Czynniki kształtujące regionalne zróżnicowanie stóp bezrobocia rejestrowanego w latach 2002–2010

Głównym celem artykułu jest opisowa oraz statystyczna analiza podstawowych czynników kształtujących zróżnicowanie stóp bezrobocia na poziomie województw Polski w latach 2002-2010. W pracy znajdują się zarówno opisowe analizy przeciętnych stóp bezrobocia w latach 2002-2010, jak i grupy kwartylowe owej zmiennej makroekonomicznej w kolejnych latach rozważanego przedziału czasu.  Ponadto w artykule przedstawiony jest prosty model teoretyczny, w którym przyrosty stóp bezrobocia rejestrowanego w kolejnych latach i województwach uzależnione są od przeszłych wartości owych stóp, jak i stóp wzrostu realnego PKB w województwach. Przyjęcie założenia, iż przyrosty stóp bezrobocia są zależne od stopy wzrostu gospodarczego wynika przede wszystkim z następujących faktów. Po pierwsze,  popyt na pracę jest popytem pochodnym względem zapotrzebowania  zgłaszanego przez konsumentów na rynku towarowym. Po drugie, wynika z typowo keynesowskiego podejścia do sytuacji na rynku pracy, gdzie Keynes przyczyny podstawowej niesprawności rynku pracy jaką jest występowanie bezrobocia przymusowego upatrywał w niedostatecznym popycie na dobra i usługi czyli na rynku towarowym. Uzależnienia zaś zmian bieżących stóp bezrobocia od poziomu tych stóp z poprzedniego okresu wynika z inercyjnego charakteru zjawiska bezrobocia w Polsce. Parametry tak skonstruowanego modelu teoretycznego zostały dla porównania oszacowane zarówno metodą najmniejszych kwadratów (MNK), jak i uogólnioną metodą momentów (UMM) z wykorzystaniem procedury fixed effect oraz w przypadku przeszłych stóp bezrobocia zerojedynkowych zmiennych przełącznikowych. Wprowadzenie do estymowanych równań procedury fixed effect  pozwala uwzględnić przestrzenną heterogeniczność rozważanych w artykule zmiennych makroekonomicznych. Natomiast wprowadzenie zmiennych przełącznikowych wynika stąd, iż pełnią one rolę zmiennej korygującej oddziaływanie stóp bezrobocia z poprzedniego okresu na zmianę bieżącej stopy bezrobocia i zależy od tego czy przyrost tej stopy jest dodatni czy ujemny.

.

Pełny tekst (pdf)

1. Adamczyk A., Makroekonomiczne uwarunkowania bezrobocia transformacyjnego w Polsce, Czechach, Słowacji i na Węgrzech, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2005.
2. Adamczyk A., Tokarski T., Włodarczyk R.W., Bezrobocie transformacyjne w Europie Środkowej i Wschodniej, „Gospodarka Narodowa” nr 9/2006.
3. Ekonometria i statystyka w procesie modelowania, red. T. Walczak, „Biblioteka Wiadomości Statystycznych”, t. 64, GUS, Warszawa 2010.
4. Kwiatkowski E., Kucharski L., Tokarski T., Makroekonomiczne skutki nadzatrudnienia w rolnictwie polskim, [w:] Zarządzanie zasobami ludzkimi w warunkach nowej gospodarki, red. Z. Wiśniewski, A. Pocztowski, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004.
5. Kwiatkowski E., Tokarski T., Bezrobocie regionalne w Polsce w latach 1995–2005, „Ekonomista” 2007/4.
6. Kwiatkowski E., Tokarski T., Determinanty przestrzennego zróżnicowania wydajności pracy, „Wiadomości Statystyczne” 2009/10.
7. Misiak T., Tokarski T., Wzrost PKB a zmiany zatrudnienia i bezrobocia w krajach Unii Europejskiej, „Acta Universitatis Lodziensis Folia Oeconomica” 2011/248.
8. Pindyck R.S., Rubinfeld D.L., Econometric Models and Economic Forecast, McGraw-Hills, New York 1991.
9. Rogut A., Tokarski T., Regional Diversity of Wages in Poland in 90’s, „International Review of Economics and Business” XLVIII/4 (2001).
10. Rogut A., Tokarski T., Determinanty regionalnego zróżnicowania płac w Polsce, „Ekonomista” 2007/1.
11. Statystyczna analiza przestrzennego zróżnicowania rozwoju ekonomicznego i społecznego Polski, red. M. Trojak, T. Tokarski, WUJ, Kraków 2013 (w druku).
12. Szewczyk M.W., Tokarski T., Taksonomiczne wskaźniki rozwoju ekonomicznego województw i powiatów, referat prezentowany na konferencji Wzrost gospodarczy – rynek pracy – innowacyjność gospodarki organizowanej przez Katedrę Makroekonomii i Katedrę Mikroekonomii Uniwersytetu Łódzkiego w czerwcu 2012 r.
13. Tokarski T., O zróżnicowaniu rozwoju ekonomicznego polskich regionów i podregionów, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2005/LXXI
14. Tokarski T., Statystyczna analiza regionalnego zróżnicowania wydajności pracy, zatrudnienia i bezrobocia w Polsce, Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Warszawa 2005.
15. Tokarski T., Regionalne zróżnicowanie rynku pracy, „Wiadomości Statystyczne” 2005/11.
16. Tokarski T., PKB a rynek pracy w niektórych krajach Europy i Azji, „Wiadomości Statystyczne” 2006/4.
17. Tokarski T., Przestrzenne zróżnicowanie bezrobocia rejestrowanego w Polsce w latach 1999–2006, „Gospodarka Narodowa” 2008/7–8.
18. Tokarski T., Przestrzenne zróżnicowanie bezrobocia rejestrowanego w Polsce w latach 2002–2008, [w:] Ekonometria i statystyka w procesie modelowania, red. T. Walczak, „Biblioteka Wiadomości Statystycznych”, t. 64, GUS, Warszawa 2010.
19. Tokarski T., Regionalne zróżnicowanie bezrobocia, „Wiadomości Statystyczne” nr 5/2010.
20. Tokarski T. Zróżnicowanie podstawowych zmiennych makroekonomicznych w powiatach, [w:] Statystyczna analiza przestrzennego zróżnicowania rozwoju ekonomicznego i społecznego Polski, red. M. Trojak, T. Tokarski, WUJ, Kraków 2013 (w druku).
21. Zarządzanie zasobami ludzkimi w warunkach nowej gospodarki, red. Z. Wiśniewski, A. Pocztowski, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004.