POSTAWY WOBEC MIGRACJI WYRAŻANE PRZEZ POLAKÓW MIESZKAJĄCYCH NA POGRANICZU WSCHODNIM I ZACHODNIM POLSKI – ROLA CZYNNIKÓW PSYCHOLOGICZNYCH I KONTEKSTOWYCH

Teorie migracji wskazują na wiele czynników, które mogą warunkować podejście do migracji. Klasyczne ekonomiczne teorie przyjmują, że człowiek kieruje się względami ekonomicznymi  i  dokonuje kalkulacji zysków oraz  strat związanych z ewentualnymi przemieszczaniem się, teorie neoklasycystyczne zwracają uwagę, że emigracja ma miejsce wtedy, gdy na określonych obszarach jest więcej osób poszukujących pracy niż miejsc, gdzie mogą ją podjąć, co w efekcie prowadzi do zróżnicowania w zarobkach. Natomiast teorie socjologiczne podkreślają, że podjęcie decyzji o migracji dokonuje się w oparciu o doświadczenia byłych imigrantów, którzy są najlepszym źródłem informacji o korzyściach i problemach, które mogą ich spotkać. Istotnym elementem decydującym o podjęciu decyzji o emigracji jest przezwyciężenia przezwyciężenie przywiązania do miejsca zamieszkania. Psychologowie zwracają uwagę, że może to być uzależnione od zmiennych indywidualnych, do których można zaliczyć samoocena, czy optymizm. Drugą grupę zmiennych stanowią zmienne kontekstualne związane ze środowiskiem: wzorce podejmowania pracy za granicą. W naszych badaniach zadaliśmy sobie pytanie, czy specyfika miejsca zamieszkania (pogranicza) różnicuje postawy wobec migracji. Czy mieszkańcy pogranicza różnią się pod względem poczucie własnej skuteczności i optymizmu oraz satysfakcji z życia i jaki jest wpływ tych zmiennych na stosunek do migracji. W badaniach przeprowadzonych wśród młodych mieszkańców Lublina i Szczecina wykorzystano metody kwestionariuszowe: ankietę własnego autorstwa, Skalę Satysfakcji z Życia, Skalę Uogólnionej Własnej oraz Test Orientacji Życiowej. Uzyskane wyniki wskazują na różnice pomiędzy badanymi w poziomie: przywiązania do miejsca, zainteresowania innym krajem, poczucia własnej skuteczności i satysfakcji z życia. Uzyskane wyniki wskazują na pewne związki czynników psychologicznych z postawą wobec migracji.

Pełny tekst (pdf)

1. Bańka A., Otwartość  na karierę międzynarodową. Podstawy teoretyczne oraz struktura czynnikowa Skali Otwartości na Karierę Międzynarodową, PRINT-B, Instytut Rozwoju Kariery, Poznań, Warszawa 2005.
2. Bańka A., Poczucie samoskuteczności. Konstrukcja i struktura czynnikowa Skali Poczucia Samoskuteczności w Karierze Międzynarodowej, PRINT-B , Poznań, Warszawa 2005.
3. Bauer T., Zimmermann K.F., Causes of International Migration: A Survey, Crossing Borders: Regional and Urban Perspectives on International Migration, 1998.
4. Boneva B. S., Frieze I. H., Ferligoj A., Jarošová E., Pauknerová D., Orgocka A., East-West European migration and the role of motivation in emigration desires, “MigracijskeTeme” 1997, 13(4).
5. Boneva B.S., Frieze I. H., Ferligoj A., Jarošová E., Pauknerová D., Orgocka A., Achievement, power, and affiliation motives as clues to (e)migration desires: A four-countries comparison, “European Psychologist” 1998, 3(4).
6. Boneva S.B., Frieze I.H., Toward  a concept of migrant personality, “Journal of Social Issues” 2001, 57.
7. Górny A., Kaczmarczyk P., Uwarunkowania i mechanizmy migracji zarobkowych w świetle wybranych koncepcji teoretycznych, Instytut Studiów Społecznych UE, Prace Migracyjne nr 49, Warszawa 2003.
8. Inkeles A., Smith D., W stronę definicji człowieka nowoczesnego [w:] Tradycja i nowoczesność, red. J. Kurczewska, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1984.
9. Janicki W., Przegląd teorii migracji ludności, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2007.
10. Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wydawnictwo Muza, Warszawa 1999.
11. Kubitsky J., Psychologia migracji, Difin, Warszawa 2012.
12. Lee E., A Theory of Migration, Demography” 1966, 3 (1).
13. Łaguna M., Rola przekonań o sobie w planowaniu podjęcia pracy za granicą, „Psychologia Społeczna” 2009, 4 (12).
14. Machaj I., Pogranicze wschodnie a zachodnie – mechanizmy zmiany społecznej [w:] Z. Kurcz, Polskie Pogranicza w procesie przemian, t. 1, Wydawnictwo WWSZiP, Wałbrzych 2008.
15. Massey D.S., Arango J., Hugo G., Kouaouci, A. Pellegrino A., Taylor J.E., Theories of international migration: review and appraisal, “Population and Development Review” 1993, 19.
16. Sadowski A., Socjologia pogranicza w warunkach społeczeństwa pluralistycznego [w:] M. Zielińska, B. Trzop, Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Pogranicza i centra współczesnej Europy, Lubuskie Towarzystwo Naukowe: Zielona Góra 2014.
17. Sadowski A., Wschodnie województwa Rzeczypospolitej – uwarunkowania konstruowania kapitału pogranicza, „Konteksty Społeczne” 2013, 1.
18. Scott W.A., Scott, R., Adaptation of immigrants: Individual differences and determinants, Pergamon, Oxford, U.K 1989.
19. Sjaastad L.A., The Costs and Returns of Human Migration, “Journal of Political Economy” 1962, 2 (70).
20. Suarez-Orozco C., Suarez-Orozco M., Transformations: Immigration, family life, and achievement motivation among Latin adolescents, Stanford University Press, Stanford 1995.
21. Woods R., Theoretical Population Geography, Longman, London 1982.
22. Zikic J., Saks A.M., Job search and social cognitive theory: The role of career-relevant activities, “Journal of Vocational Behavior” 2009, 74.