Nasze serwisy używają informacji zapisanych w plikach cookies. Korzystając z serwisu wyrażasz zgodę na używanie plików cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki, które możesz zmienić w dowolnej chwili. Więcej informacji odnośnie plików cookies.

Obowiązek informacyjny wynikający z Ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o zmianie ustawy – Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych ustaw.

Wyłącz komunikat

 
 

Logowanie

Logowanie za pomocą Centralnej Usługi Uwierzytelniania PRz. Po zakończeniu pracy nie zapomnij zamknąć przeglądarki.

Humanities and Social Sciences (dawna nazwa: Ekonomia i Nauki Humanistyczne)

Humanities and Social Sciences
(dawna nazwa: Ekonomia i Nauki Humanistyczne)
27 (4/2020), DOI: 10.7862/rz.2020.hss.46

POLISH-GERMAN STRUGGLE FOR INFLUENCE IN UPPER SILESIA DURING THE SANITATION PERIOD (1926–1939)

Malwina SIEWIER

DOI: 10.7862/rz.2020.hss.46

Abstract

In 1922, by decision of the Council of Ambassadors o
f the great powers, part of the lands
of Upper Silesia was incorporated into the Polish S
tate. Germany has never accepted these
provisions. Throughout the interwar period, Upper S
ilesia was a space of Polish-German
competition for political, economic, social and cul
tural influence. This region was important
for the economy of The Second Republic of Poland. Th
e Silesian Voivode Michał Gra
ż
y
ń
ski,
associated with the sanitation camp, conducted a re
polonization policy. Upper Silesia was
particularly vulnerable to the hostile activities o
f foreign intelligence, especially the German
Abwehr.
German intelligence involved representatives of th
e German minority living in the
Polish part of Upper Silesia. This was a major chal
lenge for Polish special services. The
protection of the counter-intelligence service of U
pper Silesia was a priority task of the special
services of the Second Republic of Poland. The artic
le uses a method of analysis of archival
sources and a critical analysis of the literature o
f the subject. Archival sources and scientific
publications were used in the work.
In 1922, by decision of the Council of Ambassadors o
f the great powers, part of the lands
of Upper Silesia was incorporated into the Polish S
tate. Germany has never accepted these
provisions. Throughout the interwar period, Upper S
ilesia was a space of Polish-German
competition for political, economic, social and cul
tural influence. This region was important
for the economy of The Second Republic of Poland. Th
e Silesian Voivode Michał Gra
ż
y
ń
ski,
associated with the sanitation camp, conducted a re
polonization policy. Upper Silesia was
particularly vulnerable to the hostile activities o
f foreign intelligence, especially the German
Abwehr.
German intelligence involved representatives of th
e German minority living in the
Polish part of Upper Silesia. This was a major chal
lenge for Polish special services. The
protection of the counter-intelligence sce of U
pper Silesia was a priority task of the special
services of the Second Republic of Poland. The artic
le uses a method of analysis of archival
sources and a critical analysis of the literature o
f the subject. Archival sources and scientific
publications were used in the work.

Full text (pdf)

