USTAWA ANTYLICHWIARSKA A ZMIANY NA RYNKU INSTYTUCJI POŻYCZKOWYCH – WYBRANE ZAGADNIENIA (część 2)

Artykuł prezentuje analizę skutków wejścia w życie art. 7 pkt 4 ustawy z dnia 5 sierpnia
2015 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym i niektórych innych ustaw.
Deklarowanym ratio legis tej zmiany było wprowadzenie limitu opłat tzw. windykacyjnych
(art. 33a u.k.k.) i tym samym zwiększenie poziomu ochrony konsumentów korzystających
z usług instytucji finansowych udzielających pożyczek pozabankowych. Instytucje pożyczkowe
przed wejściem w życie wspominanego art. 33a u.k.k. na podstawie art. 30 ust. 1
pkt 11 u.k.k. odwołującego się do zasady swobody umów pobierały od konsumentów opłaty
i prowizje z tytułu zaległości w spłacie pożyczki w wysokości najczęściej znacznie przekraczającej
realne koszty windykacyjne. Co więcej, powołany przepis art. 30 ust. 1 pkt 11 u.k.k.
nie chronił też konsumentów przed obchodzeniem przez instytucje pożyczkowe przepisów
o maksymalnych odsetkach za opóźnienie (481 § 2 1 k.c.).
Wprowadzony limit opłat windykacyjnych zniwelował asymetrię między stronami umów
o pozabankowe pożyczki. Dodatkowo konsumenci w przypadku wszczynania przez instytucje
pożyczkowe postępowań sądowych lub pozasądowych o zaległe należności zyskali pewność
co do prawa w zakresie ujednolicenia wykładni przepisów dotyczących wysokości opłat
z tytułu dochodzonych należności.
Ocena skutków wejścia w życie z dniem 11 marca 2016 r. art. 33a u.k.k. przeprowadzona
została przy wykorzystaniu metody badawczej tzw. kompletu normatywnego. Niniejszy artykuł
stanowi drugą część omówienia zakreślonej problematyki badawczej i obejmuje: rekonstrukcję
powiązań pomiędzy normami formalnymi i normami nieformalnymi, weryfikację postawionych
hipotez badawczych, ocenę charakteru presji na formalizację badanej instytucji
i społeczno-gospodarczych efektów jej oddziaływania oraz prognozowanie i formułowanie
zaleceń badawczych.

Pełny tekst (pdf)

1. Chmielnicki P. (red.), Pochodzenie, tworzenie i efektywność prawa, Lexis Nexis, Warszawa
2014.
2. Czech T., Adekwatność wysokości opłat i prowizji bankowych w stosunku do poniesionych
kosztów, „Monitor Prawa Bankowego” 2014, nr 10.
3. Czech T., Kredyt konsumencki. Komentarz, Warszawa 2017.
4. Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce: Sektor instytucji pożyczkowych w Polsce.
Raport z badania ankietowego. LATA 2008–2016, Gdańsk, kwiecień 2017.
5. Ofiarski Z., Ustawa o kredycie konsumenckim. Komentarz, Warszawa 2014.
6. Związek Firm Pożyczkowych, Rynek firm pożyczkowych trzy miesiące po regulacji. Wyniki
i opracowanie badania, Warszawa 2016.
PRAWODAWSTWO
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 1025
ze zm.).
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. Dz.U.
z 2018 r., poz. 155).
3. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn. Dz.U.
z 2017 r., poz. 1277).
4. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w postępowaniach cywilnych (tekst jedn.
Dz.U. z 2018 r., poz. 300).
5. Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz.U.
z 2015 r., poz. 184).
6. Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz.
993 ze zm.).
7. Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym
i niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1375).
8. Ustawa z dnia 22 października 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami
kredytu hipotecznego i agentami (Dz.U z 2017 r., poz. 819).
9. Uzasadnienie projektu ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. ustawy o zmianie ustawy o nadzorze
nad rynkiem finansowym i niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1375), VII kadencja,
druk sejmowy nr 3460.
ORZECZNICTWO
1. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2017 r., III CSK 174/2016, LEX nr 2340584.
NETOGRAFIA
1. https://kpf.pl/rynek-pozyczkowy-zwalnia.
2. https://www.smskredyt.pl/images/kacik-klienta/20180301Umowa_pozyczki_pienieznej_SMS
Kredyt.pdf.
3. Kondel K., Skutki nowej ustawy antylichwiarskiej: 21 firm pożyczkowych zniknęło z rynku,
https://crediteo.pl/news/skutki-nowej-ustawy-antylichwiarskiej.
4. Komisja Nadzoru Finansowego, Rejestr instytucji pożyczkowych, https://www.knf.gov.pl/podmioty/
Rejestry_i_Ewidencje/rejestr_instytucji_pozyczkowych.