SPECYFIKA BADAŃ POLITOLOGICZNYCH NAD MYŚLĄ POLITYCZNĄ W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO PAŃSTWA

Zapewnienie bezpieczeństwa jest jednym z najważniejszych zadań kształtujących politykę każdego państwa. Znaczenie tego zagadnienia jest uwarunkowane czynnikami o charakterze wewnętrznym (rozwój krajowych systemów energetycznych), jak i zewnętrznym (oddziaływanie na impulsy ze strony innych państw). Współcześnie z uwagi na ewolucję środowiska międzynarodowego rośnie znaczenie pozamilitarnych wymiarów bezpieczeństwa. Celem artykułu było określenie istoty badań politologicznych nad myślą polityczną w zakresie bezpieczeństwa energetycznego państwa. Problematyka ta jest istotną kategorią badawczą, która dotychczas była analizowana w ograniczonym zakresie. W artykule zaprezentowano sposób definiowania terminu bezpieczeństwo energetyczne przez zwolenników dwóch współcześnie dominujących nurtów badawczych w stosunkach międzynarodowych (realizm, liberalizm). Jednocześnie autor zaproponował ze-staw dziewięciu zjawisk i wydarzeń, które powinny być przedmiotem badań naukowców zajmujących się myślą polityczną w zakresie bezpieczeństwa energetycznego państwa. Po pierwsze – procesy gospodarcze, w tym kwestia własności w sektorach energetycznych. Po drugie – koncepcje gospodarcze, w których za-warta jest wizja pożądanej struktury sektorów gospodarczych. Po trzecie – realizacja projektów o charakterze krajowym, jak i międzynarodowym zwiększających bezpieczeństwo energetyczne państwa. Po czwarte – stosunek do zagospodarowania krajowych złóż surowców energetycznych. Po piąte – akcesja do organizacji międzynarodowych o charakterze energetycznym. Po szóste – ekspansja kapitałowa przedsiębiorstw energetycznych. Po siódme – stosunek do inwestycji międzynarodowych mogących negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo energetyczne państwa. Po ósme – projekty polityczne dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego państwa. Po dziewiąte – współpraca energetyczna z konkretnymi państwami oraz ocena tej kooperacji.

Pełny tekst (pdf)

1. Burchill S., Liberalizm, [w:] Teorie stosunków międzynarodowych, red. S. Burchill i in., Warszawa 2006.
2. Burchill S., Realizm i neoliberalizm, [w:] Teorie stosunków międzynarodowych, red. S. Burchill i in., Warszawa 2006.
3. Buzan B., People, States and Fear. An Agenda for International Security Studies in the Post-cold War Era, London 1991.
4. Czaputowicz J., Bezpieczeństwo w teoriach stosunków międzynarodowych, [w:] Bezpieczeństwo międzynarodowe. Przegląd aktualnego stanu, red. K. Żukrowska, Warszawa 2011.
5. Czaputowicz J., Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja, Warszawa 2007.
6. Dziennik Ustaw 1997, nr 54, poz. 348, ze zm., Ustawa z  10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne.
7. Grala D., Bezpieczeństwo energetyczne Polski na przełomie XX i XXI wieku w aspekcie dostaw surowców z obszaru postradzieckiego, „Sprawy Wschodnie” 14–15/ 1–2 (2007).
8. Jackson R., Sørensen G., Wprowadzanie do stosunków międzynarodowych. Teorie i kierunki badawcze, Kraków 2006.
9. Kuźniar R., Bezpieczeństwo w stosunkach międzynarodowych, [w:] Stosunki międzynarodowe. Geneza – Struktura – Dynamika, red. E. Haliżak, R. Kuźniar, Warszawa 2006.
10. Makowski A., Kubiak K., Znaczenie kierunku morskiego w dywersyfikacji dostaw gazu zimnego a bezpieczeństwo surowcowe kraju, [w:] Współczesne wyzwania bezpieczeństwa europejskiego, red. P. Mickiewicz, K. Kubiak, Pelpin 2004.
11. Paruch W., Kategorie ekonomiczne a zakres pojęcia myśl polityczna – refleksje metodologiczne, [w:] Idee, państwo, ludowcy. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin profesora Jana Jachymka, red. E. Maj, S. Michałowski, A. Wójcik, Lublin 2009.
12. Paszkowski M., Projekt Europejskiego Traktatu Bezpieczeństwa Energetycznego w myśli politycznej Prawa i Sprawiedliwości, [w:] Polityka Polska w Europie. Tradycje, współczesność, wyzwania przyszłości, red. A. Laska, Rzeszów 2013, s. 87–100.
13. Rydel M., Partie polityczne w Polsce wobec projektu budowy Gazociągu Północnego, [w:] Relacje nowych krajów Unii Europejskiej z Federacją Rosyjską (w basenie Morza Bałtyckiego), red. M. Rutkowski, Białystok 2009.
14.  Stańczyk J., Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Warszawa 1996.
15.  Symonides J., Kategoria bezpieczeństwa w nauce o stosunkach międzynarodowych, [w:] Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, red. D. B. Bobrow, E. Haliżak, R. Zięba, Warszawa 1997.
16.  Symonides J., Pojęcie i istota bezpieczeństwa państwa w stosunkach międzynarodowych, „Sprawy Międzynarodowe” 1989/10.
17.  Symonides J., Pozimnowojenny paradygmat bezpieczeństwa międzynarodowego, [w:] Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, red. R. Zięba, Warszawa 2008.
18.  Symonides J., Problem pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego we współczesnym świecie, [w:] Wychowanie dla pokoju, red. B. Suchodolski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1983.
19.  Świątkowska J., Bezpieczeństwo energetyczne jako fundament współczesnego bezpieczeństwa narodowego Polski, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica” VIII/119 (2012).
20.  Zięba R., Cele polityki zagranicznej państwa, [w:] Wstęp do teorii polityki zagranicznej państwa, red. R. Zięba, Toruń 2004.
21.  Żukrowska K., Pojęcie bezpieczeństwa i jego ewolucja, [w:] Bezpieczeństwo międzynarodowe. Teoria i praktyka, red. M. Grącik, K. Żukrowska, Warszawa 2006.