OGRANICZENIA FUNKCJI KOMUNIKACYJNEJ OPAKOWAŃ PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH UŻYTKOWANYCH PRZEZ STARSZYCH KONSUMENTÓW

Na współczesnym, konkurencyjnym rynku produktów spożywczych szczególną rolę w zakresie komunikowania się z konsumentem pełni opakowanie. Opakowanie realizuje funkcję komunikacji głównie poprzez warstwę wizualną, na którą składają się znaki tworzące kod opakowania, tj. kształt, forma konstrukcyjna, materiał opakowaniowy, wielkość, rodzaj zamknięcia, barwa, napisy czy grafika. Na opakowaniach produktów spożywczych zamieszczane są znaki o charakterze fakultatywnym oraz znaki obligatoryjne, które muszą się znaleźć na opakowaniu ze względu na unormowania prawne. Przepisy prawa wskazują na zestaw informacji, jaki musi się znaleźć na opakowaniu produktu spożywczego oraz na ich fizyczny wygląd zapewniający czytelność, widoczność i zrozumiałość informacji. Spełnienie wymagań prawnych w zakresie fizycznego wyglądu informacji nie zawsze daje gwarancję właściwego pełnienia przez opakowanie funkcji komunikacyjnej. Ograniczeniem w tym zakresie mogą być np. specyficzne cechy konsumenta w starszym wieku, które utrudniają lub uniemożliwiają prawidłowe odszukanie, odczytanie i zrozumienie zamieszczanych na opakowaniach informacji. W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczące identyfikacji problemów starszych konsumentów z użytkowaniem opakowań produktów spożywczych. Szczególną uwagę zwrócono na najczęściej wskazywane przez starszych konsumentów problemy z informacyjnością opakowań w zakresie ich odnalezienia, odczytania i zrozumienia. Problemy starszych konsumentów z informacyjnością opakowań stanowią ograniczenia we właściwym pełnieniu przez opakowania funkcji komunikacyjnej. Badania przeprowadzono z wykorzystaniem dwóch metod: metody ankietowej oraz metody eyetracking. Analiza wyników badań pozwoliła na zidentyfikowanie źródeł problemów z wyszukiwaniem, odczytaniem
i zrozumieniem informacji zamieszczanych na opakowaniach produktów spożywczych poprzez określenie problemów z informacyjnością opakowań w odniesieniu do cech opisujących respondentów a także poprzez percepcję poszczególnych elementów opakowania przez konsumentów w starszym wieku.

Pełny tekst (pdf)

1. Duchowski A., Eye Tracking Methodology. Theory and Practice, Springer, London 2007.
2. Duizer L., Robertson T., Han J., Requirements for Packaging from an Ageing Consumer’s Perspective, “Packaging Technology and Science” 2009, 22.
3. Hare C., Kirk D., Lang T., Identifying the expectations of older food consumers, “Journal of Marketing Practice: Applied Marketing Science” 1999, 5 (6/7/8).
4. Jajuga K., 1993, Statystyczna analiza wielowymiarowa, PWN, Warszawa 1993.
5. Gatnar E., Walesiak M., Metody statystycznej analizy wielowymiarowej w badaniach marketingowych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 2004.
6. Jerzyk E., Wymagania starszych konsumentów wobec opakowań jednostkowych, Marketing
   i Rynek” 2014, nr 6.
7. Krasnowska G., Salejda A.M., Ocena wiedzy konsumentów na temat znakowania żywności, „Żywność. Nauka. Technologia. Jakość” 2011, 1 (74).
8. Kulbaczewska M., Starszy konsument na rynku turystyki uzdrowiskowej, Polskie Stowarzyszenie Zarządzania Wiedzą Seria: Studia i Materiały, 2011, nr 50.
9. Lisińska-Kuśnierz M., Food packaging as non-satisfactory communication instrument in opinion of consumers [in:] Innovations in Product Development and Packaging, red. A. Cholewa-Wójcik, A. Kawecka, Polskie Towarzystwo Towaroznawcze, UEK, Kraków 2014.
10. Lisińska-Kuśnierz M., Kabaja B., Information inaccuracies in dietary suplement labeling as assesed by consumers. Food Product Quality and Packaging, Celje. University of Maribor, 2015.
11. Lisińska-Kuśnierz M., Ucherek M., Opakowania w ochronie konsumenta, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2006.
12. Lockhart Hugh E., A Paradigm for Packaging, “Packaging Technology and Science” 1997, 10(5).
13. Mynarski S., Analiza danych rynkowych i marketingowych z wykorzystaniem programu STATISTICA, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2003.
14. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 1169/2011 z 25 października 2011 roku w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (Dz. Urz. UE nr 304/25).
15. Stanimir A., Analiza korespondencji jako narzędzie do badania zjawisk ekonomicznych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 2005.
16. Szymczak J., Ankiel-Homa M., Opakowanie jednostkowe produktów jako narzędzie komunikacji rynkowej, Marketing i Rynek” 2007, nr 6.
17. Tomaszewska-Pielacha M., Ozimek I., Czytelność, zrozumiałość i kompletność informacji zamieszczanych na opakowaniach żywności w opinii konsumentów, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2011, 92(4).
18. Wierzejska R., Informacje żywieniowe na opakowaniach produktów spożywczych – podejście konsumentów, „Przemysł Spożywczy” 2012, 66(5).
19. Zaborski A., Skalowanie wielowymiarowe w badaniach marketingowych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 2001.