References

  1. Ajnenkiel, A. (1980) Polska po przewrocie majowym. Zarys dziejów politycznych Polski 1926–1939, Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
  2. APK, PWŚ, sygn. 196, Pismo Miej. i Pow. Kom. PWŚ do kierowników Komisariatów i Posterunków PWŚ powiatu katowickiego, dot. szkół niemieckich, z 12 VI 1926 r., k. 1
  3. APK, PWŚ, sygn. 130, Sprawozdanie miesięczne ze stycznia 1927 r., z 8 II 1927 r., k. 34.
  4. APK, PWŚ, sygn. 243, Pismo 23 Dywizji Piechoty do Śląskiego Urzędu Policji Politycznej w Katowicach, z 26 V 1925 r., k. 7.
  5. APK, PWŚ, sygn. 243, Pismo Miej. i Pow. Kom. PWŚ do Śląskiego Urzędu Policji Politycznej w Katowicach, z 11 VII 1925 r., k. 9.
  6. APK, PWŚ sygn. 215, Wycinek z prasy, br., k. 222.
  7. APK, PWŚ, sygn. 215, Pismo Pow. Kom. PWŚ w Tarnowskich Górach do GK PWŚ w Katowicach, z 1VI 1927 r., k. 223.
  8. APK, PWŚ, sygn. 247, „Polska Zachodnia” z 3 IV 1931 r., k. 171.
  9. APK, PWŚ, sygn. 202, Raport przygotowany dla Departamentu I Politycznego MSW w Warszawie, dot. ruchu hitlerowskiego w województwie śląskim, z 1 XII 1932 r., k. 105-108.
  10. APK, PWŚ, sygn. 209, Doniesienie w sprawie członków „Jungdeutsche Partei” i „Deutsche Arbeiterpartei”, z 1932 r., k. 3.
  11. APK, PWŚ, sygn. 212, Pismo Wydziału Śledczego Miej. i Pow. Kom. PWŚ w Katowicach do Prokuratury Sądu Okręgowego w Katowicach, z 11 VII 1936 r., k. 236–237.
  12. APK, PWŚ, sygn. 207, Pismo Miej. Kom. PWŚ w Chorzowie do GK PWŚ w Katowicach, z 18 III 1936 r., k. 180–183.
  13. APK, PWŚ, sygn. 406, Orzeczenie Ekspozytury nr IV Oddziału II SG w Katowicach, z 21 VI 1939 r., k. 9-10.
  14. APK, PWŚ, sygn. 388, Opinia Miej. Kom. PWŚ w Chorzowie o członkach zarządu GDA, z 14 III 1939 r. k. 247-248.
  15. APK, PWŚ, sygn. 172, Pismo Pow. Kom. PWŚ w Lublińcu do GK PWŚ w Katowicach, dot. wywiadu granicznego, z 9 IV 1937 r., k. 417.
  16. APK, PWŚ, sygn. 2, Rozkaz nr 230, GK PWŚ w Katowicach, z 23 XII 1925 r., k. 377.
  17. APK, PWŚ, sygn. 237, Pismo Ekspozytury nr 4 Oddziału II SG w Krakowie do Śląskiego Urzędu Policji Politycznej w Katowicach, z 25 VII 1927 r., k. 841.
  18. APK, PWŚ, sygn. 237, Pismo Kierownika Posterunku Oficerskiego nr 2 w Katowicach, dot. szpiegostwa niemieckiego, z 1 VIII 1927 r., k. 842.
  19. APK, PWŚ, sygn. 237, Pismo MWS do wojewodów, dot. utworzenia Polskiej Agencji Informacji Handlowej, z 23 II 1932 r., k. 374.
  20. APK, PWŚ, sygn. 176, Pismo Miej. Kom. PWŚ w Chorzowie, dot. nastrojów ludności na Śląsku w związku z wydarzeniami w Czechosłowacji, z 24 III 1939 r., k. 1–2.
  21. APK, PWŚ, sygn. 520, Pismo Urzędu Śledczego GK PWŚ w Katowicach, dot. sygnałów o zamachach bombowych, z 7 VI 1939 r., k. 86.
  22. Chinciński, T. (2010). Fortpoczta Hitlera. Niemiecka dywersja w Polsce w 1939 roku. Gdańsk–Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  23. Cygański, M. (1972) Hitlerowska V kolumna w województwie śląskim i krakowskim w 1939 roku. Opole: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego w Opolu.
  24. Ćwięk, H. (1999). Obrona Śląska przed wpływami wywiadu niemieckiego w latach 1933–1939. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
  25. —— (2006). O niektórych aspektach bezpieczeństwa na obszarze województwa śląskiego w latach dwudziestych. „Res Politicae”, red. H. Ćwięk, t. I.
  26. —— (2001). Przeciw Abwehrze. Warszawa: Bellona.
  27. —— (2009). W tajnej służbie II Rzeczypospolitej. Wywiad Polski wobec Niemiec w latach 1918–1939. Częstochowa: Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
  28. —— (1998), Zwalczanie niemieckich służb specjalnych na ziemiach zachodnich i północnych II Rzeczypospolitej. Warszawa: Urząd Ochrony Państwa.
  29. Długajczyk, E. (1986). Panorama polityczna województwa śląskiego 1922–1939. Katowice: Muzeum Śląskie.
