ZASADY KOMPLETOWANIE WOJSK OD STAROŻYTNOŚCI DO XIX WIEKU– ZARYS

Wojskowość w całości, w tym sztuka wojenna, nie była jednakowa w różnych okresach historycznych. Wraz ze zmianą warunków społeczno-ekonomicznych i rozwojem technicznym rodziły się nowe zasady kompletowania i szkolenia wojsk, co prowadziło do powstania jakościowo nowych armii. Oznacza to, że wojsko kształtuje się wraz z rozwojem państwa i służy określonemu celowi. W starożytności wojsko służyło klasom panującym, niezależnie od tego czy było to pospolite ruszenie ludności, czy oddziały najemne, ponieważ było przez nie tworzone i kierowane. Wojskowość okresu średniowiecza kształtowała się w zależności od rozwoju własności i własnego doświadczenia poszczególnych krajów. W związku z rozwijającą się gospodarką typu feudalnego ewolucja wojska w zasadzie przebiegała od pospolitego ruszenia wolnych chłopów do tworzenia wojsk stałych i obowiązkowej służby lenników oraz od piechoty do jazdy rycerskiej jako podstawowego rodzaju wojska. Struktura polityczna Europy między XVI a XVIII wiekiem była szczególnie niestabilna - wojny przeciw Turkom oraz wojny domowe we Francji, Niderlandach i Anglii. Zmienił się też charakter samej wojny. Armia żołnierzy - obywateli, wsparta powszechnym entuzjazmem oraz zasadami promowania na wyższe szczeble zgodnie z zasługami, stała się we Francji elementem trwałym[1]. Czynniki te umocniły świadomość narodową, a także poczucie wspólnoty narodowej, zaangażowania, wspólnego interesu i jedności z państwem. Trzon sił zbrojnych stanowiła piechota uzbrojona w muszkiety z bagnetami, wyszkolona do walki w ściśle określonym szyku: szeregu, czworoboku lub kolumnie. Kawaleria pozostawała elitarną formacją wykorzystywaną do osłony, rekonesansu i ataków szarżą, artyleria stała się zaś istotną, w pełni mobilną częścią armii. Istotny rozwój sił zbrojnych zmierzał w kierunku przygotowania armii masowych, z pewnymi swoistymi cechami w poszczególnych państwach.

Pełny tekst (pdf)

1. Baszkiewicz J., Meller S., Rewolucja francuska 1789-1794. Społeczeństwo obywatelskie, Warszawa 1983.
2. Bielecki R., Wielka armia,Warszawa 1995.
3. Brun J., Narodziny armii narodowej, Warszawa 1956.
4. CollinsR.,Hiszpania w czasach Wizygotów, Warszawa 2007.
5. Dąbrowski J., Krytyczny rys wojny 1866roku w Niemczech i we Włoszech, Warszawa 1952.
6. Gierowski W., Królewsko-polska Komisja Wojskowa (1917-1918), Warszawa 1931.
7. GrabskiA., Nadolski A. i inni, Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864, t. I, Warszawa 1966.
8. http://sjp.pwn.pl/sjp/kondotier;2473044.html.
9. https://www.wattpad.com/story/2872919-analiza-strategiczna-dotycz%C4%85ca-wojsk-najemnych
10. Keegan J., Wodzowie bez tajemnic, Warszawa 2002.
11. KorzonT., Dzieje wojen i wojskowości w Polsce, t. I, Lwów 1923.
12. Kukiel M., Dzieje wojska polskiego w dobie napoleońskiej, Warszawa 1953.
13. Kukiel M., Zarys historii wojskowości w Polsce, London 1993.
14. Marszałek P.K., Najwyższe władze wojskowe w systemie ustrojowym II Rzeczypospolitej, Wrocław 2011.
15. MiśkiewiczB., Podstawowe etapy rozwoju polskich sił zbrojnych do połowy XV w., Studia i Materiały do Historii Wojskowości, t. XXV, Wrocław 1983.
16. MolendaJ., Piłsudczycy a narodowi demokraci 1908-1918, Warszawa 1980.
17. RatajczykL., Historia wojskowości, Warszawa 1980.
18. Sikorski J., Zarys historii wojskowości powszechnej do końca wieku XIX, Warszawa 1975.
19. Trąbski M., Zasady konskrypcji w armii Królestwa Polskiego na tle ówczesnych metod uzupełniania wojska, Przegląd Historyczno-Wojskowy 12 (63)/2 (235).
20. VogtJ., Upadek Rzymu, Warszawa 1993.