AUTHORITARIANISM IN EUROPE INE THE TWENTIETH CENTURY: A POLITICAL-SCIENCE ANALYSIS OF THE CHARACTERISTICS OF THE POLITICAL SYSTEM (PART 1)

The article is a political-science analysis of authoritarianism as a political system, which
was an alternative to democracy and totalitarianism in Europe in the twentieth century. It
presents the theoretical determinants of the problem such as disputes over definitions and
the definition of the concept of authoritarianism, the subjective and chronological scopes of
the use of the term, and the origin of the definition. In his empirical studies on specific
instances of the occurrence of dictatorship in Europe, the author used the term “authoritarian
syndrome”. Seven constitutive elements of the authoritarian syndrome were analyzed: 1) the
sovereign as the fundamental institution of State power; 2) coup d’état – the character, ideal
type, and its specific variants; 3) the formula of legitimation of State power, including inter
alia the character of ways of legitimizing authority, and the “drama of legitimation” after the
dictator’s death; 4) limited autonomy of society, manifested in the depoliticization of society
and in the growing influence of the State on social life with some autonomous spheres being
retained; 5) consolidation of State power; 6) the traditionalist axiological order and its
sources; 7) the authoritarian camp. Four of seven elements of the authoritarian syndrome
were analyzed in first part of this article: the sovereign, coup d’état, the formula of
legitimation and limited autonomy of society.

Full text (pdf)

