WSPÓŁCZESNA ARCHITEKTURA HISTORYCZNEGO CENTRUM SKAWINY NA TLE DZIEDZICTWA MIASTA – WYBRANE PRZYKŁADY

W przedmiotowym artykule przedstawiono wybrane problemy ochrony krajobrazu kulturowego centrum Skawiny w kontekście współczesnych realizacji architektonicznych, które powstały na tym terenie w ciągu ostatnich 15 lat. Skawina ma bogate dziedzictwo kulturowe, a geneza jego powstania wiąże się z polityką króla Kazimierza Wielkiego, który na terenach nadgranicznych w wieku XIV zakładał miasta i zamki warowne. W drugiej połowie XX wieku w mieście zrealizowano inwestycje związane z przemysłem ciężkim, co miało zdecydowanie negatywny wpływ na środowisko naturalne, ale także na dziedzictwo kulturowe miasta, które pogrążyło się w stagnacji. W oczach wielu mieszkańców, a także przyjezdnych Skawina stała się jedynie ośrodkiem przemysłowym, zaś jej średniowieczne korzenie i historia uległa niemal całkowitemu zapomnieniu. W ciągu ostatnich 20 lat miasto zaczęło się prężnie rozwijać. Dzięki funduszom europejskim zmodernizowano infrastrukturę komunikacyjną i odnowiono rynek, co sprawiło, że mieszkańcy miasta oraz zewnętrzni inwestorzy zaczęli modernizować istniejącą zabudowę, a na niezabudowanych jeszcze posesjach budować nowe obiekty, przeznaczone w większości pod funkcję handlową i usługową. Inwestycje te prowadzone są niejednokrotnie w zabytkowym centrum Skawiny. Niniejszy artykuł ma na celu analizę kierunków współczesnej architektury miasta w kontekście jego historii. Autorzy spróbują odpowiedzieć na pytanie jak nowe obiekty i przebudowy wpływają na krajobraz kulturowy miasta.

Pełny tekst (pdf)

[1]  Kuśnierz-Krupa D., Skawina w średniowieczu. Zagadnienia urbanistyczno-architektoniczne, Wyd. PK, Kraków 2012, passim.

[2]  Krupa M., Rozwój przestrzenny i architektura Skawiny w XIX i w 1 połowie XX wieku, praca doktorska obroniona na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, pod kierunkiem Prof. dr hab. inż. arch. J. Gyurkovicha, mpis, Kraków 2011, passim.

[3]  Krupa M., Przemiany architektoniczne Skawiny na przełomie XIX i XX wieku. Część II – obiekty użyteczności publicznej / Architectonic transformations of Skawina at the turn of the 19th and 20th century. Part II – public utility buildings, “Wiadomości Konserwatorskie - Journal of Heritage Conservation” nr 42/2015, Wyd. ZG SKZ, Warszawa-Wrocław 2015, ss. 44-53.

[4]  Krupa M., Przemiany architektoniczne Skawiny w 2 połowie XIX i na początku XX wieku. Część I – zakłady przemysłowe / Architectonic transformations of Skawina during the 2nd part of the 19th and the beginning of the 20th century. Part I – industrial plants, “Wiadomości Konserwatorskie - Journal of Heritage Conservation” nr 35/2013, Wyd. ZG SKZ, Warszawa-Wrocław 2013, ss. 41-46.

[5]  Skawina. Studium historyczno-urbanistyczne, T. I, II, III, opr. S. Rusińska, PP PKZ O. Kraków, PDN-H, mpis., Kraków 1978-79, passim.

[6]  Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Wyd. Literackie, Kraków 1982, s. 521.

[7]  Krupa M., Rozwój przestrzenny..., op.cit., s. 186.

[8]  Skawina. Studium historyczno-urbanistyczne, T. I, op.cit., ss. 96-99.

[9]  Ibidem, ss. 89-92.