SPÓJNOŚĆ WIZERUNKU W POLITYCE

W ostatnich dekadach zaobserwowano stopniowe zmniejszenie znaczenia ideologicznych różnic w programach i poglądach politycznych na rzecz coraz istotniejszej roli cech osobowościowych polityków. Zjawisko to określa się mianem polityki skoncentrowanej na kandydacie. W związku z tym najważniejszym elementem produktu politycznego stali się politycy, a podstawowym warunkiem odniesienia sukcesu wyborczego jest odpowiednio dostosowany do wymogów rynku oraz profesjonalnie wykreowany, spójny wizerunek polityczny.
W pierwszej części artykułu podjęto próbę szczegółowego omówienia pojęcia wizerunku politycznego oraz jego podstawowych komponentów. Zwrócono także uwagę na to, że w dobie polityki skoncentrowanej na kandydacie przed przystąpieniem do kreowania wizerunku polityka ważne jest dokładne poznanie potrzeb i oczekiwań wyborców oraz przyjęcie ich perspektywy. Zauważono ponadto, że działania z zakresu kreacji wizerunku politycznego stają się coraz popularniejsze nie tylko na Zachodzie, ale również w rozwijających się demokracjach posocjalistycznych.
W dalszej części pracy poruszono problem konsekwencji związanych z występowaniem sprzeczności między wykreowanym na potrzeby kampanii wizerunkiem polityka a jego rzeczywistymi cechami (efekt Ottingera).
Następnie przedstawiono kompetencje komunikacyjne polityków w różnych ujęciach, ze szczególnym uwzględnieniem elementów werbalnych i niewerbalnych. Podkreślono rolę spójności pomiędzy przekazem werbalnym i niewerbalnym w budowaniu wiarygodnego wizerunku polityka. Zwrócono także uwagę na różnice kulturowe wpływające na sposoby komunikowania się polityków z wyborcami w różnych krajach.

Pełny tekst (pdf)

[1] Białek-Szwed O., Ekshibicjoniści polskiej sceny politycznej, [w:] Za kulisami spektaklu. Medialne wizerunki polityki, red. M. Sokołowski, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009.
[2] Caprara G.V., Zimbardo P.G., Personalizing Politics: A Congruency Model of Political Preference, „American Psychologist” 59/7 (2004).
[3] Cichosz M., (Auto)kreacja wizerunku polityka na przykładzie wyborów prezydenckich w III RP, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009.
[4] Cwalina W., Falkowski A., Kaid L.L., Role of Advertising in Forming the Image of Politicians: Comparative Analysis of Poland, France and Germany, „Media Psychology” 2/2 (2005).
[5] Cwalina W., Falkowski A., Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
[6] Davis A., Public relations, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007.
[7] Dobek-Ostrowska A., Media masowe i aktorzy polityczni w świetle studiów nad komunikowaniem politycznym, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2004.
[8] Dolińska D., Społeczny wizerunek partii politycznych, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009.
[9] Edwards V. van, Body Language for Aspiring Politicians: Nonverbal Communication in Politics, „The Huffington Post” 26.04.2013, http://www.huffingtonpost.com/vanessa-van-edwards/political-body language_b_3163499.html?view=print&comm_ref=false.
[10] Fortuna P., Tarczyński D., Sens i nonsens komunikacji niewerbalnej, „Insajder” 2006/1.
[11] Gołębiowski P., Efekt Ottingera. Polskie przypadki, „Marketing Polityczny” 26.09.2006, http://www.marketingpolityczny.org/efekt-ottingera-polskie-przypadki/#.Un0KqFM-1P0.
236 I. Wojciechowska
[12] Gołębiowski P., Kreator prezydentów. Rozmowa z Jacquesem Seguela, „Marketing Polityczny” 14.05.2007, http://www.marketingpolityczny.org/kreator-prezydentow-rozmowa-z-jacquesem-seguela/#.Uh9FSn9VWbA.
[13] Halewicz A., Wizerunek polskich polityków. Teoria i praktyka, [w]: Forma czy treść? Rzecz o wizerunku w życiu społecznym i politycznym, red. A. Kasińska-Metryka, P. Olszewski, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.
[14] Kahlweit C., Bell Timothy. Spindoktor Łukaszenki, „Forum” 25.08.2008, http://www.polityka.pl/swiat/tygodnikforum/265918,1,bell-timothy.read.
[15] Klingemann H.D., Wattenberg M.P., Decaying Versus Developing Party Systems: A Comparison of Party Images in the United States and West Germany, „British Journal of Political Science” 1992/22.
[16] Lippmann W., Public Opinion, Harcourt Brace and Company, New York 1922.
[17] Maarek P.J., Political Marketing and Communication, John Libbey Eurotext Limited, London 1995.
[18] Mehrabian A., Ferris S.R., Inference of Attitudes from Nonverbal Communication in Two Channels, „Journal of Consulting Psychology” 31/3 (1967).
[19] Mehrabian A., Wiener M., Decoding of Inconsistent Communications, „Journal of Personality and Social Psychology” 6/1 (1967).
[20] Nimmo D., Savage R., Candidates and Their Images: Concepts, Methods and Findings, Pacifics Palisades 1976.
[21] Pietraś Z.J., Decydowanie polityczne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1998.
[22] Ruta A., Can Body Language Win You Votes?, „Deutsche Welle” 10.09.2013, http://www.dw.de/can-body-language-win-you-votes/a-17076352.
[23] Skarżyńska K., Człowiek a polityka. Zarys psychologii politycznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005.
[24] Turska-Kawa A., Profile psychologiczne kandydatów na prezydenta RP, [w:] Wybory prezydenckie w Polsce 2010, red. J. Okrzesik, W. Wojtasik, Remar, Katowice 2011.
[25] Wattenberg M.P., The Rise of Candidate-Centered Politics: Presidential Elections of the 1980’s, Harvard University Press, Cambridge 1991.
[26] Zaręba A.M., Wizerunek polityka w III RP: kreacja, instrumentarium, kompetencje komunikacyjne, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2011.