ANALIZA BILANSU ENERGETYCZNEGO ZABYTKOWEJ ZABUDOWY DZIELNICY BOJARY W BIAŁYMSTOKU, JAKO ELEMENT PROGRAMU REWITALIZACJI

Dostosowanie historycznych budynków do współczesnych wymagań w zakresie komfortu cieplnego przy jednoczesnym utrzymaniu niskich kosztów eksploatacji jest jednym głównych przeszkód w procesie rewitalizacji zabytkowych dzielnic. Brak ujęcia w programie rewitalizacji analiz efektywności usprawnień termomodernizacyjnych uwzględniających kompromis pomiędzy wymaganiami konserwatorskimi, a analizą energetyczną i ekonomiczną, może prowadzić do fiaska programu rewitalizacji i zniszczenia zabytkowej substancji historycznej. Śródmiejska dzielnica Białegostoku – Bojary jest przykładem zanikającego na naszych oczach materialnego i kulturowego dziedzictwa miasta. Na jej terenie znajduje się jednolita stylowo drewniana zabudowa, która wartość zabytkową zachowuje nie tylko w warstwie wizualnej, ale także w postaci wyjątkowych ówcześnie rozwiązań gospodarowania ciepłem. W okresie kilkudziesięciu ostatnich lat, dzielnica doświadczała wielu działań modernizacyjnych – od nieskrępowanego przepisami ożywienia inwestycyjnego lat 90. XX w., po wprowadzenie rygorystycznego wzornika zabudowy. Artykuł przedstawia rys historyczny dzielnicy jako uzasadnienie potrzeby jej ochrony, obecny stan zachowania i podejmowane dotychczas działania modernizacyjne. Opisana została analiza bilansu energetycznego domów bojarskich, z  uwzględnieniem wyników przeprowadzonych badań szczelności powietrznej. Opracowanie zostało oparte na podstawie badań terenowych, inwentaryzacji oraz metod obliczeniowych obejmujących bilans energetyczny i wpływ szczelności powietrznej. Wynikiem badań jest przedstawienie efektywności energetycznej jako jednego z kluczowych aspektów rewitalizacji.

Pełny tekst (pdf)

[1]       Popławski T.: Przestrzeń współczesnego miasta Białegostoku na tle historycznych podziałów, Białostocczyzna 2/96, Białystok 1996 r., s. 11-12.

[2]       Korolczuk D., Maroszek J., Popławski T.:Wartości przestrzeni i środowiska kulturowego dzielnicy Bojary, Białostocczyzna 3/94, Białystok 1994 r., s. 72.

[3]       Turecki A.: „Plan duChateau et de la ville de Białystok avecsesenvirons”, Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej 1996 r.

[4]       Dobroński A.: Białystok, historia miasta, Urząd Miasta Białegostoku, Białystok 2001.

[5]       Dolistowska M.: W poszukiwaniu… s.151-155.

[6]       Wicher S.: „Drewniany” modernizm w Białymstoku na przykładzie domu przy ul. Słonimskiej 31, Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego, Białystok 2008.

[7]       Dokumentacja fotograficzna dzielnicy Bojary, P.P. P.K.Z./O Białystok, lata 80.
XX w. archiwum Narodowego Instytutu Dziedzictwa OT w Białymstoku.

[8]       Tur M.: Sposoby kształtowania komfortu cieplnego w drewnianym budownictwie mieszkaniowym Białegostoku z początku XX w., Wybrane kierunki badań ergonomicznych w 2016 r., Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Ergonomicznego, Wrocław 2016.

[9]       Szewczyk J.: Piec i komin w tradycyjnym budownictwie ludowym Podlasia, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, 2011 r.

[10]   Dąbrowska-Milewska G.: Problemy ochrony wartości kulturowych w praktyce planowania przestrzennego na przykładzie dzielnicy Bojary w Białymstoku, Zeszyty naukowe Politechniki Białostockiej 1996 r.

[11]   Polityka mieszkaniowa Białegostoku”, UM w Białymstoku, Białystok, 1997 r.

[12]   Oleksicki A., Tomecka B., Stanisławska A., Lewkowicz P.: Opracowanie konserwatrosko-urbanistyczne dla dzielnicy Bojary wykonane na zlecenie Prezydenta Miasta Białegostoku, PPKZ S.A. O/Białystok, 2006.

[13]   Ostańska A.: Podstawy metodologii tworzenia programów rewitalizacji dużych osiedli mieszkaniowych wzniesionych w technologii uprzemysłowionej na przykładzie osiedla im. St. Moniuszki w Lublinie, Wydawnictwa Uczelniane, Lublin 2009, s. 16-26.

[14]   Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

[15]   Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2015 r.
w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej.