GOSPODAROWANIE BUDŻETEM GMINY W KONTEKŚCIE FUNKCJONOWANIA GOSPODARKI LOKALNEJ

Rozwój lokalny wymaga odpowiednich nakładów rzeczowych i finansowych. Poszukiwanie
przez władze lokalne środków, ich gromadzenie i przede wszystkim efektywne wykorzystanie
jest niewątpliwie ważnym zadaniem każdego procesu rozwoju lokalnego. Sprawność instytucjonalna
w obszarze zarządzania finansami lokalnymi to jeden z elementów w racjonalnym
kierowaniu gminą. Racjonalne prowadzenie gospodarki finansowej gminy to bardzo ważny
aspekt dobrego nią zarządzania. Pożądana kondycja finansowa jednostki samorządu terytorialnego
pozwala realizować ustawowe cele, które postawiono przed władzami gmin, prowadząc
do jak najwyższego wzrostu i rozwoju gospodarczego oraz osiągania wysokiej jakości
życia przez mieszkańców. Zarządzanie budżetem lokalnym jest jednym z głównych czynników
wpływających na rozwój lokalny. Gdy budżet jest odpowiednio planowany, a następnie
w prawidłowy sposób i zgodny z wymogami wypełniany, możliwe jest, aby gmina mogła się
rozwijać i być konkurencyjna. Rozwój danej jednostki lokalnej jest ściśle powiązany z rozdysponowaniem
środków budżetowych. Głównym celem badań była ocena gospodarowania
budżetem w gminie Działdowo w świetle opinii pracowników oraz społeczności lokalnej.
Przeprowadzono badania ankietowe ukazujące, jak mieszkańcy oraz urzędnicy oceniają
gminę, w zakresie gospodarowania środkami budżetowym, jej rozwój a także dostępność do
informacji o zarządzaniu środkami publicznymi. Zbadano opinię pracowników urzędu
i mieszkańców gminy. W ankiecie wzięło udział 35 pracowników (w tym 10 osób to rada
gminy) oraz 120 mieszkańców. Urzędnicy uznali, że gospodarowanie budżetem gminy jest
prawidłowe, podczas gdy mieszkańcy gminy zasadniczo mieli odmienne zdanie, uznając, że
środki finansowe z budżetu gminy są wydawane nieefektywnie, o czym świadczy niezadawalający
rozwój społeczno-gospodarczy gminy.

Pełny tekst (pdf)

1. Bartik T.J., Economic Development [In:] Management Policies in Local Government Finance,
ed. J.R. Aronson and E. Schwartz. Washington, DC: International City/Country
Management Association, 2004.
2. Cymerman J., System opłat od nieruchomości. Aspekty teoretyczne i prawne, MIRDRUK,
Olsztyn 2009.
3. Dziemianowicz W., Konkurencyjność gmin w kontekście relacji władze lokalne – inwestorzy
zagraniczni, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
4. Hermaszewski J., Problemy wyodrębniania procesów w zarządzaniu finansami samorządu
terytorialnego, Finanse Publiczne, red. J. Sokołowski, A. Żabiński. Prace Naukowe Uniwersytetu
Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, nr 167, 2011.
5. Jastrzębska M., Podstawy zarządzania finansami gminy, „Samorząd Terytorialny” 1998,
nr 3.
6. Jastrzębska M., Finanse jednostek samorządu terytorialnego, Wolters Kluwer Polska, Warszawa
2012.
7. Karaszewski W. (red.), Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w wybranych województwach
Polski – analiza porównawcza, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń
2016.
8. Kata R., Ryzyko finansowe w kontekście zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego
w Polsce, „Optimum. Studia Ekonomiczne” 2015, nr 4(76).
9. Katoła A., Oddziaływanie samorządu lokalnego na zrównoważony rozwój gmin, Studia
i Prace WNEiZ, nr 24/2011, Szczecin.

10. Kisman Z.A., Tasar I., The key element of local development, “Procedia Economics and
Finance” No. 15/2014.
11. Kożuch A., Zmiany w zarządzaniu finansami lokalnymi, „Ekonomika i Organizacja Gospodarki
Żywnościowej” 2008, nr 65.
12. Lizińska W., Klimat inwestycyjny jako czynnik bezpośrednich inwestycji zagranicznych
w Polsce, Wyd. UWM w Olsztynie, Olsztyn 2012.
13. Marks-Bielska R. (red.), Raport z wykonania projektu badawczego Sprawność instytucjonalna
vs. lokalny rozwój gospodarczy – czynniki kształtujące i interakcje, Olsztyn 2017.
14. Marks-Bielska R., Kurowska K., Institutional efficiency of communes in Poland respect
of space management. Conference Proceedings of 17th International Multidisciplinary
Scientific Geoconference SGEM 2017. Ecology, Economics, Education and Legislation,
Vol. 17, Issue 53, 2017.
15. Marks-Bielska R., Serocka I., Rola wydatków inwestycyjnych samorządów lokalnych
w kształtowaniu rozwoju lokalnego. Studia i Materiały Miscelanea Oeconomia, Kielce
2017, nr 2, t. II.
16. Miszczuk M., Czynniki ryzyka w systemie finansowym gmin, „Nierówności Społeczne
a Wzrost Gospodarczy”. Efektywność i skuteczność gospodarowania finansami jednostek
samorządu terytorialnego w kontekście stabilności finansowej, z. 40 (4/2014), UR, Rzeszów,
17. North D.C., Transformation costs, institutions and economics history, “Journal of Institutional
and Theoretical Economics” 1984, No. 140.
18. Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1999.
19. Patrzałek L., Finanse samorządu terytorialnego, Wyd. AE we Wrocławiu, Wrocław 2004.
20. Parysek J.J., Podstawy gospodarki lokalnej, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2001.
21. Parysek J.J., Rola lokalnego samorządu terytorialnego w rozwoju społeczno-gospodarczym
i przestrzennym gmin, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, R. LVII, 2015, z. 3.
22. Przygodzka R., Władztwo podatkowe a stabilność finansowa gmin, „Nierówności Społeczne
a Wzrost Gospodarczy”. Efektywność i skuteczność gospodarowania finansami jednostek
samorządu terytorialnego w kontekście stabilności finansowej, z. 40 (4/2014), UR,
Rzeszów,
23. Wakuła M., Wybrane problemy zarządzania finansami gmin, Zeszyty Akademii Podlaskiej
w Siedlcach. Seria Administracja i Zarządzanie, nr 82, 2009.
24. Wójtowicz W., Zarys finansów publicznych i prawa finansowego, PWN Warszawa 2000.
25. Wyrębek H., Zarządzanie finansami jednostek samorządu terytorialnego na przykładzie
gminy, Zeszyty Naukowe. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, nr 4(3), 2010.
PRAWODAWSTWO
1. Ustawa z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U.
nr 203, poz. 1966).