AUTOMATYZACJA ANALIZY SKUPIEŃ W PROGRAMIE STATISTICA

W artykule opisano aplikację, która pozwala zautomatyzować proces analizy skupień za
pomocą programu STATISTICA. Głównym celem artykułu było zarysowanie pewnej
uniwersalnej koncepcji systemu analizy danych, który umożliwiałby efektywne
wykonywanie licznych i złożonych analiz statystycznych. W pierwszej kolejności dokonano
przeglądu publikacji, w których wykorzystano taksonomiczne metody grupowania danych.
Opisano zakres faktycznych i możliwych zastosowań metod taksonomicznych przez
badaczy z różnych dziedzin nauki (w szczególności w obszarze nauk społecznych i
humanistycznych). Następnie wskazano na pewne niedoskonałości w implementacji metod
grupowania danych w pakietach statystycznych. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom
praktyków, opracowano program Automatyzacja grupowania, będący rozszerzeniem pakietu
STATISTICA, umożliwiający efektywne zastosowanie metod taksonomicznych w praktyce.
Spośród wielu korzyści, jakie przynosi zastosowanie programu Automatyzacja grupowania,
warto wymienić: możliwość równoległego wykonywania grupowania według kilku
alternatywnych algorytmów i porównywania uzyskanych wyników, ustalanie wielu
sposobów podziału dla każdej zdefiniowanej metody, automatyczne generowanie tabel
zawierających charakterystykę utworzonych skupień w dokumencie programu Word.
Schemat analizy może zostać zapisany i wykorzystany do kolejnych obliczeń na zbiorze
danych o podobnej strukturze (na przykład po uzyskaniu nowych wyników badań
eksperymentalnych i zwiększeniu liczby przypadków w bazie danych). Wyniki działania
programu zaprezentowano na przykładzie z dziedziny nauk społecznych, który dotyczył
analizy poziomu życia w miastach na prawach powiatu w latach 2003–2012. Ponieważ
nadrzędnym celem powstałej pracy jest popularyzacja stosowania metod taksonomicznych
w praktyce, przedstawiona w niej aplikacja będzie udostępniana drogą mailową wszystkim
zainteresowanym osobom.

Pełny tekst (pdf)

[1] Aranowska E., Rogala T., Użyteczność analizy skupień (Cluster Analysis) w
psychoakustyce, 44 Otwarte Seminarium z Akustyki, Polskie Towarzystwo
Akustyczne, Komitet Akustyki PAN, Gdańsk, s. 113–116.
[2] Kozak M., Statystyka: wizualizacja, korelacja, publikacja, [w:] Zastosowania
statystyki i data mining w badaniach naukowych, StatSoft, Kraków 2012.
[3] Lotko M., Lotko A., Zastosowanie analizy skupień do oceny zagrożeń
zawodowych pracowników wiedzy i ich postaw wobec charakteru pracy,
„Eksploatacja i Niezawodność” 17/1 (2015), s. 80–89.
[4] Migut G., Automatyzacja raportowania w STATISTICA, StatSoft Polska, Kraków
2009.
18 M. Kozak, Statystyka: wizualizacja, korelacja, publikacja, [w:] Zastosowania statystyki i data
mining w badaniach naukowych, StatSoft, Kraków 2012.
[5] Migut G., Nowe możliwości analizy danych – STATISTICA zestaw plus, [w:]
Analiza danych w programie STATISTICA – przegląd, StatSoft, Kraków 2012.
[6] Nowak E., Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społecznogospodarczych,
PWE, Warszawa 1990.
[7] Pańczyk M., Pańczyk E., Giro L., Gaździcka E., Giemza J., Świetlik-Olszewska,
Zastosowanie skaningowej mikroskopii elektronowej i instrumentalnej
neutronowej analizy aktywacyjnej do identyfikacji pigmentów z ikony chrzest
Chrystusa, „Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego” 2010/439, s. 459–
468.
[8] Pociecha J., Podolec B., Sokołowski A., Zając K., Metody taksonomiczne w
badaniach społeczno-ekonomicznych, PWN, Warszawa 1988.
[9] Postman N., Technopol, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA,
Warszawa 2004.
[10]Rymuza K, Radzka E., Zastosowanie analiz wielowymiarowych do oceny jakości
wody pitnej, „ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość”91/6 (2013), s. 165–174.
[11]Sobolewski M., Automatyzacja analiza taksonomicznych w programie
STATISTICA, StatSoft, Kraków 2014.
[12] STATISTICA Zestaw Plus – instrukcja instalacji oraz podstawowe informacje o
programie, StatSoft, Kraków 2012.