[1] Biernat T., Fenomen władzy charyzmatycznej – ludzka potrzeba
transcendencji (Refleksja antropologiczna), [in:] Antropologia polityki, z. 2,
Warszawa 1990.
[2] Biernat T., Mit polityczny, Warszawa 1989
[3] Borejsza J.W., Mussolini był pierwszy..., Warszawa 1979.
[4] Borejsza J.W., Szkoły nienawiści: Historia faszyzmów europejskich 1919–
1945, Wrocław–Warszawa–Kraków 2000
[5] Brodzikowski W., Łoskoczyński J., Franco, generał wielkiej misji, Warszawa
1999.
[6] Bułhak H., Rola wojska w przewrotach autorytarnych, [in:] [w:] Dyktatury w
Europie Środkowo-Wschodniej 1918–1939: Konferencja naukowa w
Instytucie Historii PAN 2-3 XII 1971, ed. J. Żarnowski, Wrocław–
Warszawa–Kraków–Gdańsk 1973.
[7] Car S., Na drodze ku nowej konstytucji, Warszawa 1934.
[8] Drąg Z., Mechanizmy zmiany systemów politycznych, “Zeszyty Naukowe
Akademii Ekonomicznej w Krakowie”, Prace z Zakresu Nauk Politycznych
1998/500.
[9] Filipowicz S., Mit i spektakl władzy, Warszawa 1988.
[10]Górecki D., Pozycja ustrojowo-prawna Prezydenta Rzeczypospolitej i rządu
w ustawie konstytucyjnej z 23 kwietnia 1935 roku, Łódź 1992
[11]Grzybowski K., Moderator imperii, “Czasopismo Prawno-Historyczne”
1963/2.
[12]Grzybowski K., Od dyktatury ku kompromisowi konstytucyjnemu, Kraków
1930.
[13]Holzer J., System faszystowski a autorytarny: Uwagi polemiczne, “Acta
Universitatis Wratislaviensis”, Studia nad faszyzmem i zbrodniami
hitlerowskimi. Faszyzm – teoria i praktyka w Europie (1922–1945) 1977/3.
[14]Hołówko T., Ostatni rok, Warsaw 1932.
[15]Kochanowski J., Węgry: Od ugody do ugody 1867–1990, Warszawa 1997
[16]Koźmiński M., Nacjonalizm, mniejszości narodowe a reżimy dyktatorskie w
Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1918–1939, [in:] Dyktatury w
Europie Środkowo-Wschodniej 1918–1939: Konferencja naukowa w
Instytucie Historii PAN 2-3 XII 1971, ed. J. Żarnowski, Wrocław–
Warszawa–Kraków–Gdańsk 1973.
[17]Królikowski W., Hiszpania 1923: Pronunciamento generała Primo de Rivery,
[in:] Przewroty i zamachy stanu: Europa 1918–1939, ed. A. Garlicki,
Warszawa 1981.
[18]Kumaniecki K.W., Nadzwyczajne urzędy (z prawniczych rozmyślań nad
dyktaturą), Kraków 1928.
[19]Lewandowski J., Historia Estonii, Wrocław–Warszawa–Kraków 2002.
[20]Linz J.J., An Authoritarian Regime: Spain, [in:] Cleavages, Ideologies and
Party Systems, eds A. Allardt, Y. Littunen, Helsinki 1964.
[21]Łossowski P., Europa Środkowo-Wschodnia XX wieku – triumf
dezintegracji?, “Dzieje Najnowsze” 1996/1.
[22]Łossowski P., Ideologie reżimów autorytarnych (kraje bałtyckie 1926–1934–
1940), [in:] Dyktatury w Europie Środkowo-Wschodniej 1918–1939:
Konferencja naukowa w Instytucie Historii PAN 2-3 XII 1971, ed. J.
Żarnowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1973, pp. 127–141.
[23]Łossowski P., Rządy dyktatorskie w państwach bałtyckich 1926–1940:
Studium porównawcze, “Acta Universitatis Wratislaviensis”, Studia nad
faszyzmem i zbrodniami hitlerowskimi 1982/8.
[24]Machcewicz P., Frankizm: Analiza ruchu politycznego, “Magazyn
Historyczny. Mówią Wieki” 1990/8.
[25]Mikołejko A., Poza autorytetem?: Społeczeństwo polskie w sytuacji anomii,
Warszawa 1991.
[26]Misiuk A., Służby specjalne II Rzeczypospolitej, Warszawa 1998
[27]Mularska-Andziak L., Dyktatura generała Primo de Rivery a hiszpańskie
tradycje imperialne 1923–1930, Warszawa 1999
[28]Orzechowski M., Polityka, władza, panowanie w teorii Maxa Webera,
Warszawa 1984
[29]Paluszyński T., Walka o niepodległość Łotwy 1914–1921, Warszawa 1999
[30]Payne S.G., The Franco’s Regime, Madison 1987.
[31]Piłsudski J., Pisma zbiorowe: Wydanie prac dotychczas drukiem
ogłoszonych, vol. 9, Warszawa 1938.
[32]Poznańska K., Republika Turecka: Türkiye Cumhuriyeti, Warszawa 1977
[33]Rataj J., O autoritativní národní stát: Ideologické promĕny české politiky v
Druhé Republice 1938–1939, Praha 1997.
[34]Ryszka F., Państwo autorytarne, [in:] Dyktatury w Europie Środkowo-
Wschodniej 1918–1939: Konferencja naukowa w Instytucie Historii PAN 2-3
XII 1971, ed. J. Żarnowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1973.
190 W. Paruch
[35]Ryszka F., Państwo stanu wyjątkowego: Rzecz o systemie państwa i prawa
Trzeciej Rzeszy, 3 ed., revised and amended, Wrocław–Warszawa–Kraków–
Gdańsk–Łódź 1985.
[36]Salazar A., Rewolucja pokojowa, Warszawa 2013.
[37] Schmitt C., Teologia polityczna i inne pisma, Warszawa 2012.
[38]Skarzyński R., Od chaosu do ładu: Carl Schmitt i problem tego co polityczne,
Warszawa 1992.
[39]Sokół W., Legitymizacja polityczna, [in:] Wprowadzenie do nauki o państwie
i polityce, eds B. Szmulik, M. Żmigrodzki, Lublin 2002.
[40]Sokół W., Legitymizacja systemów politycznych, Lublin 1997.
[41]Sokół W., System autorytarny i jego legitymizacja, [in:] Społeczeństwo –
Państwo – Władza, ed. M. Żmigrodzki, Lublin 1995.
[42] Sprawozdanie stenograficzne z 142 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej
[Shorthand report of the Sejm session, 3rd term], 23/24 march 1935.
[43] Stanisław Car – polska koncepcja autorytaryzmu, ed. J.M. Majchrowski,
Warszawa 1996.
[44]Tomaszewski J., Czechosłowacja, Warszawa 1997.
[45]Tuñón de Lara M., Baruque J.V., Ortiz A.D., Historia Hiszpanii, Kraków
1997.
[46]Voegelin E., Der autitäre Staat, Vienna 1936.
[47]Wielomski A., Doktryna El Caudillaje na tle XIX- i XX-wiecznej hiszpańskiej
tradycji politycznej, “Acta Universitatis Wratislaviensis”, Studia nad
faszyzmem i zbrodniami hitlerowskimi 1999/22.
[48]Wituch T., Historia Portugalii w XX wieku, Pułtusk 2000.
[49] Wprowadzenie do nauk politycznych, M.G. Roskin et al., Poznań 2001
[50]Żarnowski J., Reżimy autorytarne w Europie Środkowej i Południowo-
Wschodniej w okresie międzywojennym – analogie i różnice, [in:] Dyktatury
w Europie Środkowo-Wschodniej 1918–1939: Konferencja naukowa w
Instytucie Historii PAN 2-3 XII 1971, ed. J. Żarnowski, Wrocław–
Warszawa–Kraków–Gdańsk 1973.
[51]Żyro T., Autorytet a autorytaryzm: Kilka uwag doktrynalnych, [in:]
Adaptacja – reforma – stabilizacja: Przestrzeń publiczna we współczesnych
systemach politycznych, eds T. Koziełło, P. Maj, W. Paruch, Rzeszów 2010.