METODY POMIARU ZAAWANSOWANIA PROCESU STARZENIA SIĘ LUDNOŚCI

Proces starzenia się społeczeństw oznacza wzrost udziału osób starszych w całej populacji.
Jednakże sam moment, w którym uznajemy daną osobę za starą może już być różnie przyjmowany
zarówno dla poszczególnych społeczeństw jak i nawet dla tej samej populacji
w różnych momentach czasu. W tradycyjnym ujęciu pomiar zaawansowania procesu starzenia
się danej populacji polega zazwyczaj na kalkulacji odsetka osób w wieku ponad 60 lub 65
lat w całej populacji. Jednakże takie ujęcie tego procesu, choć powszechnie stosowane, to nie
jest jedyne. W ujęciu potencjalnym nie jest ważny sam fakt osiągnięcia wieku określanego za
początek starości, lecz to ile lat po jego uzyskaniu można jeszcze przeżyć zgodnie z aktualnym
porządkiem wymierania populacji. Dlatego w tym przypadku proces zaawansowania
starzenia się badanych społeczeństw można badać m.in. poprzez szacowanie relacji pomiędzy
liczbą lat do przeżycia przez osoby, które osiągnęły wiek starczy w stosunku do całkowitego
funduszu lat możliwego do przeżycia przez wszystkie osoby z badanej populacji. Natomiast
w ujęciu alternatywnym zakłada się, że początek okresu starości zmienia się w czasie i może
być różny dla badanych populacji w zależności od przemian w zakresie wydłużana się życia
ludzkiego czy poprawy stanu zdrowia danego społeczeństwa. W tym przypadku pomiar zaawansowania
starzenia się danej populacji polegać może m.in. na mierzeniu proporcji osób,
którym pozostało takie same przeciętne dalsze trwanie życia wśród ogółu ludności. W ramach
niniejszego artykułu opisane zostały różne sposoby mierzenia procesu starzenia się populacji,
a ich wyniki porównano dla wybranych państw europejskich.

Pełny tekst (pdf)

1. Abramowska-Kmon A., O nowych miarach zaawansowania procesu starzenia się ludności,
„Studia Demograficzne” 2011, nr 1 (159).
2. Calot G., Sardon J.-P., Les facteurs du vieillissement demographique, „Population” 1999,
No. 54 (3).
3. Holzer J., Demografia, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003.
4. Lutz W., Sanderson W., Scherbov S., The coming acceleration of global population ageing,
„Nature” 2008, No. 451.
5. Murkowski R., Ocena obciążenia demograficznego ludności Polski na lata 2010–2025 [w:]
Modelowanie i prognozowanie gospodarki narodowej, Prace i Materiały Wydziału Zarządzania
Uniwersytetu Gdańskiego, Sopot 2011.
6. Murkowski R., Obciążenie demograficzne w Polsce, „Wiadomości Statystyczne” 2012,
nr 5.
7. Rosset E., Demografia Polski. Stan, rozmieszczenie i struktura ludności, PWN, Warszawa
1975.
8. Rossett E., Proces starzenia się ludności, PZWG, Warszawa 1959.
9. Sanderson W., Scherbov S., A new perspective on population aging, „Demographic Research”
2005, No. 16.
10. Sanderson W., Scherbov S., Average remaining lifetimes can increase as human populations
age, „Nature” 2005, No. 435 (7043).
11. Sanderson W., Scherbov S., Rethinking Age and Aging, „Population Bulletin” 2008, No. 63.
12. Sanderson W., Scherbov S., Remeasuring aging, „Science” 2010, No. 329.
13. Vielrose E., Zarys demografii potencjalnej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
1958.