  30. —— (2007). Zestawienie osób aresztowanych i zasądzonych w województwie śląskim w latach 1922–1939 z powodu współpracy z wywiadem niemieckim. „Szkice Archiwalno-Historyczne”, nr 3.
  31. Drozdowski, M.M. (1991). Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie w myśli politycznej Józefa Piłsudskiego. „Niepodległość i Pamięć”, nr 4/8 (8).
  32. Gerlich, M.G. (1997). Poczucie tożsamości etnicznej ludności rodzimej Górnego Śląska w XX wieku (do 1989 roku). „Niepodległość i Pamięć”, nr 4/2 (8).
  33. IPN Ka, sygn. 063/84 t. 1, Charakterystyka kontrwywiadowcza województwa katowickiego, k. 77.
  34. Kozaczuk, W. (1977). Bitwa o tajemnice. Służby wywiadowcze Polski i Rzeszy Niemieckiej 1922–1939. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza.
  35. Łączewski, J. (2000). Michał Grażyński (1890–1965). Sylwetka polityka. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie.
  36. Misiuk, A. (2016). Służby wywiadu i kontrwywiadu II Rzeczypospolitej, Warszawa: Difin.
  37. Nowak, K. (2014). Michał Grażyński [w:] Mokrosz, J., Węcki, M., red., Oni decydowali na Górnym Śląsku w XX wieku. Katowice-Rybnik: Archiwum Państwowe w Katowicach, Stowarzyszenie Humanistyczne Europa, Śląsk, Świat Najmniejszy.
  38. Oświadczenie rządowe z dnia 23 maja 1922r. w sprawie podziału Górnego Śląska (Dz.U. nr 44, poz. 369).
  39. Paruch, W. (2009). Parlament w państwie autorytarnym. Rozważania o myśli politycznej Józefa Piłsudskiego (1926–1935) [w:] Adamczyk, W.A., red., Józef Piłsudski a parlamentaryzm polski. Warszawa: Instytut Józefa Piłsudskiego; Bełchatów: Związek Strzelecki „Strzelec” Organizacja
  40. Społeczno-Wychowawcza. Jednostka Strzelecka nr 1001 im. gen. dyw. Janusza Głuchowskiego.
  41. Pepłoński, A. (2002). Kontrwywiad II Rzeczypospolitej. Warszawa: Bellona.
  42. Pindel, K. (1998). Śląsk w systemie obronnym II Rzeczypospolitej. Warszawa: Bellona.
  43. Potocki, S (1984). Deutsche Stiftung – tajna agenda rządu niemieckiego w okresie międzywojennym do spraw mniejszości niemieckich [w:] Czubiński, A., red., Rola mniejszości niemieckiej w rozwoju stosunków politycznych w Europie 1918–1945. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
  44. Sprengel, B. (2014). Aspekty procesowe ścigania szpiegostwa w przedwojennej Polsce [w:] Nawrocki, Z., red., Kontrwywiad II RP (1914) 1918–1945 (1948), t. II. Emów: Agencja
  45. Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Centralny Ośrodek Szkolenia.
  46. Wanatowicz, M.W. (1997). Górny Śląsk i jego miejsce w Drugiej Rzeczypospolitej. „Niepodległość i Pamięć”, 4/2 (8).
  47. Wiśniewska, M., Wyszczelski, L. (2009). Bezpieczeństwo narodowe Polski w latach 1918–1939. Toruń: Dom Wydawniczy DUET.

 

About this Article

TITLE:
POLISH-GERMAN STRUGGLE FOR INFLUENCE IN UPPER SILESIA DURING THE SANITATION PERIOD (1926–1939)

AUTHORS:
Malwina SIEWIER

AUTHORS AFFILIATIONS:
PhD, Department of Security Sciences, Faculty of Social Sciences, Jan Dlugosz
University, ul. Waszyngtona 4/8, 42-200 Częstochowa  

JOURNAL:
Humanities and Social Sciences
27 (4/2020)

KEY WORDS AND PHRASES:
security policy, Upper Silesia, Silesian sanation, counterintelligence of the
Second Republic of Poland, German minority

FULL TEXT:
http://doi.prz.edu.pl/pl/pdf/einh/544

DOI:
10.7862/rz.2020.hss.46

URL:
http://dx.doi.org/10.7862/rz.2020.hss.46

COPYRIGHT:
Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, al. Powstańców Warszawy 12, 35-959 Rzeszów

POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. Ignacego Łukasiewicza; al. Powstańców Warszawy 12, 35-959 Rzeszów
tel.: +48 17 865 11 00, fax.: +48 17 854 12 60
Administrator serwisu:

Deklaracja dostępności | Polityka prywatności