliwości zastosowania metody SPACE do formułowania strategii organizacji non-profit, „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 2001, 567, s. 69.
20. McGee J., Thomas H., Wilson D., Strategy: Analysis & Practice, Berkshire: McGraw-Hill Education 2005.
21. Osbert-Pociecha G., Implementacja strategii przedsiębiorstwa i jej ukierunkowania, „Zarządzanie strategiczne w teorii i praktyce”, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu” 2002, 951, s. 51–57.
22. Peszko A., Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo AGH, Kraków 1997.
23. Pyc G.J., Research of an organizational trend, “International Journal of Health Care Quality Assurance incorporating Leadership in Health Services” 2001, 14/1.
24. Quinn J.B., Strategies for Chanc. Logical Incrementalizm, Homewood – Georgetown 1980.
25. Rhodes M.L., Keogan J., Strategic Choice in the Non-Profit Sector: Modelling the Dimensions of Strategy, “Irish Journal of Management” 2005, 26 (1), s. 122–135.
26. Rokita J., Zarządzanie strategiczne. Tworzenie i utrzymanie przewagi konkurencyjnej, PWE, Warszawa 2005.
27. Sawhill J.C., Williamson D., Jak mierzyć wyniki organizacji non-profit, „Trzeci Sektor” 2007, 9, s. 100–106.
28. Supernat J., Zarządzanie strategiczne. Pojęcia i koncepcje, Kolonia Limited, Wrocław 1998.
29. The concept of strategy, http://www.blackwellpublishing.com/grant/pdfs/CSA5eC01.pdf
30. Urbanowska-Sojki E., Banaszyk P., Witczak H., Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem, PWE, Warszawa 2007.
31. Wilson D.C., Co-Operation and Competition In the Voluntary Sector: the Strategic Challenges of the 1990s and Beyond [w:] J. Batsleer, Ch. Cornforth, R. Patson, “Issues in Voluntary and Non-Profit Management”, Addison – Wesley Publishing Company 2003.
32. Wrzosek W. (red.), Strategie marketingowe, Wydawnictwo Szkoły Głównej Handlowej
    w Warszawie, Warszawa 2001.
33. Zielińska A., Strategie konkurencji w organizacjach pozarządowych, „Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, Zarządzanie i Marketing” 2011, (18), s. 209–214.
34. Zielińska A., Strategie współpracy w organizacjach pozarządowych [w:] Zarządzanie – teoria, praktyka i perspektywy, red. J. Adamczyk, H. Hall, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2012.