OCENA HYDROCHEMICZNA KLĘSKI EKOLOGICZNEJ NA JEZIORZE DRUZNO I RZECE WĄSKIEJ W 2014 ROKU

Celem pracy jest ocena hydrochemiczna wpływu zanieczyszczeń, jakie wprowadzono w dniach 19-20.05. 2014 roku do rzeki Wąskiej, a następnie Jeziora Druzno i ustalenie czy można ten incydent traktować jak klęskę ekologiczną Z Jeziora Druzno wyłowionych zostało bowiem w tym czasie około 2 ton martwych ryb, w tym również gatunków będących  pod ochroną, a także drobnych organizmów wodnych takich jak  ślimaki i małże. Pozostaje do wyjaśnienia czy przyczyną tego stanu rzeczy był wypływ zanieczyszczeń z zakładu „Sery” ICC Pasłęk. Dlatego przeprowadzono kwerendę materiałów źródłowych oraz  badania terenowe i laboratoryjne. W 2015 roku dokonano poboru próbek wody z rzeki Wąskiej i Jeziora Druzno, które następnie poddano analizie pod kątem określenia stężeń takich wskaźników jak azot azotanowy(III), azot azotanowy(V), azot amonowy. Wykonano również modelowanie transportu zanieczyszczeń na rzece Wąskiej przy użyciu programu HEC-RAS. W efekcie ustalono, że zanieczyszczenia jakie dostały się poprzez rzekę Brzezinkę do Wąskiej miały charakter lokalny i nie było podstaw do uznania tego wydarzenia jako klęski ekologicznej tego regionu.

Pełny tekst (pdf)

[1] Environmental Assessment and Restoration Bureau of Laboratories: Tallahassee, Florida 2001.

[2] Thurston R.V., Russo R.C., Emerson K.: Aqueous Ammonia Equilibrium Calculations, Technical Report, No. 74-1, Fisheries Bioassay Laboratory, Montana State University 1974.

[3] Drwal J. (red.): Basen Jeziora Druzno. Regionalny system przyrodniczo-techniczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1991.

[4] Drwal J. (red): Wody Delty Wisły, część wschodnia, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk 2002.

[5] Cieśliński R.: Rola niecki jeziora Druzno w transformacji odpływu z druznieńskiego systemu hydrograficznego, [w:] J. Drwal (red.), Wody delty Wisły – część wschodnia, GTN, Gdańsk, 2002, s. 95-109.

[6] Cieśliński R.: Komentarz do mapy hydrograficznej w skali 1:50000, arkusz N-34-63-D Elbląg-Płd., Z.U.G.I.K. PRYZMAT, Częstochowa 2007.

[7] Dębowski P.: Ichtiofauna dorzecza Wąskiej, Rocz. Nauk. PZW, nr 9, 1996, s. 37-50.

[8] Radtke G., Bernaś R., Dębowski P., Skóra M.: Ichtiofauna dorzecza rzeki Elbląg, Rocz. Nauk. PZW, nr 24, 2011, s. 97-114.

[9] Augustowski B. (red.): Żuławy Wiślane, Wyd. GTN, Gdańsk 1976.

[10] Cebulak K.: Delta Wisły powyżej i poniżej poziomu morza, Wyd. Stowarzyszenie Żuławy i Lokalna Grupa Działania Żuławy i Mierzeja, Nowy Dwór Gdański 2010.

[11] Fac-Beneda J.: Charakterystyka hydrologiczna jeziora Druzno, [w:] Cz. Nitecki (red.), Jezioro Druzno- Monografia Przyrodnicza, Wyd. Mantis, Olsztyn, 2013, s. 15-31.

[12] Krajewski Z. (red.): Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w 2004 roku, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Olsztyn 2005.

[13] Budzyńska D. (red.): Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w 2007 roku, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Olsztyn, 2008.

[14] Budzyńska D. (red.): Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w 2012 roku, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Olsztyn, 2013.

