NICOLAE IORGA JAKO MYŚLICIEL POLITYCZNY

Jeden z najwybitniejszych Rumunów – Nicolae Iorga, wybitny naukowiec, oprócz
szeroko rozumianego uczestnictwa w życiu naukowym był także czynny w życiu
politycznym. Zajmował się polityką zarówno w wymiarze czynnym jak i teoretycznym.
Jego kariera polityczna trwała ponad 30 lat, jako czynny polityk Iorga doświadczył zarówno
wzlotów, za które niewątpliwie należy uznać przewodnictwo w Izbie Deputowanych (1919-
1920) czy przewodniczenie Radzie Ministrów (1931-1932), jak i upadków związanych z
pozostawaniem poza parlamentem. W swojej działalności politycznej Iorga był związany z
szeroko rozumianym ruchem narodowym. De facto Iorga był jednym z jego założycieli i
teoretyków w wydaniu rumuńskim. W kwestiach nacjonalizmu, można jego poglądy
oceniać jako próby wprowadzenia na grunt rumuński nacjonalizmu nowoczesnego,
skierowanego przede wszystkim na rozwój pierwiastka kulturalnego. Właściwie w ogóle nie
brał on pod uwagę kwestii rasowych, co powodowało, że jego poglądy polityczne były z
jednej strony dość nowoczesne, natomiast z drugiej strony, nie były one zbyt atrakcyjne
politycznie, mimo to Iorga dzięki umiejętnemu wykorzystaniu zasad kierujących rumuńską
polityką był w stanie utrzymać swoją pozycję polityczną przez długi czas. Warto nadmienić,
że Iorga umiejętnie starał się łączyć sprawy polityczne z naukowymi, i pomimo aktywności
politycznej był także czynnym naukowcem, sprawującym istotne funkcje akademickie, np.
piastował stanowisko rektora Uniwersytetu Bukareszteńskiego. Kariera polityczna Iorgi
trwała od roku 1907 do 1940, dzięki czemu doświadczył on zarówno wojen, jak i krótkich
okresów prosperity, doświadczył także dyktatury królewskiej w trudnym dla Rumunii
okresie początku II wojny światowej. Paradoksalnie sam jako zwolennik i ideolog ruchu
narodowego został zamordowany przez żelazno gwardzistów wyznających o wiele
radykalniejszą wizję ruchu narodowego.

Pełny tekst (pdf)

[1] ArionA., Ideea Europeană în publicistica lui Nicolae Iorga, „Studia
Universitatis Babeş-Bolyai – Historia” XLVIII/1–2 (2003), s. 165-174.
[2] BerceanuB., Istoria constituţională a României în context international
comentata juridic, Bucureşti 2003.
[3] BodeaC., VergattiR. Şt., Nicolae Iorga în arhivele vieneze şi ale Siguranţei
regale (1903–1914), Bucureşti 2012.
[4] „Czas” 4 IV 1907.
[5] DemelJ., Aleksander J. Cuza. Książę Rumunii, Wrocław–Warszawa 1977.
[6] DemelJ., Historia Rumunii, Wrocław–Warszawa–Kraków 1986,
[7] Diţa V., Nicolae Iorga şi Neamul Românesc: preliminarii la răscoalele
ţărăneşti din 1907, „Arhivele Totalitarismului” 2007/1–2, s. 135–143.
[8] DubickiA., Zarys „problematyki chłopskiej” w Rumunii przed 1914 rokiem,
„Zeszyty wiejskie” 2011/XVI, s. 60–78.
[9] DubickiA., Dzieje Ambasady RP w Bukareszcie 1919–1940, Łódź 2014.
[10]DubickiA., System partyjny Królestwa Rumunii. Uwarunkowania i
funkcjonowanie,Łódź 2013.
[11] Iorga N., Cel dintâi învăţător de ideal national: Gheorghe Lazăr, Bucureşti
1916.
[12] IorgaN., Discursuri parlamentare, vol. I, p. I, Bucureşti 1939.
[13] IorgaN., Discursuri parlamentare, Bucureşti 1981.
[14] IorgaN., Sfaturi pentru întunerec. Conferinţe la radio 1931–1940, Bucureşti
2001.
[15] IorgaN., Supt trei Regi. Istoria lupte pentru ideal national şi moral,Bucureşti
1999.
[16] IsarN., Mari Români în viziunea lui Nicolae Iorga, Bucureşti 2010.
[17]LunguT., Viaţa politică în România la sfîrşitul secolului al XIX-lea (1889–
1900), Bucureşti 1967.
[18]MaminaI., Monarhia constituţionala în România. Enciclopedie politică
1866–1938, Bucureşti 2000.
[19]Mirska-LasotaH.,Mały słownik pisarzy rumuńskich, Warszawa 1975.
[20]Nagy TalaveraN.M., The Green Shirts and the Others, Iaşi, Oxford, Portland
2001.
[21]StănescuD., Republica de la Ploieşti: revolta contra modernităţii,
„Adevarul. Historia” 2014/IX.
[22]ŞtefănescuŞt., N. Iorga, historien de la paysannerie roumaine, [w:] Nicolas
Iorga, l’homme et l’oeuvre, red. D.M. Pippidi, Bucarest 1972.
[23]TheodorescuB., Nicolae Iorga, Bucureşti 1968.
[24]Totalitarismul de drepta în România. Origini, manifestări, evoluţie,
Bucureşti 1996.
[25]TurturicăC.S., Regele a murit, „Adevărul. Historia” 2014/IX.
[26]ŢurleaP., Nicolae Iorga în viaţa politică a României, Bucureşti 1991.
[27]WillaumeM., Mołdawia i Wołoszczyzna po kongresie wiedeńskim (1815–
1831), „Annales UMCS”,Sectio F, 1999/2000.
[28]WillaumeM., Rumunia, Warszawa 2004.
[29]Z tajnych biuletynów MSZ II Rzeczyposopolitej. Rumunia, Państwa
naddunajskie i bałkańskie w latach międzywojennych, oprac. E. Kołodziej,
M. Willaume, Lublin 2014.