PRZYWÓDZTWO SYTUACYJNE A ZACHOWANIA OBYWATELSKIE W ORGANIZACJI

Celem artykułu jest przedstawienie korelacji pomiędzy przywództwem sytuacyjnym a zachowaniami obywatelskimi w organizacji. Artykuł ma charakter przeglądowy. Pierwszy rozdział stanowi wprowadzenie do niniejszego opracowania.  Drugi rozdział wprowadza czytelnika w istotę przywództwa w świetle literatury przedmiotu. Trzeci rozdział wyjaśnia zagadnienie i wagę zachowań obywatelskich w organizacji. Rozdział czwarty ukazuje korzystne powiązania pomiędzy przywództwem sytuacyjnym a zachowaniami obywatelskimi. W artykule zastosowano analizę literatury przedmiotu oraz inspiracje własne autorów oparte na bazie doświadczeń praktycznych zdobytych w organizacjach różnego typu. Autorzy wnioskują: primo – przywództwo sytuacyjne może mieć pozytywny wpływ na kształtowanie zachowań obywatelskich w organizacji, secundo – przejawianie zachowań obywatelskich przez kadrę menedżerską z uwzględnieniem poziomu rozwoju podwładnych stanowi (dla tych drugich) pozytywny wzorzec zachowań do naśladowania. Artykuł nie wyczerpuje zagadnienia współzależności przywództwa sytuacyjnego z zachowaniami obywatelskimi. Autorzy rekomendują podjęcie badań w organizacjach różnego typu, w których menedżerowie: 1. dopasowują style przywódcze do poziomu rozwoju pracownika, 2. poświęcają swój czas (ponad normatywny czas pracy) na pomoc podwładnym (doradztwo i wsparcie), a także w organizacjach, w których powyżej wskazane aktywności nie są podejmowane przez menedżerów. Ostatnim etapem powinno być ukazanie wpływu wyżej wskazanych podejść menedżerów na zachowania obywatelskie w różnorakich organizacjach. Powyższa implikacja może stanowić zachętę do dalszych badań i analiz.

Pełny tekst (pdf)

1. Blanchard K., Przywództwo wyższego stopnia, PWN, Warszawa 2012.
2. Chwalibóg E., Rola menedżera w kształtowaniu zachowań obywatelskich w organizacji, [w:] Osobowościowe i kompetencyjne uwarunkowania sukcesu, red. A. Barabasz, E. Głuszek, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 273/2012.
3. Chwalibóg E., Wyzwalanie zachowań obywatelskich pracowników jako krok w dążeniu do doskonałości organizacji, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 3red. G. Bełz, J. Kacała, Wrocław 322/2013.
4. DuBrin A.J., Przywództwo, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2000.
5. Goranczewski G., Szeliga-Kowalczyk A., Lokalny indeks jakości współpracy jako miernik jakości życia oraz wyznacznik współdziałania w środowisku lokalnym [w:] Federacja podmiotów III sektora działalności społeczno-gospodarczej. Cele, zadania, obszary współpracy, red. B. Goranczewski, A. Szeliga-Kowalczyk, wyd. Suples, Krapkowice 2015.
6. Goranczewski B., Żukowski P., Professional Qualifications of a Contemporary Manager for Organization Management [w:] Selected Problems of Organizations Management, red. A. Barcik, H. Howaniec, W. Waszkielewicz, wyd. ATH, Bielsko-Biała 2013.
7. Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa 1999.
8. Kostera M., Antropologia organizacji. Metodologia badań terenowych, PWN,  Warszawa 2013.
9. Miroński J., Czaplińska I., Organizacyjne zachowania obywatelskie – istota, znaczenie i uwarunkowania [w:] Behawioralne determinanty rozwoju przedsiębiorczości w Polsce. Behawioralny wymiar przedsiębiorczości , red. P. Kulawczuk, A. Poszewiecki, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010.
10. Organ D.W., Podsakoff P.M., MacKenzie S.B., Organizational Citizenship Behavior: Its Nature, Antecedents, and Consequences, Sage Publicationa, Thousand Oaks 2006.
11. Pink D.H., Drive. Kompletnie nowe spojrzenie na motywację, Wydawnictwo Studio EMKA, Warszawa 2011.
12. Podsakoff P.M., MacKenzie S.B., Paine J.B., Bachrach D.G., Organizational citizenship behaviors: a critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research, „Journal of Management”, Vol. 26, 3/2000.
13. Podsakoff N.P., Podsakoff Ph.M., Mackenzie S.B., Maynes T.D., Spoelma T.M., Consequences of unit-level organizational citizenship behaviors: A reviev and recommendations for future research, “Journal of Organizational Behavior”, No. 35/2013.
14. Szeliga-Kowalczyk A., Kierowanie vs dowodzenie a przywództwo w policji, Kwartalnik Kadry Kierowniczej Policji „Policja”, Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie, Vol. 16,  2/2015.
15. Żukowski P.,  Podstawy organizacji pracy i kierowania. Kompleksowe ujęcie, Akademia Rolnicza w Szczecinie, Szczecin 1998.
16. Żukowski P., Muszyński A., Łazowska H., Techniki zarządzania i style kierowania, BWSH, Koszalin 1998.