WZROST ZNACZENIA UDZIAŁU MILITARNEGO PAŃSTW BAŁTYCKICH I POLSKI W RAMACH NATO PO KRYZYSIE UKRAIŃSKIM

Aneksja Krymu i zagarnięcie dwóch obwodów Ukrainy przez Rosję lub wspierane przez nią prorosyjskie formacje zbrojne w 2014 r. doprowadziły do wyraźnego wzrostu geopolitycznego znaczenia wschodniej flanki NATO. W szczególności odnosiło się to do czterech państw położonych w centralnej części wschodniej granicy sojuszu: Estonii, Łotwy, Litwy i Polski. Znacznie mniej zauważalny, choć nie mniej istotny, był wzrastający w latach 2014–2018 udział potencjału militarnego tych państw w stosunku do całego potencjału (wszystkich krajów) NATO. Wybór Donalda Trumpa na nowego prezydenta USA w styczniu 2017 r. i jego żądania dotyczące zwiększenia wydatków na obronność wśród członków NATO tylko przyśpieszyło zmiany w tym zakresie w wielu państwach. Zmiany te dotyczyły zakupu sprzętu wojskowego, tworzenia nowych organizacji wojskowych, jak chociażby Wojska Obrony Terytorialnej w Polsce czy próby uniezależnienia się od Rosji w kwestiach gospodarczych. Przewidywania m.in. Fukuyamy o końcu historii nie sprawdziły się, obecnie tylko posiadanie własnych dość licznych i nowoczesnych sił zbrojnych, przeznaczanie na ten cel odpowiedniej liczby wydatków budżetowych oraz posiadanie sojuszników może jedynie zagwarantować bezpieczeństwo dla państw. W rezultacie dokonanych analiz autorzy stwierdzili, że w największym stopniu dotyczył m.in. kwestii: zwiększenia stanów osobowych sił zbrojnych (w szczególności sił lądowych) oraz wydatków wojskowych. Choć największą dynamikę w obu przytoczonych parametrach wykazywała Litwa (co zarazem umiejscawiało ją pod tym względem na pierwszym miejscu w całym Pakcie Północnoatlantyckim), to – tradycyjnie, tak jak przed 2014 rokiem – najwyższe stany osobowe sił zbrojnych nadal utrzymywała Polska, a najwyższy udział wydatków wojskowych w stosunku do PKB – Estonia. Jednak największy wkład do potencjału NATO ze strony analizowanych państw (a konkretnie tylko Polski) dotyczył relatywnie dużej liczby czołgów.

Pełny tekst (pdf)

1. Defence Expenditure of NATO Countries (2010-2017), North Atlantic Treaty Organisation COMMUNIQUE PR/CP(2018)16, Bruxelles 15 March 2018.
2. Jane’s Fighting Ships 2015–2016 (red. S. Sanders), IHS-Janes Information Group, Surrey 2015.
3. Lucas Edward, Nowa zimna wojna. Jak Kreml zagraża Rosji i Zachodowi, Dom Wydawniczy „Rebis”, Poznań 2008.
4. Lucas Edward, The New Cold War. The Future of Russia and the Threat to the West,Palgrave Macmillan, New York 2008.
5. Petersson Magnus, NATO’s Territorial Defense: The Global Approach and the  Regional Approach [w:] NATO’s Return To Europe: Engaging Ukraine, Russia and

Beyound, red. Moore Rebecca R., Coletta Damon, Georgetown University Press, Washington D.C. 2017, s. 97–112.

6. Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2015, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2015.
7. The CIA World Factbook 2015, Skyhorse Publishing, New York 2014 [EPUB].
8. The CIA World Factbook 2018-19, Skyhorse Publishing, New York 2018 [EPUB].
9. The Military Balance 2014, International Institute for Strategic Studies-Routledge, London 2014.
10. The Military Balance 2018, International Institute for Strategic Studies-Routledge, London 2018.

NETOGRAFIA

Gross Domestic Product at market proces, Eurostat, http://ec.europa.eu/eurostat/tgm/ refreshTableAction.do?tab=table&plugin=1&pcode=tec00001&language=en, (dostęp: 10.07.2018 r.).

NATO Summit Brussels, Belgium – 11 & 12 July 2018, https://www.nato.int/ cps/en/natohq/news_155085.htm (dostęp 10.09.2018 r.).

World Development Indicators, World Bank Data, http://databank.worldbank.org/data/ reports.aspx?source=2&type=metadata&series=NY.GDP.MKTP.CD#, (dostęp 10.07.2018 r.).