NARZĘDZIA RACHUNKOWOŚCI ZARZĄDCZEJ A POKONYWANIE TRUDNOŚCI W PROCESIE ROZWOJU MAŁEJ FIRMY

Małe i średnie przedsiębiorstwa odgrywają znaczącą rolę w rozwoju gospodarczym. Ta grupa przedsiębiorstw odróżnia się od innych podmiotów specyficznymi cechami, m.in. sposobem zarządzania. Wiedza właścicieli – przedsiębiorców z zakresu kierowania przedsiębiorstwem w przypadku zwłaszcza małych przedsiębiorstw, jest często niewystarczająca, a decyzje są niejednokrotnie podejmowane intuicyjnie. Ważnym problemem są przeszkody tkwiące w działaniach właścicieli firm, związane z ich postawą. Przyjmowane przez nich rozwiązania dla zapewnienia doraźnego sukcesu lub w dłuższej perspektywie stabilności firmy – podejmowane są spontanicznie – na zasadzie wykorzystania pojawiających się szans. Należy jednak pamiętać, że rodzaj, wielkość i zakres trudności w funkcjonowaniu małych i średnich przedsiębiorstw – są uzależnione od wielu czynników, w tym również od wieku przedsiębiorstwa. Charakterystyczny dla funkcjonowania tych firm, jest proces wzrostu, przechodzenia w kolejne fazy rozwojowe, poprzedzone kryzysami. W poszczególnych etapach życia małego przedsiębiorstwa pojawiają się nowe wyzwania, które wymagają trafnych decyzji, podjęcia ryzyka i pokonywania trudności. Stąd ważne wydaje się właściwe dobranie instrumentów, które będą pomagały w ich pokonaniu. W artykule, na tle popularnych modeli wzrostu przedsiębiorstwa, analizie poddano bariery występujące w przełomowych momentach funkcjonowania małej i średniej firmy i podjęto próbę ich usystematyzowania. Na tak zarysowanym tle przedstawiono wybrane narzędzia rachunkowości zarządczej, które mogą wspierać przedsiębiorców w niwelowaniu negatywnych skutków kryzysów, występujących pomiędzy kolejnymi fazami wzrostu przedsiębiorstwa.

Pełny tekst (pdf)

1. Bednarczyk M., Otoczenie i przedsiębiorczość w zarządzaniu strategicznym organizacją gospodarczą. Zeszyty Naukowe. Monografie nr 128, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 1996.
2. Bober P., Chęciński S., Kryzys gospodarczy a rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 690; Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 51/2012.
3. Borowiecki R., Siuta-Tokarska B., Problemy funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, Difin, Warszawa 2008.
4. Dobija D., Kucharczyk M. (red.), Rachunkowość zarządcza. Analiza i interpretacja, Oficyna Wolters Kluwer business, Warszawa 2014.
5. Churchil N.C., Levis V.L., The five stages of small business growth, Harvard Business Review, May-June 1983.
6. Gorzelany-Dziadkowiec M., Kozień E., Wpływ kryzysu na rozwój małego przedsiębiorstwa, w: Zeszyty Naukowe UEK, 2013/ 908.
7. Greiner L.E., Evolution and Revolution as Organizations Grow, „Harvard Business Review”, July–August 1972.
8. Kaszuba-Perz A., Warunki przezwyciężania barier rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce południowo-wschodniej, rozprawa doktorska – UEK, Kraków 2001, materiał niepublikowany.
9. Kaszuba-Perz A., Wzrost małych i średnich przedsiębiorstw w kontekście stosowanych narzędzi rachunkowości zarządczej i controllingu, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, z. 20, red. nauk. M.G. Woźniak, Wydawnictwo UR, Rzeszów 2011.
10. Kaszuba-Perz A., Wybrane uwarunkowania kształtujące skłonność przedsiębiorstw do stosowania narzędzi rachunkowości zarządczej w kolejnych etapach ich rozwoju, Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, „Modern Management Review” 2/2014.
11. Kochamńska M., Bariery rozwoju przedsiębiorczości małych i średnich firm, Zeszyty Naukowe 1, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanitas, Sosnowiec 2007.
12. Lisowska R., Analiza warunków ograniczających rozwój małych i średnich przedsiębiorstw funkcjonujących w regionach zmarginalizowanych [w:] Wyzwania i perspektywy zarządzania w małych i średnich przedsiębiorstwach, red. M. Matejun, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
13. Lisowska R., Ropęga J., Przyczyny upadku małych firm na terenach zmarginalizowanych [w:] Problemy ekonomii, polityki ekonomicznej i finansów publicznych, red. J. Sokołowski, Wydawnictwo UE we Wrocławiu, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, t. 1, nr 39/2009.
14. Matejun M., Bariery rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw (na podstawie badań
    w aglomeracji łódzkiej) [w:] Przedsiębiorczość szansą na sukces rządu, gospodarki, przedsiębiorstw, społeczeństwa, red. K. Piech, M. Kulikowski, Instytut Wiedzy SGH, Warszawa 2003.
15. Wawrzyniak B., Odnowienie przedsiębiorstwa. Na spotkanie XXI wieku, Poltext, Warszawa 1999 .
16. Vesper K.H., Entrepreneurship and National Policy, Carnegie-Mellon University, The Graduate School of Industrial Administration, Pittsburgh 1983.