[15] Drwal J. Cieśliński R.: Ocena możliwości wpływu zanieczyszczeń punktowych i obszarowych oraz wlewów odmorskich na jakość wód jeziora Druzno, [w:] W. Lange i D. Borowiak, Zagrożenia degradacyjne a ochrona jezior, Wyd. DJ, Gdańsk, 1998,
s. 93-105.

[16] Bogdanowicz R.: Transport biogenów w druzneńskim systemie hydrograficznym, [w:] J.  Drwal (red.), Wody delty Wisły, GTN, Gdańsk, 2002, s. 65-82.

[17] Bogdanowicz R.: Hydrologiczne uwarunkowania transportu wybranych związków azotu i fosforu Odrą i Wisłą oraz rzekami Przymorza do Bałtyku, Wyd. UG, Gdańsk 2004.

[18] Przybylski M., Pranga J., Łyko M., Sawicka D.: Wpływ Zakładów SERY ICC PASŁĘK na ekosystemy wodne potoku Brzezinka Rzeki Wąska oraz formy ochrony przyrody J. Druzno, Biuro Projektów Środowiskowych, Gdańsk (maszynopis) 2015.

[19] Pieniążek A., Felinczak E., Felinczak M.: Przebudowa koryta rzeki Wąska – DOKUMENTACJA PROJEKTOWA. Operat wodno-prawny, Biuro Projektowo – Consultingowe HydroEco, Gdańsk (maszynopis) 2011.

[20] Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie Delegatura w Elblągu – sprawozdanie nr 173/2014/PEI z dnia 03.06.2014 (maszynopis).

[21] Kwidziński R., Mizera G.: Obliczenia masy amoniaku uwolnionego podczas wycieku do wody lodowej, Instytut Maszyn Przepływowych im. Roberta Szewalskiego PAN, Gdańsk (maszynopis) 2015.

[22] Francis-Floyd R., Watson C., Petty D., Pouder D.B.: Ammonia in Aquatic Systems, Department of Fisheries and Aquatic Sciences, Florida Cooperative Extension Service, Institute of Food and Agricultual Sciences, University of Florida 1990.

[23] Zima P.: Modelowanie procesu transportu zanieczyszczeń w rzece Wąskiej pod kątem zrzutu ścieków z zakładu mleczarskiego Sery ICC Pasłęk Sp. z o.o. w Pasłęku, Gdańsk (maszynopis) 2014a.

[24] Zima P.: Modelowanie procesu transportu zanieczyszczeń w rzece Wąskiej pod kątem niekontrolowanego zrzutu amoniaku w dniu 19 maja 2014r. z zakładu mleczarskiego Sery ICC Pasłęk Sp. z o.o. w Pasłęku, Gdańsk (maszynopis) 2014b.

[25] Marivoet J.L., van Craenenbroeck W.: Longitudinal dispersion in shipcanals, Journal of Hydraulic Research, vol. 24, no 2, 1986, pp. 123-132.

[26] Leonard B.P.: A Stable and Accurate convective Modelling Procedure Based on Quadratic Upstream Interpolation, Computer Methods in Applied Mechanics and Engineering, vol. 19, 1979, pp. 59-98.

[27] Leonard B.P.: The ULTIMATE Conservative Difference Scheme Applied to Unsteady One-Dimensional Advection, Computer Methods in Applied Mechanics and Engineering, vol. 88, 1991, pp. 17-74.

[28] HEC-RAS River Analysis System: Hydraulic Reference Manual, US Army Corps of Engineers, Davis 1997.

[29] Krukowski M.: Porównanie wartości współczynników dyspersji zanieczyszczeń pasywnych wyznaczonych z pomiarów na rzece Wkrze z obliczeniami zależności empirycznych, Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, nr 1, z. 24, 2002, s. 228-239.

[30] Dojlido J.: Chemia wód powierzchniowych, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 1995.

[31] Groenewag J., Sellner B., Tappe W.: Ammonia oxidation in nitrosomonas at NH₃ concentrations near K_m: Effects of pH and temperature, Water Research, vol. 28, no 12, 1994, pp. 2561-2566.