OCENA FUNKCJONOWANIA UKŁADU RÓWNOWAGI KANDYDATÓW NA PILOTÓW WOJSKOWYCH

Jednym z wielu elementów określających predyspozycje kandydatów na pilotów wojskowych statków powietrznych jest ocena poprawności funkcjonowania ich systemu utrzymania równowagi, odpowiedzialnego (między innymi) za orientację przestrzenną w trakcie lotu. Podstawową wielkością kontrolowaną przez ten układ jest położenie środka masy ciała. W próbie quasi-statycznej punkt ten oscyluje wokół położenia równowagi. Ilościową informacją o tych oscylacjach jest trajektoria rzutu środka masy na płaszczyznę podparcia, którą można zarejestrować w badaniach posturograficznych, poprzedzonych wyznaczeniem położenia środka masy osoby badanej metodą dźwigni jednostronnej. Przebadano 58 kandydatów na pilotów samolotów odrzutowych, samolotów transportowych i śmigłowców (6 kobiet i 52 mężczyzn). Badane osoby to studenci Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie. Opierając się na przeprowadzonych pomiarach, dokonano oceny poprawności funkcjonowania ich układu równowagi, przez analizę średniej długości radialnej pozycji wektora określającego położenie rzutu środka masy na płaszczyznę platformy posturograficznej. Tangens kąta odchylenia środka masy, rozumiany jako stosunek średniej długości radialnej pozycji wektora do wysokości położenia środka masy, jednoznacznie różnicuje wyniki uzyskane przez poszczególnych badanych. Wskaźnik selektywności metody, zdefiniowany jako iloraz rozstępu wyników pomiaru do ich wartości średniej, dla omawianych danych ma wysoką wartość, wynoszącą 0,92. W testach brali udział podchorążowie, którzy uzyskali najwyższą kategorię zdrowia, a mimo to zaznaczyły się wyraźne różnice w predyspozycji do utrzymania stabilnej postawy ciała. Informacje zgromadzone w utworzonej bazie danych pozwalają na wskazanie osób o najwyższej zdolności do utrzymania równowagi statycznej.

Pełny tekst (pdf)

1. Błaszczyk J.: Biomechanika kliniczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
2. Bober T., Zawadzki J.: Biomechanika układu ruchu człowieka, Wydawnictwo BK, Wrocław 2001.
3. Masłowski W., Opara T., Burek M.: Posturographic tests of candidates for military pilots, Trans. Institute Aviation, 247 (2017) 45-56.
4. Opara T., Preibisch P.: Stabilografia komputerowa jako narzędzie diagnostyczne dla wybranych przypadków schorzeń kręgosłupa. IV Konf. Komputerowe Systemy Wspomagania Nauki, Przemysłu i Transportu TRANSCOMP, Zakopane 2000, s. 673-680.
5. Opara T., Preibisch P.: Computerized stabilography as diagnostic tool for selected cases of curvature of the backbone, VIth Int. Conf. CADSM 2001, Publishing House of Lviv Polytechnic National University, 2001, pp. 265-268.
6. Opara T., Preibisch P.: Określenie parametrów charakteryzujących statokinetyczną równowagę człowieka, V Szkoła – Konf. Metrologia Wspomagana Komputerowo MWK’2001, sekcja VI – Inne Zastosowania Metrologii, t. 2, s. 335-342.
7. Kopaliński W.: Opowieści o rzeczach powszednich, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2016.
8. Golema M.: Charakterystyka procesu utrzymania równowagi ciała człowiekaw obrazie stabilograficznym, Wydawnictwo AWF, Wrocław 2002.
9. Masłowski W., Opara T., Burek M.: Posturographic examination of candidates for military pilots, I Kongres Lotniczy i Kosmonautyczny, Rzeszów 2016, s. 73-75.
10. Opara T., Preibisch P., Iwanejko L.: Determination of synthetic parameters characterizing the human balance in static conditions, TCSET’2002 Proceedings, Publishing House of Lviv Polytechnic, p. 315-319.
11. Winter D.A.: Human balance and posture control during standing and walking, Gait Posture, 3 (1995) 193-214.
12. AccuSwayPlus. User’s manual and Install Guide, AMTI, Watertown 2005.
13. Balance Clinic Manual, AMTI, Watertown 2014.