Analiza i ocena zróżnicowania regionalnego zmiennych infrastruktury i środowiska powiatów Polski wschodniej

Ocena zróżnicowania infrastruktury i środowiska powiatów dokonana została za pomocą wskaźnika syntetycznego. Celem artykułu jest indykacja potencjału miary syntetycznej w procesie oceny przestrzennych dysproporcji infrastruktury i środowiska 101 powiatów Polski Wschodniej na podstawie wybranych zmiennych pozyskanych z Bazy Danych Lokalnych GUS dla 2010, 2013, 2016 r. Zróżnicowany rozwój poszczególnych regionów stanowi naturalny problem państw. Jest on zjawiskiem złożonym, trudnym do jednoznacznej oceny. Wynika to ze ograniczonego dostępu do szczegółowych danych. Bardzo istotne dla rozwoju jest wyznaczenie czynników mogących stanowić endogeniczny potencjał rozwojowy, a także czynników egzogenicznych wspierających ten rozwój. Zróżnicowanie w potencjale rozwojowym powiatów wynika z środowiska naturalnego oraz ładu infrastrukturalnego. Decydują one o możliwościach rozwoju inicjatyw gospodarczych oraz przestrzennym rozmieszczeniu, przyciąganiu kapitału, o warunkach życia mieszkańców i procesie rozwoju. Poziom infrastruktury oraz środowisko naturalne mogą kreować atrakcyjność bądź nieatrakcyjność regionu. Stanowią o szansach lub barierach rozwoju, szczególnie wsparte potencjałem finansowym stanowiącym o możliwościach inwestycyjnych jednostki. Miarę syntetyczną zbudowano w oparciu o metodę bezwzorcową wskazuje jako najlepszy powiat miasto Lublin, najsłabsze miasto Chełm i Krosno; w przypadku miary opartej na odległości w rzeczywistej przestrzeni z metryką euklidesową najlepsze to kielecki, miasto Lublin, najsłabszy zambrowski. Infrastruktura i środowisko mogą stanowić o przewadze konkurencyjnej jednostki, o zróżnicowaniu regionu, tworzeniu szans lub barier rozwoju.

Pełny tekst (pdf)

1. Borys T., Nowe kierunki ekonomii środowiska i zasobów naturalnych w aspekcie nowej pespektywy finansowej unii europejskiej, Ekonomia i Środowisko, 1/44 / 2013.
2. Capello R., Fratesi U., Resmini L., Globalization and Regional Growth in Europe: Past Trends and Future Scenarios, Springer, Berlin 2011, s. 144–145 [za:] Z. Przygodzki, Kapitał terytorialny w rozwoju regionów, Acta Universitatis Lodziensis Folia Oeconomica, 2 (319) / 2016.
3. Dolata M., Infrastruktura gospodarcza jako czynnik kształtujący rozwój regionu, Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 15 / 2013, z. 3.
4. Dziekański P., Diversification synthetic indicator for evaluating the financial capacity of local government. The case of polish voivodeships, Acta Universitatis Agriculturae Et Silviculturae Mendelianae Brunensis; Volume 65 Number 2 /2017.
5. Dziekański P., Spatial Differentiation of the Financial Condition of the Świętokrzyskie Voivodship Counties, Barometr Regionalny, Tom 14 nr 3/2016.
6. Dziekański P., Wykorzystanie wskaźnika syntetycznego do oceny poziomu rozwoju samorządu na przykładzie gmin wiejskich województwa świętokrzyskiego, s. 261-279 [w:] S. Owsiak (red.), Determinanty rozwoju Polski. Finanse publiczne, PTE, Warszawa 2015.
7. Heffner K., Czynniki osadnicze wpływające na potencjał rozwojowy obszarów wiejskich [w:] M. Kłodziński (red.), Wiejskie obszary kumulacji barier rozwojowych, IRWiR PAN, Warszawa 2002.
8. Jewtuchowicz A., Terytorium i współczesne dylematy jego rozwoju, Wyd. UŁ, Łódź 2013.
9. Kachniarz M., Bogactwo gmin – efekt gospodarności czy renty geograficznej? Ekonomia Economics, 5(17) / 2011.
10. Kosiedowski W., Teoretyczne problemy rozwoju regionalnego [w:] Zarządzanie rozwojem regionalnym i lokalnym. Problemy teorii i praktyki, TNOiK, Toruń 2001.
11. Malina A., Wielowymiarowa analiza przestrzennego zróżnicowania struktury gospodarki Polski według województw, Wyd. AE w Krakowie, Kraków 2004, s. 96-97.
12. Markowski T., Funkcjonowanie gospodarki przestrzennej – założenia budowy modelu zintegrowanego planowania i zarządzania rozwojem, [w:] System planowania przestrzennego i jego rola w strategicznym zarządzaniu rozwojem kraju, Studia KPZK PAN, t. CXXXIV, Warszawa 2011.
13. Markowski T., Kapitał terytorialny jako cel zintegrowanego planowania rozwoju, Mazowsze Studia Regionalne, nr 18/2016.
14. Mioduchowska-Jaroszewicz E., Metody i kierunki oceny kondycji finansowej jednostek samorządów terytorialnych, ZN US, nr 786/2013, Finansowe, Ubezpieczenia, nr 64/2.
15. Misiak T., Convergence or Divergence of Basic Macroeconomic Variables in the Districts of Podkarpackie Province, Humanities and Social Sciences 19(21 (4)) /2014
16. Ossowska L., Poczta W., Poziom uwarunkowań pozaprzyrodniczych renty położenia obszarów wiejskich w Polsce, Journal of Agribusiness and Rural Development, 4(30) / 2013.
17. Prus P., Marszewska A., Perspektywy zrównoważonego rozwoju gminy Bytoń w opinii mieszkańców, Roczniki Naukowe SERiA, Tom XI, Zeszyt 4/2009.
18. Prus P., Wawrzyniak B.M., Zarządzanie projektami i funkcje gmin w zakresie programów rozwoju obszarów wiejskich, Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarzadzania Wiedzą/Studies & Proceedings Polish Association for Knowledge Management, nr 44/2011.
19. Przygodzki Z., Kapitał terytorialny w rozwoju regionów, Acta Universitatis Lodziensis Folia Oeconomica, 2 (319) / 2016.
20. Satoła Ł., Luty L., Poziom wyposażenia w infrastrukturę komunalną a sytuacja finansowa gmin, Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, Tom XVII/2, 2016.
21. Trojak M., Tokarski T. (red.), Statystyczna analiza przestrzennego zróżnicowania rozwoju ekonomicznego i społecznego Polski, Wyd. UJ, Kraków 2013.
22. Wojtyra B., Wpływ renty położenia na lokalizację stref aktywności gospodarczej na obszarach wiejskich województwa wielkopolskiego, Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 32 / 2015.
23. Wysocki F., Metody statystycznej analizy wielowymiarowej w rozpoznawaniu typów struktury przestrzennej rolnictwa, Roczniki AR w Poznaniu, seria: Rozprawy Naukowe, z. 266, Poznań 1996.
24. Zeliaś A. (red.), Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym, Wyd. AE, Kraków 2000.