ORGANIZATION OF THE OIL INDUSTRY IN SOUTH-EASTERN POLAND IN THE YEARS 1944–1989

This article provides an outline of the basic organizational structure of the oil industry in
south-eastern Poland in the years 1944–1989 from the perspective of national levels of
management and the conditions of the Polish People’s Republic. The paper begins with an
exploration of the current state of research, describing the previous principles of functioning
of the industry in Galician times and the period of the Second Republic of Poland. Particular
attention is given to the transformation to the socialist model of oil industry management after
WWII, its national and territorial organization, and the functioning of branches of central
institutions in companies located in the territory of the contemporary Podkarpacie. The paper
then examines changes to the organizational structure of local extraction plants and refineries.
In conclusion, the article states that frequent and poorly justified (at least financially)
structural changes demonstrate a lack of comprehensive and long-term of management of this
branch of economy in the economic plans of People’s Poland.

Full text (pdf)

1. Bezucha, J., Koenig, H. (1969). Kopalnictwo Naftowe w Sanoku w 25-leciu PRL. „Wiadomości Naftowe” nr 7–8.
2. Chabrzyk, A. (1995). Organizacja kopalnictwa naftowego [w:] Wolwowicz, R., red., Historia polskiego przemysłu naftowego, t. 2. Brzozów – Kraków: Muzeum Regionalne PTTK im. Adama Fastnachta w Brzozowie.
3. Cygan, R., Dorynek, J. (2018). Centralne zarządzanie polskim przemysłem rafineryjnym w okresie gospodarki planowej w latach 1944–1981. „Wiek Nafty” nr 2.
4. Czajka, T. (2004). Okres powojenny [w:] Głowacki, R., red., Dokąd sięga nasza pamięć: 60 lat Sanockiego Kopalnictwa Naftowego. Krosno: Wydawnictwo Ruthenus.
5. Dorynek, J. (1998). Rafineria Nafty Jedlicze Spółka Akcyjna. „Rocznik Rymanowa Zdroju”, t. 4.
6. Gajl, J. (1938). Problem ropny w Polsce na tle obecnej sytuacji przemysły naftowego. „Przemysł Naftowy” nr 11.
7. Golonkiewicz-Rybska, J. (2006a). Kopalnictwo Naftowe w latach 1944–1949. „Wiek Nafty” nr 3.
8. —— (2006b). Polski przemysł naftowy organizacja władz naczelnych. „Wiek Nafty” nr 1. Integracja „południowych rafinerii” (1976). „Nafta” nr 3.
9. Jahoda, K. (1995). Urzędy Górnicze i ich kompetencje [w:] Wolwowicz, R., red., Historia polskiego przemysłu naftowego, t. 2. Brzozów – Kraków: Muzeum Regionalne PTTK im. Adama Fastnachta w Brzozowie.
10. Kachlik, K. (1995). Organizacja przemysłu rafineryjnego [w:] Wolwowicz, R., red., Historia polskiego przemysłu naftowego, t. 2, Brzozów – Kraków: Muzeum Regionalne PTTK im. Adama Fastnachta w Brzozowie.
11. Kamiński, K. (1981). Oddzielnie samorządnie. „Podkarpacie” nr 28.
12. Kawalla, I. (2015). Działalność Polskiego Eksportu Naftowego w latach 1933–1939 [w:] Głowiński, T., red., Kresy Wschodnie. Gospodarcze i społeczne znaczenie polityki kresów. Wrocław: Wydawnictwo Gajt.
13. Małyska, J. (2014). CPN – znak nie do zdarcia. Historia i dokonania Centrali Produktów Naftowych w latach 1944–1999. Kraków: Wydawnictwo Stowarzyszenia Naukowo-Technicznego Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego.
14. Mnich, J. (1959). Organizacja PP „Kopalnictwo Naftowe” w Krośnie. „Wiadomości Naftowe” nr 5.
15. Morawski, W. (2016). Galicyjskie zagłębie naftowe [w:] Jarosz-Nojszewska, A., Morawski, W., red., Problemy energetyczne Polski, cz. I: Surowce. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.
16. Nycz, K. (2000). 80 lat Zakładu Gazowniczego w Jaśle. Jasło: Wydawnictwo ARW „Fine Grain”.
17. Ogrodnik, A. (1973). Działalność i założenia przyszłościowe Przedsiębiorstwa Kopalnictwa Gazu Ziemnego Sanok. „Wiadomości Naftowe” nr 3.
18. Omachel, J. (1998). Okręgowy Urząd Górniczy w Krośnie. „Wiek Nafty” nr 1. Organizacja przemysłu rafinerii nafty i CPN (1963). „Nafta” nr 3.
19. Owsik, W. (1975). X-lecie Przedsiębiorstwa Kopalnictwa Naftowego Mielec. „Wiadomości Naftowe” nr 11.
