Czynniki pozapłacowe motywujące do pracy osoby niepełnosprawne w świetle badań kwestionariuszowych

Aktywność zawodową osób niepełnosprawnych w Polsce determinuje wiele czynników. W przypadku tej grupy uczestników rynku pracy wydaje się, że w odróżnieniu od osób pełnosprawnych, większe znaczenie mogą mieć czynniki pozapłacowe. Identyfikację czynników wpływających na poziom aktywności osób niepełnosprawnych na rynku pracy w Polsce można przeprowadzić na trzech płaszczyznach. Pierwsza dotyczy jednostki, a zatem osoby niepełnosprawnej, która podejmuje decyzję o byciu aktywną bądź bierną zawodowo; druga – instytucji wspierających i koordynujących działania skierowane do osób z niepełnosprawnością; a trzecia relacji rząd – pracodawca, który jest skłonny zatrudnić osobę z niepełnosprawnością.

Celem artykułu jest wskazanie czynników motywujących osoby z niepełnosprawnością do pracy w Polsce, a także wskazanie zależności pomiędzy tymi czynnikami a cechami społeczno-demograficznymi osób niepełnosprawnych (tj. płeć, wiek, miejsce zamieszkania (miasto/wieś), wykształcenie, liczba mieszkańców w miejscu zamieszkania, czas orzeczenia o niepełnosprawności i stopień niepełnosprawności). Zaprezentowana w artykule analiza została oparta o wyniki badań kwestionariuszowych przeprowadzonych na losowej próbie 223 członków portali społecznościowych osób z niepełnosprawnością.

Przeprowadzone badania pokazują, że czynnikami najbardziej motywującymi osoby niepełnosprawne do podjęcia pracy są głównie czynniki pozapłacowe tj.: dostosowanie stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej, pewność zatrudnienia, dobra atmosfera, elastyczny czas pracy, niski poziom stresu i jasne zadania do wykonania. Badanie kwestionariuszowe pokazało również, że istnieje statystycznie istotna zależność między czynnikami motywującymi osoby niepełnosprawne do podjęcia zatrudnienia a cechami społeczno-demograficznymi niepełnosprawnych. W artykule przeprowadzono analizy korelacji między cechami społeczno-demograficznymi badanych respondentów a trzema czynnikami najbardziej motywującymi osoby niepełnosprawne do podjęcia pracy  tj. dostosowaniem stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej, pewnością zatrudnienia oraz dobrą atmosferą w pracy.

Pełny tekst (pdf)

1. Bedyńska S., Brzezicka A., Praktyczny poradnik analizy danych w naukach społecznych, Wyd. SWPS Academica, Warszawa 2007.
2. Bohdziewicz-Lulewicz M., Sutuła J., Ekonomia społeczna jako instrument rozwoju regionu oraz społeczności lokalnych, „Ekonomia Społeczna” 2012, nr 2.
3. Brodwin M., Orange L., Attitudes toward disability [w:] Rehabilitation services: An introduction for the human services professional, MO: Aspen Professional Services, red. J.D. Andrew, C.W. Faubion,  Osage Beach 2008.
4. Byra S., Parchomiuk M., Satysfakcja z pracy u osób niepełnosprawnych o różnym poziomie identyfikacji z zawodem, „Polityka Społeczna” 2011, nr 4.
5. Frąckiewicz L., Demograficzno-społeczne problemy osób niepełnosprawnych, „Polityka Społeczna” 2003, nr 4 (325).
6. Howell D.C., Statistical methods for psychology, Thomson Learning: Pacific Grove, Duxburry 2006.
7. Jaworski J., Praca dla osób niepełnosprawnych w zwalczaniu ich wykluczenia społecznego: ocena polskiego systemu wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych, IPiSS,  Warszawa 2009.
8. Kobus-Ostrowska D., Economic activity of disabled people and their development opportunities [w:] Social aspects of market economy, red. P. Ucielak-Jeż, Wydawnictwo im S. Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Częstochowa 2011.
9. Kołaczek B., Metody aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych w Polsce i w wybranych krajach Unii Europejskiej, „Polityka Społeczna” 2000, nr 7(316), 2000.
10. Kołaczek B., Polityka społeczna wobec osób niepełnosprawnych, IPiSS, Warszawa 2010.
11. Nowojczyk M., Przewodnik po statystyce dla socjologów, SPSS Polska, Kraków 2010.
12. Ratajczyk W., Osoby niepełnosprawne a wykluczenie społeczne – bariery dostępu do pracy [w:] Wykluczenie społeczne, red. L. Frąckiewicz, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego,  Katowice 2005.
13. Szymczak W., Podstawy statystyki dla psychologów, Difin, Warszawa 2010.
14. www.niepelnosprawni.gov.pl