WYBRANE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PRZEBIEG PROCESU SUKCESJI W FIRMACH RODZINNYCH

Firmy rodzinne ze względu na szereg specyficznych cech wyróżniających je spośród  innych przedsiębiorstw są często tematem analiz w literaturze z zakresu zarządzania. Wśród różnorodnych firm występujących w gospodarce firmy rodzinne definiuje się najczęściej w oparciu o dwa główne kryteria: własność i zarządzanie. Zgodnie z takim podejściem, firmy rodzinne są to podmioty w których kontrolę własnościową sprawuje rodzina, a także (według części definicji) członkowie rodziny zajmują kluczowe stanowiska menadżerskie. Niezależnie od przyjętej definicji firmy rodzinne stanowią bardzo istotny odsetek wszystkich przedsiębiorstw w gospodarce. Jednym z istotnych problemów związanych z ich funkcjonowaniem jest proces sukcesji: transferu władzy i własności pomiędzy założycielami a kolejnym pokoleniem. W literaturze  podkreśla się liczne trudności związane z efektywnym przeprowadzeniem tego procesu. Badania empiryczne wskazują, że znaczący odsetek przedsiębiorstw nie jest w stanie przetrwać procesu sukcesji. W artykule podjęto próbę analizy wybranych czynników wpływających na przebieg procesu sukcesji w firmach rodzinnych. W opracowaniu  zaprezentowano definicję przedsiębiorstwa rodzinnego oraz  scharakteryzowano najważniejsze fazy tworzące  proces sukcesji, opisano także specyfikę procesu sukcesji w firmach rodzinnych. Dokonano również charakterystyki procesu wzrostu  i rozwoju firmy rodzinnej próbując wskazać potencjalne możliwości i szanse jakie może przynieść zmiana własności i zarządzania. Podjęto również próbę wskazania głównych barier w skutecznej realizacji  procesów sukcesyjnych w firmach rodzinnych..

Pełny tekst (pdf)

1. Aronoff C.E., McClure S.L., Ward J.L., Family Business Succession, Wydawnictwo MiP, Kraków 2012.
2. Barth E., Gulbrandsen T., and Schone P., Family ownership and productivity: The role of owner-management, Journal of Corporate Finance, 2005, Vol. 11(1-2).
3. Cabera-Suarez K., Leadership transfer and the successor's development in the family firm, The Leadership Quarterly, 2005, Vol. 16.
4. Donelley R., The family business. Harvard Business Review, Vol. 42, No. 4, 1964.
5. Donckels R. , Fröhl E., Are family businesses really different? European Experiences from Stratos. Family Business Review, 1991, Vol. 42, No. 4.
6. Fleming Q., Tajniki przetrwania firmy rodzinnej, Wydawnictwo One Press Small Business, 2000.
7. Firmy rodzinne w polskiej gospodarce -szanse i wyzwania, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2009.
8. Jeżak J., Popczyk W., Winnicka-Popczyk A., Przedsiębiorstwo rodzinne funkcjonowanie i rozwój, Difin, Warszawa 2004.
9. Kowalewski O., Talavera O, Stetsyuk I., Influence of family involvement in management and ownership on firm performance: Evidence from Poland,  Family Business Review, 2010, Vol. 23.
10. La Porta R., Lopez-de-Silanes F., and Shleifer A., Corporate ownership around the world, 1999, Journal of Finance, Vol. 54, No. 2.
11. Lewandowska A., Greser J. i Jakubowski J., Sukcesja w firmie rodzinnej, w: Firma w rodzinie, czy rodzina w firmie. Metodologia wsparcia firm rodzinnych.,  Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2012.
12. Marjański A., Sukcesja jako wyróżnik przedsiębiorstwa rodzinnego, w:  Sułkowski Ł. (red.),  Firmy rodzinne – współczesne wyzwania przedsiębiorczości rodzinnej. Kierunki i strategie rozwoju., seria: Przedsiębiorczość i Zarządzanie, Tom XIII, zeszyt 7, Społeczna Akademia Nauk, Łódź 2012.
13. Olszewska B., Czynniki zmian przełomowych w przedsiębiorstwie, w: Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów , Zeszyt  Naukowy 100, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2010.
14. European Commission. (2009). Overview Of Family–Business–Relevant Issues: Research, Networks, Policy Measures And Existing Studies, http://ec.europa.eu/DocsRoom/documents/10388/attachments/1/translations/en/renditions/pdf. (dostęp lipiec 2016).
15. Safin   K.,   Przedsiębiorstwa   rodzinne   –   istota   i   zachowania   strategiczne, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Seria: Monografie i Opracowania,