20. Podsiadło, J. (1966). Polski przemysł naftowy (1944–1946). „Wiadomości Naftowe” nr 5.
21. Sęp, J. (2013). Prawo i nadzór naftowy. „Wiek Nafty” nr 1.
22. —— (2009). Zakład Robót górniczych Krosno sp. z o.o. kontynuatorem krośnieńskiego kopalnictwa naftowego, spadkobiercą Ignacego Łukasiewicza. „Wiek Nafty” nr 2.
23. Skrzypek, B., (2014). Przemysł naftowy i rafineryjny w PRL [w:] Boryń, M., Chodubski, A., Duraj, B., red., Historia polskiego przemysłu naftowego. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
24. Stachowicz, W. (1995). Życie gospodarcze [w:] Kiryk, F., red., Sanok dzieje miasta. Kraków: Wydawnictwo Secesja.
25. Struś, M. (1995). Pół wieku sanockiego górnictwa naftowego. „Rocznik Sanocki”.
26. —— (2004). Rocznica Jubileuszu [w:] Głowacki, R., red., Dokąd sięga nasza pamięć: 60 lat Sanockiego Kopalnictwa Naftowego. Krosno: Wydawnictwo Ruthenus.
27. Wais, T. (2013). Historia bieszczadzkiej ropy. „Wiek Nafty” nr 1.
28. —— (2014). Kopalnie ropy naftowej w Wańkowej. „Wiek Nafty” nr 1.
29. Wieliczko, M. (2001). Polski przemysł naftowy pod niemiecką okupacją w latach 1939–1945. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
30. Wojnar, J. (1969). Organizacja, działalność, efektywność ekonomiczna i przewidywany rozwój polskiego górnictwa naftowego. „Zeszyty Naukowe Akademii Górniczo-Hutniczej” nr 240. Zarządzenie (1976). „Nafta”.
31. Zieliński, T. (2002). Centrala Produktów Naftowych (CPN) 1944–1982 [w:] Kurant, B. i in., red., Karty z historii polskiego przemysłu chemicznego. Instytucje centralne polskiego przemysłu chemicznego, t. 19. Warszawa: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego Zarząd Główny.
32. LEGAL ACTS
33. Dekret z dnia 18 kwietna 1955 r. o Centralnym Urzędzie Naftowym (Dz.U. z 1955 r., nr 18, poz. 106).
34. Rozporządzenie Ministra Przemysłu z dnia 8 października 1946 r. o ustaleniu siedzib i własności terytorialnej Okręgowych Urzędów Górniczych (Dz.U. z 1946 r., nr 55, poz. 314).
35. Uchwała nr 242 Rady Ministrów z dnia 30 listopada 1981 r. w sprawie zasad, trybu i terminu zniesienia zjednoczeń przedsiębiorstw państwowych (M.P. z 1981 r., nr 32, poz. 286).
36. Uchwała Rady Ministrów z dnia 29 listopada 1950 r. w sprawie zmiany podporządkowania Centrali Produktów Naftowych oraz zmiany spisu przedsiębiorstw podległych Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego i Ministrowi Handlu Wewnętrznego (M.P. nr 129, poz. 1609).
37. Zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 21 kwietnia 1948 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu i Prezesem Centralnego Urzędu Planowania o utworzeniu Centralnego Zarządu Przemysłu Naftowego (M.P. z 1948 r., nr 47, poz. 256).
38. Zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 21 kwietnia 1948 r., wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu i Prezesem Centralnego Urzędu Planowania o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą „Kopalnictwo Naftowe” (M.P. z 1948 r., nr 47, poz. 258).
39. Zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 22 kwietnia 1948 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu i Prezesem Centralnego Urzędu Planowania o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą „Centrala Produktów Naftowych” (M.P. z 1948 r., nr 46, poz. 233).
40. Zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 4 marca 1949 r. (M.P. z 1949 r., nr 22, poz. 350, 351, 352).
41. ARCHIVES
42. Archiwum Akt Nowych w Warszawie
43. Ministerstwo Przemysłu i Handlu
44. Archiwum Państwowe w Rzeszowie – oddział w Sanoku
45. Okręgowy Urząd Górniczy w Krośnie
46. Państwowe Przedsiębiorstwo Kopalnictwo Naftowe Dyrekcja Kopalń w Krośnie
47. Polskie Górnictwo Nafty i Gazu Krośnieński Zakład Górnictwa Nafty i Gazu w Krośnie
48. Przedsiębiorstwo Kopalnictwo Naftowego Gorlice
49. Przedsiębiorstwo Państwowe Kopalnictwo Naftowe Potok
50. Przedsiębiorstwo Państwowe Krośnieńskie Kopalnictwo Naftowe w Krośnie
51. Przedsiębiorstwo Państwowe Rafineria Nafty „Jasło” w Jaśle