NIEPEWNOŚĆ, POSTMODERNIZM I WZROST GOSPODARCZY

Istnienie wzajemnego wpływu gospodarki i kultury nie budzi dziś wątpliwości. Panuje też szeroka zgoda odnośnie do zakończenia ery industrialnej w gospodarce i modernizmu w kulturze. Natomiast kwestie definicji i kluczowych cech wyróżniających obecnej kondycji ludzkości są przedmiotem nieustających sporów. Jednym z dominujących określeń współczesnej kultury jest postmodernizm. Pozostawiając na boku dyskusje dotyczące prawidłowości przyjętej nazwy, przedmiotem niniejszego artykułu są relacje wyróżniających cech współczesnej kultury i wzrostu gospodarczego. Celem artykułu jest poszerzenie naszej wiedzy o styku gospodarki i kultury poprzez zbadanie zależności kontynuacji wzrostu gospodarczego na obecnym etapie rozwoju kapitalizmu od wykształcenia w kulturze cech postmodernizmu. Główna teza pracy mówi, że zasadnicze cechy kulturowe, współdecydujące o nastaniu epoki postmodernizmu, są obecnie warunkiem koniecznym dalszego wzrostu popytu, a tym samym wzrostu gospodarczego.

W artykule pokazano, w jaki sposób ponowoczesna kultura pełni swoją kluczową funkcję, polegającą na pobudzaniu popytu i zapewnianiu, by nigdy nie został w pełni zaspokojony. Popyt, wbrew temu, co zakłada się w ekonomii głównego nurtu, nie może wraz ze wzrostem dochodów samoistnie rosnąć w nieskończoność. Wraz ze wzrostem dochodu, dalszy wzrost konsumpcji jest coraz bardziej utrudniony. Wzrost popytu staje się coraz bardziej zależny od zmiany samego podejścia do konsumpcji i jej rozumienia – od wykształcenia się cech postmodernizmu. Dopełnieniem analizy jest powiązanie z rozwojem postmodernizmu koncepcji tzw. zwrotu kulturowego w gospodarce.

Pełny tekst (pdf)

1. Alloway T., Mackenzie M., Boom-era credit deals poised for comeback, “Financial Times” z 3 grudnia 2013 r., http://www.ft.com/intl/cms/s/0/1d2d33d8-5ba5-11e3-848e-00144feabdc0.html#axzz41TqBSHtR (dostęp: 19.01.2014 r.).
2. Bandelj N., Wherry F.F., The Cultural Wealth of Nations, Stanford University Press, Stanford 2011.
3. Barton D., Capitalism for the long term, “Harvard Business Review” 89/3 (2011).
4. Bauman Z., Life in Fragments. Essays in Postmodern Morality, Basil Blackwell, Cambridge 1995.
5. Bauman Z., Liquid Modernity, Polity Press, Cambridge 2000.
6. Bauman Z., Excess: An Obituary, “parallax” 7 /1 (2001).
7. Bauman Z., Kultura w płynnej nowoczesności, Agora, Warszawa 2011.
8. Bowles S., Endogenous Preferences: The Cultural Consequences of Markets and Other Economic Institutions, “Journal of Economic Literature” 36/1 (1998).
9. Carruthers B., Babb S., Economy/Society: Markets, Meanings, and Social Structure. 2^nd ed. Sage, London 2012.
10. Coffee J.C., The folklore of investor capitalism, “Michigan Law Review” 95/6 (1997).
11. Dobbs R., Manyika J., Woetzel J., No Ordinary Distuption: The Four Forces Breaking All the Trends, PublicAffairs, 2015.
12. Gay Du P. (red.), Production of culture/Cultures of production, Sage Publications 1997.
13. Fox J., What We’ve Learned from the Financial Crisis, “Harvard Business Review” 91/11 (2013).
14. Halal W., The New Capitalism, John Wiley & Sons, New York 1986.
15. Harvey D., The Condition of Postmodernity, Basil Blackwell, Cambridge 1989.
16. Heifetz R., Grashow A., Linsky M., Leadership in a (Permanent) Crisis, “Harvard Business Review” 87/7-8 (2009).
17. Jameson F., Postmodernism: Or the Cultural Logic of Late Capitalism, Verso Books, London i New York 1991.
18. Jameson F., A Singular Modernity: Essay on the Ontology of the Present, Verso Books, London i New York 2002.
19. Kleer J., Kryzys w ekonomii: jaki jest jego charakter [w:] Rewolucja informacyjna a kryzys intelektualny, red. J. Auleytner, J. Kleer, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”, Warszawa 2015.
20. Lash S., Urry J., Economies of Signs and Space, Sage Publications, London 1994.
21. Madej Z., Postindustrialne kryzysy w ekonomii [w:] Rewolucja informacyjna a kryzys intelektualny, red. J. Auleytner, J. Kleer, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”, Warszawa 2015.
22. McCracken G., Culture and Consumption: New Approaches to the Symbolic Character of Consumer Goods and Activities, Indiana University Press, Bloomington 1990.
23. Miles S., Consumerism – as a Way of Life, Sage Publications, London 1998.
24. Munro R., The waiting of mass: endless displacement and the death of community [w:] The Consumption of Mass, red. N. Lee, R. Munro, Blackwell Publishers, Oxford i Melden 2001.
25. Ray L., Sayer A., Culture and Economy: After the Cultural Turn, Sage, London 1999.
26. Sharp A.M., Register C.A., Grimes P.W., Economics of Social Issues, Irwin/McGraw-Hill (13^th Ed.) 1998.
27. Slater D., Tonkiss F., Market Society, Polity Press, Cambridge 2001.
28. Strange S., Casino Capitalism, Basil Blackwell, Nowy Jork 1986.
29. Syrett M., Devine M., Managing Uncertainty: Strategies for surviving and thriving in turbulent times, John Wiley & Sons, Hoboken 2012.
30. Thompson C., Synthetic CDO volumes double amid hunt for yield, “Financial Times” z 25 stycznia 2015 r., http://www.ft.com/intl/cms/s/0/cb8d80d8-a323-11e4-9c06-00144feab7de.html#axzz41TqBSHtR (dostęp: 20.02.2016 r.).
31. Useem M., Investor Capitalism: How Money Managers Are Changing the Face of Corporate America, BasicBooks, New York 1996.
32. Witt U., Learning to consume – A theory of wants and the growth of demand, “Journal of Evolutionary Economics” 2001/11.