KOSMOPOLITYZM INSTYTUCJONALNY A ZRÓWNOWAŻONA GOSPODARKA ŚWIATOWA

We współczesnej dyskusji dotyczącej globalizacji gospodarki pojawia się opinia, że neoliberalna gospodarka pogłębiła przepaść między Północą a Południem, utrwalając tym samym asymetrię rozwojową, oraz że ostre nierówności i niesprawiedliwość procesów rozwojowych prowadzą do wręcz ekstremalnego zróżnicowania jakości życia poszczególnych społeczeństw. W artykule wskazano, że konieczne są przekształcenia światowej gospodarki w ramach kosmopolitycznego programu, który umożliwiłyby uzyskanie globalnego sprawiedliwego ładu gospodarczego. Reformy te powinny być wywiedzione z demokracji kosmopolitycznej, która jest normatywną teorią stosunków międzynarodowych. Działanie systemu global governace coraz częściej poddawane jest krytyce. Uważa się, że pogłębia ono utrwalanie mechanizmów nierówności i niesprawiedliwości. Co więcej, często spotyka się opinię, że stanowi on zagrożenie dla demokracji. Współczesna polityka globalna powinna być określana trafniejszym mianem zniekształconej polityki globalnej. Według założeń demokracji kosmopolitycznej należy dążyć do pełnej reformy systemu global governance. Do najistotniejszych wyzwań na płaszczyźnie gospodarczej program ten zalicza niwelowanie dysproporcji rozwojowych. Wskazuje się, że priorytetem dla ładu międzynarodowego w XXI w. jest regulacja rynków i ochrona tych, którzy najbardziej są narażeni na zagrożenia wynikające z globalizacji i asymetrii rozwojowej. Demokracja kosmopolityczna odnosi się do systemu global governance. Jednocześnie powinien on być poddany radykalnej reformie – tak, aby możliwa była zrównoważona gospodarka światowa. Należy ją oprzeć na społecznej demokracji, uniwersalizmie praw człowieka, bezpieczeństwie jednostki ludzkiej oraz rządów prawa solidarności ponadnarodowej. Są to kanoniczne uwarunkowania sprawiedliwego zrównoważonego globalnego ładu gospodarczego.

Pełny tekst (pdf)

1. Approaches to global governance theory, red. M.T. Hewson, T.J. Sinclair, SUNY Press, New York  1999, http://books.google.com/books/about/Approaches_to_global_governance_theory.html?hl=pl&id=hSIIkLs35vYC
2. Balcerowicz L., Przedmowa, [w:] Zrozumieć kryzys finansowy, red. J. Taylor, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
3. Beck U., Grande E., Europa kosmopolityczna. Społeczeństwo i polityka w drugiej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009.
4. Beitz C., Cosmopolitan Liberalism and the State System, za: C. Jones, Global Justice. Defending cosmopolitanism, Oxford University Press, New York 2004.
5. Brock G., Global Justice and Cosmopolitan Account, Oxford University Press, New York 2009.
6. Democratizing Global Governance, red. E. Aksu, J.A. Camilleri, Palgrave Macmillian, New York 2002.
7. Global governance, red. Martin L.L., Ashgate, Farnham 2008.
8. Górka K., Wpływ procesów globalizacji na integrację gospodarczą. Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku 2001.
9. Janikowska O., Wybrane Zagadnienia Globalizacja. Ponowoczesna wizja rzeczywistości, hamulce zmian, trendy rozwojowe, Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa, Katowice 2010.
10. Jones C., Global Justice. Defending cosmopolitanism, Oxford University Press, New York 2004.
11. Leksykon Międzynarodowych Stosunków Politycznych, red. C. Mojsiewicz, Alta, Wrocław 1998.
12. Martin H.-P., Schuman H., Pułapka globalizacji. Atak na demokrację i dobrobyt, Wrocław 2000.
13. Matczewski A., Wyzwania cywilizacyjne a zarządzanie, [w:] W kręgu zarządzania. Spojrzenie multidyscyplinarne, red. T. Borkowski, A. Marcinkowski, A. Oherow-Urbaniec, Księgarnia Akademicka, Kraków 2000.
14. McGrew A., Globalizacja i polityka globalna, [w:] Globalizacja polityki światowej, red. J. Baylis, S. Smith, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
15. Miller D., National Responsibility and Global Justice. Oxford University Press, New York 2007.
16. Nance T., Gangi Ameryki: Współczesne korporacje a demokracja, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 2004.
17. Otte M., Kiedy nadchodzi kryzys – co powinniśmy zrobić, aby wyjść obronną ręką z obecnego kryzysu gospodarczego, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 2008.
18. Soniewicka M., Granice sprawiedliwości, sprawiedliwość ponad granicami, Oficyna Wolters Kluwer Business, Warszawa 2010.
19. Taleb N.N., The Black Swan. The Impact of the Highly Improbable, Random House and Penguin, New York 2010.
20. Thomas C., Ubóstwo, rozwój, głód, [w:] Globalizacja polityki światowej, red. J. Baylis, S. Smith, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008, s. 798.
21. Weiss T.G., Thakur R.C., Global governance and the UN: an unfinished journey, Indiana University Press, Bloomington 2010, http://books.google.com/books/about/Global_governance_and_the_UN.html?hl=pl&id=nQYybfJwXrcC.
22. Woods N., Międzynarodowa ekonomia polityczna w dobie globalizacji, [w:] Globalizacja polityki światowej, red. J. Baylis, S. Smith, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
23. Zorska A., Ku globalizacji? Przemiany w korporacjach transnarodowych i w gospodarce światowej, Warszawa 2000.